Η ασφάλεια του διαδικτύου

Στις μέρες μας όπου το Διαδίκτυο έχει καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος των ενασχολήσεών μας, είναι σημαντική η προσωπική μέριμνα και φροντίδα του κάθε χρήστη να γνωρίσει τις θετικές αλλά και τις αρνητικές επιπτώσεις του. Για να έχουμε μια ασφαλή πλοήγηση και επικοινωνία χρειάζεται διαρκής και συστηματική ενημέρωση και επαγρύπνηση για τους κινδύνους που ελλοχεύει μια άστοχη και ανεξέλεγκτη χρήση, ώστε να αποφύγουμε τους κινδύνους του κυβερνοχώρου.

Οι περισσότεροι νέοι που περνούν πολλές ώρες την εβδομάδα στο διαδίκτυο και σερφάρουν στο Web, ή συνομιλούν με γνωστούς και αγνώστους, με σχόλια η «Like», που μοιράζονται φωτογραφίες στο Facebook, ή και  αγοράζουν σε απευθείας σύνδεση, μερικές φορές αφελώς δεν ανησυχούν για τις επιπτώσεις που μπορεί πιθανόν να προέλθουν από την ίδια τους την ολιγωρία. Αναμφισβήτητα το Διαδίκτυο διασκεδάζει τις περισσότερες φορές και λύνει τα αδιέξοδα της απομόνωσης, της απελπισίας της αποτυχίας διότι  εύκολα δημιουργούνται μέσα σ’αυτό  φιλίες και γνωριμίες.

Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη οι φοιτητές έχουν πάρει αποβολή διότι φωτογράφισαν έναν καθηγητή τους χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος, άλλοι χρησιμοποίησαν υβριστικούς λόγους μέσα σ’ ένα blog ή σε κάποιο από τα πολυάριθμα κοινωνικά δίκτυα. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε τις περιπτώσεις κυβερνο-βίας που προέρχονται από μια απλή εικονική συνάντηση που συνεχίστηκε μ’  ένα πραγματικό ραντεβού. Ποια όμως θέση μπορούν να πάρουν οι γονείς; Η ασφάλεια του Διαδικτύου μπορεί να έχει σχέση με την ασφάλεια γενικότερα της ζωής μας; Και αν είναι έτσι, γιατί τόσα χρόνια στα σχολεία οι νέοι δεν προφυλάχτηκαν από συμβουλές και μαθήματα συμπεριφοράς ενώ ξαφνικά σήμερα διατρέχουν τους ίδιους κινδύνους μέσα στο Διαδίκτυο; Είναι γεγονός ότι ένας επικίνδυνος χρήστης δεν παύσει να είναι και ένας επικίνδυνος άνθρωπος και στην πραγματικότητα και οπουδήποτε  αλλού από το διαδίκτυο. Το πρώτο λοιπόν πράγμα που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να μιλήσουν γι αυτό. Σύμφωνα με πρόσφατες  στατιστικές, οι νέοι ασχολούνται με το διαδίκτυο   κατά μέσο όρο 12 ώρες εβδομαδιαίως. Πρέπει ως εκ τούτου να υπάρχει ουσιαστική συνομιλία και συνεργασία με τους γονείς, συζήτηση όχι μόνον για τα μαθήματα αλλά και για τα χόμπυ και  για τις φιλίες.

Με τις ερωτήσεις να δημιουργείται ένας γόνιμος και πραγματικός διάλογος μεταξύ τους που σε πολλές περιπτώσεις είναι σωτήριος και εποικοδομητικός προλαμβάνοντας τις κρίσεις της ηλικίας αλλά και τις κακοτοπιές.  Είναι πολύ εύκολο να ανιχνευθούν οι προτιμήσεις, οι ιστοσελίδες και οι επαφές μέσα στο Διαδίκτυο. Σε τι όμως χρησιμεύουν όλα αυτά στον πραγματικό κόσμο; Τις περισσότερες φορές οι νέοι αγκιστρώνονται σε  μια οθόνη και μοιράζονται με αγνώστους ή γνωστούς ιδέες, προτιμήσεις αλλά και διάφορα παιχνίδια που δεν μπορούν να κρίνουν τη χρησιμότητα ή την επικινδυνότητα. Το χειρότερο είναι ότι και οι γονείς δεν μπορούν να τα προστατέψουν εφόσον δεν γνωρίζουν το βαθμό βιαιότητας που έχει ένα παιχνίδι. 

Για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο θα πρέπει να δεχόμαστε ως φίλους άτομα τα οποία ήδη γνωρίζουμε στην  πραγματική μας ζωή, να μην μοιραζόμαστε τα προσωπικά μας δεδομένα δημόσια αλλά μόνο με τους φίλους μας, να μπλοκάρουμε τα άτομα που μας ενοχλούν και να μην έχουμε οποιαδήποτε επαφή με αγνώστους. Επίσης θα πρέπει πάντοτε να μιλάμε για το πρόβλημά μας σε κάποιον ενήλικα -γονέα ή δάσκαλο. Το τμήμα δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος είναι μια ακραία λύση αφού εξαντλήσουμε την ασφαλή μας πλοήγηση και πέσουμε παρόλα αυτά,  θύματα εκβιασμού, εκφοβισμού, βλασφημιών και παραπλάνησης. Ορισμένες αρχές της πραγματικής ζωής που θα πρέπει να μαθαίνουμε από το δημοτικό σχολείο και που είναι η τήρηση των προσωπικών μας δεδομένων, και των συναναστροφών καθώς και η σωστή επιλογή των φίλων μας όπως και στην πραγματική ζωή θα αποτελέσει ασπίδα προστασίας και στη σχέση μας με το διαδίκτυο. Επομένως πριν κάνουμε κάτι στο διαδίκτυο θα πρέπει να σκεπτόμαστε αν θα κάναμε το ίδιο στην πραγματικότητα και αν αυτό θα ήταν ασφαλές. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε πως σύμφωνα με έρευνες τα παιδιά στη χώρα μας έδειξαν ότι είναι λιγότερο ευάλωτα στις απειλές του διαδικτύου σε σύγκριση με τις άλλες χώρες. Τέλος θα πρέπει να βάλουμε στην καθημερινότητά μας όρια και κανόνες μεταξύ άλλων και για την ασφαλή πλοήγησή μας στο διαδίκτυο όπως την διατήρηση του μέτρου στη χρήση του. Η αποφυγή από την εξάρτηση που επιτυγχάνεται με την ολιγόωρη ενασχόληση με αυτό. Εξάλλου  οι καθηγητές πρέπει να ενημερώνουν αδιάκοπα και να προφυλάσσουν τους νέους από τον εκφοβισμό και τις βίαιες συμπεριφορές στην τάξη και στο διάλειμμα. Οι γονείς από την πλευρά τους πρέπει να ενδιαφέρονται καθημερινά και να ελέγχουν τις ιστοσελίδες και τις φιλίες των παιδιών στο διαδίκτυο. Επειδή στα σχολεία γίνονται συχνά σεμινάρια και ενημέρωση των νέων για τους κινδύνους του Διαδικτύου, πολλές φορές οι μαθητές πρέπει επομένως να ενημερώνουν τους γονείς και να συζητούν για κάθε τι περίεργο που συμβαίνει.

 Αν υπήρχε μια αναπαράσταση για το Διαδίκτυο θα έλεγα πως μοιάζει με μια χαώδη, άυλη,  απρόβλεπτη, απατηλή εικόνα μιας πραγματικότητας που οδηγεί ή στην πλάνη ή στην πραγματικότητα. Όσο πιο πολλά όμως  γνωρίζουμε για τους κινδύνους του, τόσο περισσότερο θωρακιζόμαστε και αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία και γνώση και όχι με άγχος και φοβία κάθε επικίνδυνη περίπτωση με την οποία είναι πιθανό να έλθουμε αντιμέτωποι.

Οι προφυλάξεις στο διαδίκτυο είναι πολλές και αυξάνονται καθημερινά όσο αυξάνονται και οι κίνδυνοι.

Είναι λοιπόν σωστότερη η μέριμνα και η εξάσκηση σε μια σωστότερη και προσεκτικότερη χρήση του εργαλείου αυτού. Σε αυτό το σημείο επιβάλλονται η γνώση και τήρηση των κανόνων ασφαλούς διαδικτύου.

Μέσα στο σύνολο των μέτρων σημαντική είναι η  επιλογή ενός καλού antivirus και  ενός καλού κωδικού  πρόσβασης. Το περιεχόμενο των ιστοσελίδων, τα κοινωνικά δίκτυα και τα παιχνίδια να  είναι προσαρμοσμένα και κατάλληλα για την κάθε ηλικία.

Επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται οι  πλαστές ιστοσελίδες, οι διαδικτυακές πληρωμές, το κακόβουλο λογισμικό ή το phishing και όλες οι πιθανές απάτες στο διαδίκτυο. Για την ασφάλεια  των νέων θα πρέπει να τονίσουμε ότι όσα γράφουν και αποστέλλουν θα  μείνουν εκεί για πάντα και  μπορούν να διαβαστούν από τον καθένα και δημοσίως. Το Διαδίκτυο είναι ένας τρίτος  κόσμος ανάμεσα στην πραγματικότητα και στη φαντασία που δεν συγχωρεί. Γι αυτό θα πρέπει να περιορίσουμε τις προσωπικές πληροφορίες που εισάγουμε, ανεξάρτητα από την τοποθεσία, το forum ή το κοινωνικό δίκτυο. Η προσωπικότητα και η ιδιωτική ζωή των άλλων όπως και στην πραγματικότητα  έτσι και στο Διαδίκτυο θα πρέπει να είναι σεβαστά και να αποφεύγονται οι δυσφημιστικές και προσβλητικές  εκφράσεις.

Τέλος η υψηλή επικράτηση του εθισμού στο Διαδίκτυο, η ανάδυση νέων τύπων αντικοινωνικών συμπεριφορών που εκφράζονται με την παρενόχληση, οι επιδράσεις στη σωματική και ψυχική υγεία έχουν απασχολήσει τους ειδικούς επιστήμονες για να βρουν μια λύση. Ας τους βοηθήσουμε τηρώντας έστω κάποιους βασικούς κανόνες για την αποφυγή της εξάπλωσης του φαινομένου ιδιαίτερα σε μια νεολαία που μεγαλώνει και που θα στηρίξει το μέλλον της χώρας μας.