Success story ή failure story?

Του Βούρου Παναγιώτη, Περιβαλλοντολόγου

Αν κάποιος προσπαθούσε να δώσει απάντηση στο ερώτημα τι παράγει η χώρα σήμερα, η καταλληλότερη ίσως και πιο άμεση απάντηση θα ήταν Φόροι, Ανεργία, Κατήφεια, Συσσίτια Απογοήτευση, Μετανάστευση, Μισαλλοδοξία, ρατσιστική βία και γενικότερα αδιέξοδα. Ειδικά τη φορολογική ευρηματικότητα (εσχάτως ζητείτε φόρος και από νεκρούς!!!) θα τη ζήλευε ακόμα και ο κατακτητής Σουλτάνος την εποχή της Τουρκοκρατίας, τη δε ανεργία θα την ντύναμε με το γνωστό άσμα του Ν. Πορτοκάλογλου «…είμαστε ποια πρωταθλητές….!!!!».

«Τίποτα άλλο…. δεν παράγουμε?»…. θα ήταν το επόμενο ερώτημα. Πριν προχωρήσουμε όμως σε μία απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα, ας κάνουμε μία αναδρομή στο χρόνο όχι πολύ πολύ παλιά, ας πούμε καμιά δεκαπενταριά χρόνια πίσω, τότε που ξεκινούσε ο «εκσυγχρονισμός» της χώρας, θέτοντας παράλληλα το φιλοσοφικό ερώτημα «Πότε ξεκίνησε πραγματικά η κρίση???». Για να δώσουμε απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα θα πρέπει να προσδιορίσουμε για τι κρίση μιλάμε! Κατά την άποψη μου τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μία βίαιη οικονομική κρίση που οδήγησε σε εξίσου βίαιη κοινωνική κρίση με ακραίες εκφάνσεις όπως αυτή που με τραγικό τρόπο βιώσαμε πρόσφατα.

Ποιος όμως μπορεί ν’ αμφισβητήσει πλέον, αν κοιτάξει με ψυχραιμία στο παρελθόν, την κρίση της κοινωνίας μας τα προηγούμενα χρόνια. Κρίση ηθών, θεσμών, πολιτικής, κουλτούρας, συμπεριφορών η οποία συνέβαλλε αποφασιστικά στην αιτία της δικής μας έκφανσης της οικονομικής κρίσης. Φυσικά και σε καμία περίπτωση δεν θα συμφωνήσω με την άποψη του γνωστού πολιτικού ότι «όλοι μαζί τα φάγαμε» και κυρίως από κάποιον που επί 30 περίπου χρόνια συμμετείχε στη διαμόρφωση πολιτικών και συνεπώς αν αυτό που επικαλείται ίσχυε θα έπρεπε να κατηγορηθεί και να παραπεμφθεί, είτε για αφέλεια, είτε για ανικανότητα, είτε για επικινδυνότητα για το δημόσιο συμφέρον.

Αυτό όμως που εγώ θα επικαλεστώ και μπορώ ν’ αποδώσω αν όχι σ’ όλους αλλά στους περισσότερους από εμάς, είναι μία απρονοησία θα έλεγα….?, μία απερισκεψία, μία ανοικονομησιά, μία άγνοια κινδύνου, μία απώλεια του φιλότιμου, μία κακώς εννοούμενη μαγκιά, αυτή του παρτάκια, του δεν βαριέσαι βρε αδερφέ, του έχει ο θεός κ.α. τέτοια, τα οποία οδήγησαν σε καταναλωτικά ακραίες συμπεριφορές (εορτοδάνεια, διακοποδάνεια κ.α.) με την συνενοχή φυσικά των Τραπεζών της ανακεφαλαιοποίησης του σήμερα. Γενικώς για τους περισσότερους δεν υπήρχε καν η υποψία ότι « …και στραβός είναι ο γιαλός και στραβά αρμενίζουμε» . Σε κάθε περίπτωση όμως η πολιτική και διοικητική εξουσία είχε την μεγαλύτερη ευθύνη για ότι συνέβαινε, διατηρώντας στη καλύτερη περίπτωση μία παθητική στάση.

Έτσι κάπως διανύσαμε τη περιβόητη εποχή που είχε θέσει ως στόχο τον «εκσυγχρονισμό» και δύο τουλάχιστον ήταν κατά την άποψη μου τα σημαντικότερα θαύματα του!

• Το πρώτο η είσοδος μας στη ζώνη του ευρώ, με αλχημείες ή μη -ίσως ο πιο κατάλληλος να τοποθετηθεί για αυτό είναι ο σημερινός υπουργός οικονομικών και οικονομικός σύμβουλος της τότε κυβέρνησης -και κακώς δεν το έκανε έως τώρα απέναντι στην επίσημη τοποθέτηση της φράου Μέρκελ (Μerkel)- έγινε σίγουρα με θυσίες και πάλι των μισθωτών και με μία άτυπη ανοχή των επιχειρήσεων επί της αύξησης των τιμών, την οποία όμως αντιστάθμισαν και με το παραπάνω μετά την είσοδο μας στην ευρωζώνη (το απλό στρογγυλό κουλουράκι από 50 δρχ. βρέθηκε να κοστίζει 50 λεπτά - δηλαδή 170 περίπου δρχ.).
• Το δεύτερο και σημαντικότερο επίτευγμα του «εκσυγχρονισμού» ήταν το ότι πέτυχε να μετατρέψει τους περισσότερους Έλληνες σε χρηματιστηριακούς παίκτες και ακόμα και τα μαντριά σε κέντρα παρακολούθησης των δεικτών και του ελληνικού και των ξένων χρηματιστηρίων... Θαύμα, με τραγικές φυσικά συνέπειες στο τέλος! Σε δύο άλλα ακόμα θαύματα, αυτά των ολυμπιακών αγώνων και του πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος στο ποδόσφαιρο, δεν θα αναφερθώ, γιατί ολοκληρώθηκαν στο θολό μεταίχμιο μεταξύ «εκσυγχρονισμού» και «επανίδρυσης» και τα παραβλέπω χάριν συντομίας.

«Επανίδρυση» λοιπόν ήταν το επόμενο project της πολιτικής ελίτ της χώρας δεξιάς προέλευσης αυτή τη φορά. Αποτέλεσμα, ο διπλασιασμός του ελλείμματος, η αύξηση της πολιτικής φαυλότητας, συμπεριφορές απόλυτης ικανοποίησης της δίψας για εξουσία. H διαφθορά φόρεσε ακόμα και ράσα, η ατιμωρησία αυξήθηκε, τα φέσια σε εσωτερικό και εξωτερικό επίσης(οδηγώντας εκ των υστέρων φεσομένα ξένα ΜΜΕ να μας στοχοποιήσουν), κότερα και γιοτ με υπουργούς και βουλευτές με ιδεολογική ποικιλομορφία όργωναν το Αιγαίο, παρακολουθήσεις και υποκλοπές, ροζ ιστορίες κ.α. ωραία, «επανίδρυση» …. με τα όλα της!!!

Και φτάσαμε στα χρόνια της κρίσης, όπου ένα καλό και καλών προθέσεων παλικάρι γίνεται πρωθυπουργός με διαφορά, τα κάνει όμως θάλασσα στη διαχείριση μίας σκα…..ς αλήθεια κατάστασης. Η αλήθεια ήταν ότι αυτό το «…λεφτά υπάρχουν..» και «…το πιστόλι στο Τραπέζι…» ήταν σκέτη καταστροφή. Στη συνέχεια «πρωθυπούργησε» άλλος ένας σύμβουλος της περιόδου του «εκσυγχρονισμού», ο ιζνογκουντ έγινε χαλίφης στη θέση του χαλίφη (του καλού παιδιού που λέγαμε), ο αποδιοπομπαίος τράγος του παρελθόντος έγινε πρωθυπουργός, μαζί με τα τούρκικα σήριαλ ήρθαν και τα χαράτσια, η πιο ακραία και βίαιη μορφή της δεξιάς απέκτησε κοινοβουλευτική οντότητα, η συν-αριστερά έγινε η σταχτοπούτα της εξουσίας , ενώ η παραδοσιακή αριστερά παρέμεινε ακλόνητη στον ιδεατό της αλήθεια κόσμο, αλλά μακριά του πραγματικού…!

Ως κοινωνία έχουμε θεωρώ και ελπίζω, συνειδητοποιήσει άλλοι πολύ και άλλοι λιγότερο ότι και η πολιτική και οι πολιτικοί απέτυχαν και συνεχίζουν ν’ αποτυγχάνουν και συνειδητά και ασυνείδητα, με τη δική μας συμβολή μικρή ή μεγάλη, είτε ως συμμετοχή, είτε ως συνενοχή είτε ως απλή παθητικότητα. Και φυσικά υπήρχαν εξαιρέσεις και σε πολιτικό και σε κοινωνικό επίπεδο, και φωνές προειδοποίησης, μεμονωμένες όμως, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας (που αγαπά το μαύρο, τον ψίθυρο, το διαπλεκόμενο, το ελαφρύ, το απαίδευτο, το ευκολοχώνευτο, το glamour), προς επιβεβαίωση του κανόνα και των συνεπειών του. Και δυστυχώς συνεχίζει ν’ αποτυγχάνει κατ’ εξακολούθηση κυρίως σε κεντρικό επίπεδο με πολιτικές που είτε υπαγορευμένες, είτε όχι, βυθίζουν καθημερινά την κοινωνία σε μία απόγνωση που δημιουργεί σκοτεινές σκέψεις, ενίοτε και πράξεις, πολιτική εκμετάλλευση, κυρίως από ακραίες ομάδες με φασιστικό μανδύα, που μάλιστα ανατροφοδοτούνται για να εκδηλωθούν ακόμα ποιο ακραία και βίαια, οδηγώντας σταδιακά σε γενικότερη κατάρρευση κάθε πλευράς της κοινωνικής ζωής.

Καμία από τις ακραίες πολιτικές που αποφασίζονται και εφαρμόζονται στη λογική απλώς και μόνο της συλλογής χρημάτων άνευ σχεδιασμού δεν μπορεί να αποδώσει, γιατί δεν μπορείς να θεωρείς ότι γίνεται ταυτόχρονα και να δίνεις το φιλί της ζωής σε κάποιον και να του σφίγγεις τη θηλιά γύρω από το λαιμό.

Ÿ Δεν μπορείς να μιλάς για υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα και την ανάγκη κινήτρων όταν αποφασίζεις να φορολογήσεις τα αγροτεμάχια, και μάλιστα να αγνοείς και πλήθος παραμέτρων που σχετίζονται με το θέμα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (μικρές γαίες, αναξιοποίητες, καλλιεργούμενες υποθηκευμένες, κόστη παραγωγής, κόστη διατήρησης από μη αγρότες, επερχόμενη επισιτιστική κρίση κ.α).

Ÿ Δεν μπορείς να απορροφάς πλήθος δημόσιας περιουσίας προς εκποίηση ή επενδυτική αξιοποίηση, χωρίς σχεδιασμό και γνώση για τις δυνατότητες, το εθνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο και τους περιορισμούς του, το ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς και κυρίως χωρίς ένα εθνικό σχεδιασμό που προϋποθέτει τουλάχιστον ψηφιακή αποτύπωση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων της χώρας, αναπτυξιακό προσδιορισμό με βάση τα τοπικά χαρακτηριστικά, ξεκάθαρο διοικητικό (π.χ. μικρότερη γραφειοκρατία, απλούστερη στην εφαρμογή νομοθεσία) και φορολογικό πλαίσιο.

Ÿ Δεν μπορείς να μιλάς για αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, για επέκταση της τουριστικής περιόδου, για εμπλουτισμό των παρεχόμενων μορφών τουρισμού και να εκπονείς ένα χωροταξικό σχεδιασμό ανάπτυξης του, που και πάλι προάγει μορφές τουρισμού αναφερόμενες σε αποτυχημένα μοντέλα (π.χ. σύνθετα τουριστικά καταλύματα προώθησης των τουριστικών κατοικιών), που εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα, επιβαρύνουν τους φυσικούς πόρους και συνολικά τους τουριστικούς προορισμούς που αποτελούν τη βάση προσέλκυσης τουριστών. Και φυσικά δεν γίνεται την ίδια στιγμή να κρατάς στα συρτάρια για χρόνια νομοσχέδια για την προώθηση του ιαματικού, του αλιευτικού, του αγροτικού τουρισμού κ.ά.

Ÿ Δεν μπορείς να ευελπιστείς σε προσέλκυση επενδύσεων, όταν εξαιτίας του διαρκώς μεταβαλλόμενου και ιδιαιτέρως υψηλού φορολογικού καθεστώτος σε εγκαταλείπουν ακόμα και οι εγχώριοι επενδυτές ή σε εκβιάζουν για περαιτέρω διευκολύνσεις, ενώ παράλληλα η εγχώρια αγοραστική δύναμη έχει καταβαραθρωθεί. Δεν γίνεται να μην μπορείς να εφαρμόσεις απλές πρακτικές εξίσωσης οφειλών μεταξύ κράτους και πολιτών για λογιστικούς λόγους ωραιοποίησης των δημοσιονομικών.

Ÿ Δεν μπορείς να απαιτείς κοινωνική ειρήνη και να επικαλείσαι την κοινωνική δικαιοσύνη όταν δεν μπορείς ή το πιθανότερο δεν θέλεις, να ελέγξεις εδώ και χρόνια το λαθρεμπόριο καυσίμων και αυξάνεις το φόρο ή δεν αξιοποιήσεις αποτελεσματικά φορολογικά δεδομένα υψηλής φοροδιαφυγής μετατρέποντας τις αντίστοιχες ιστορίες σε σίριαλ.

Ÿ Δεν επιτρέπεται να νομοθετείς εν μέσω δρακόντειων νόμων, προσθέτοντας ταυτόχρονα τροπολογίες προστασίας συντεχνιών και ημετέρων οδηγώντας στην ανεργία και άλλο κόσμο από τον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα. Από έναν προβληματικό δε δημόσιο τομέα χωρίς όμως καμία αξιολόγηση που θα διασφαλίζει ότι αυτοί που θα απομείνουν θα τον κάνουν καλύτερο και το διοικητικό πλαίσιο που θα εφαρμόζουν είναι το σωστό.

Ÿ Δεν γίνεται να καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές ουσιαστικά χωρίς αντίκρισμα.

Και θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε και πλήθος άλλων δυσλειτουργιών που αποδεικνύουν ότι κινούμαστε σε λάθος δρόμο.

Τώρα αν πραγματικά ισχύει το success ή το failure story (της επιτυχίας ή αποτυχίας), της κυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης αυτό είναι κάτι που ο καθένας μέσα από τη προσωπική του ιστορία βιώνει διαφορετικά, αλλά και όμοια με άλλους. Αρκεί να μην εστιάζει μονοσήμαντα στο χρόνο, επιβεβαιώνοντας την ατάκα ενός πρώην πρωθυπουργού ότι «…σε δέκα χρόνια ποιος θα θυμάται….!!!» αλλά μαθαίνοντας από την ιστορία αυτού του τόπου και τη συμμετοχή του σ’ αυτή. Το θέμα που μπαίνει και το ερώτημα είναι και τώρα τι?

(συνεχίζεται)