Εξωτερική Πολιτική

Τι θέλω κι ασχολούμαι με θέματα με τα οποία δεν έχω ποτέ εντρυφήσει; Όμως καθένας μπορεί να βλέπει απέξω κάτι που από μέσα κρύβει πολλά. Και απέξω βλέπω κάτι που μου φαίνεται πρωτόγνωρο, διεθνώς πρωτοποριακό. Από την εποχή της Επανάστασης, η διάθεση που επικρατούσε ήταν να ξαναγίνουμε αυτό που ήμαστε, η πανίσχυρη, αιωνόβια Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, θέλαμε πρωτεύουσα μας την Κωνσταντινούπολη, να είμαστε "Ρωμιοί". Αυτή οδήγησε στη Μεγάλη Ιδέα με τον αμιγή Ελληνικό πληθυσμό. Η χαλάρωση αυτής της στεγανότητας στις αρχές του περασμένου αιώνα, οδήγησε στη Βαλκανική Συμμαχία, τη μεγάλη δόξα μας εκείνης της εποχής. Έφθασε στο ζενίθ, όταν έφθασε ο στρατός μας έξω από την Πόλη και κοντά στην Άγκυρα, χωρίς πια τις συμμαχίες που είχαν δημιουργηθεί. Και τότε ήλθε η ασύλληπτη ανώμαλη προσγείωση με το μεγαλύτερο όλεθρο που έχει υποστεί ο Ελληνισμός, με το ξερίζωμά του από εδάφη πάτρια από τουλάχιστον 3500 χρόνια. Οι έξι που εκτελέσθηκαν για προδοσία είχαν πρωτεύουσα ευθύνη για το τι συνέβηκε τότε, αλλά, πρώτο, δεν ήταν προδότες - και με βάση την καταδίκη για εθνική προδοσία εκτελέστηκαν· και δεύτερο, με την τιμωρία τους ξεπλύθηκε η ενοχή όσων ήταν οι φορείς και οι ταγοί της ολέθριας εκείνης ιδέας. Η Μεγάλη Ιδέα αντικαταστάθηκε με την Εθνικοφροσύνη που προσπαθούσε να υψώσει στεγανά τείχη γύρω από το έθνος μας. Κι άρχισε το κυνήγι μαγισσών, όλων εκείνων δηλαδή που αντιστέκονταν στην άρχουσα τάξη. Είναι κοινή πρακτική στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, να κολλούν στους αντιφρονούντες μια σφραγίδα, όπως συμμορίτες, τρομοκράτες κλπ. Τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να αποκαλύπτεται ο πραγματικός κίνδυνος που μας απειλεί. Ολοένα γίνεται, ωστόσο, σαφέστερος, με τις παράλογες αξιώσεις των ηγετών της γειτονικής μας χώρας, που ονειρεύονται την αναβίωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Σα να μου φαίνεται λοιπόν πως αρχίσαμε, με μεγάλη δυσκολία βέβαια, να ξυπνάμε.

Μετά τη μεταπολίτευση, ξανάγιναν επίσημοι πολίτες όλοι οι Έλληνες με πρωτεργάτες τον πρεσβύτερο Καραμανλή και τον Α.Παπανδρέου. Ο μάρτυρας Π.Μπακογιάννης με τον Κ.Μητσοτάκη και το Χ.Φλωράκη έκαναν το αδιανόητο, να μετέχουν στην ίδια Κυβέρνηση μαζί η δεξιά και η αριστερά που αλληλοσφάζονταν στον εμφύλιο. Είχε προηγηθεί η δεύτερη μεγάλη εθνική καταστροφή με την τραγωδία του Κυπριακού Ελληνισμού. Τα τελευταία χρόνια, ενώ εντείνεται με εκθετικούς ρυθμούς η επιθετικότητα των γειτόνων, είδαμε να φεύγει γλιστρώντας σιγά σιγά η έννοια της εθνικής στεγανότητας. Το κράτος μας, από κράτος-έθνος, έγινε κράτος-μέλος με την ένταξή μας στην ΕΕ. Οι θρησκευτικές αβυσσαλέες έχθρες (σχίσμα) άρχισαν να αμβλύνονται. Στην ιδιαίτερη πατρίδα μου με το μικτό πληθυσμό γιορτάζομε το Πάσχα μαζί ορθόδοξοι και καθολικοί. Πριν από λίγα χρόνια είδαμε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, τον Οικουμενικό Πατριάρχη και τον Πάπα να βοηθούν μαζί τούς έρημους μετανάστες που έφευγαν από την άνεση της πατρίδας τους για να επιβιώσουν από σχεδόν βέβαιο θάνατο.

Και φθάνω στο πιο σημαντικό, νομίζω, γεγονός. Εδώ και αρκετά χρόνια είδαμε να μετατρέπεται η ενδοστρέφεια σε εξωστρέφεια, έστω και με επώδυνες λύσεις. Δεν υπάρχει συμβιβαστική λύση χωρίς κόστος, πάρε-δώσε είναι. Βρήκαμε λύση στο πρόβλημα με τη βόρεια γείτονά μας σταματώντας έτσι την πορεία της προς το αντίπερα στρατόπεδο. Συγχρόνως άρχισαν εποικοδομητικές σχέσεις με άλλους γείτονες γύρω μας, Αίγυπτο, Ισραήλ κλπ. Η πορεία αυτή συνεχίσθηκε και επιταχύνθηκε, πάλι με σημαντικό εθνικό κόστος, από την παρούσα κυβέρνηση. Έτσι, φθάσαμε, για πρώτη φορά, νομίζω, διεθνώς, να έχουμε μια τριμερή αλλόθρησκη συνεργασία με κοινό στόχο. Η ορθοδοξοχριστιανική δυάδα Ελλάδας Κύπρου, το Ιουδαϊκό Ισραήλ, η Μουσουλμανική Αίγυπτος, με συνεπίκουρες άλλες Αραβικές χώρες, πρωτοφανώς συνεργάζονται για κοινό σκοπό. Σ΄ αυτή την προσπάθεια συμπαραστέκονται και καθολικοχριστιανικές δυνάμεις, όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Είναι, ίσως, η πρώτη φορά που δημιουργείται ένας πυρήνας συνεννόησης μεταξύ των τριών αντιμαχόμενων θρησκειών που έχουν κοινή καταγωγή, την πίστη στο Θεό του Αβραάμ. Η γειτόνισσα συμπεριφέρεται ως εάν αυτή η προσπάθεια να στρέφεται εναντίον της. Ο σκοπός όμως είναι άλλος, η από κοινού από όλους αξιοποίηση του υπέροχου πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου με τον υποθαλάσσιο προσδοκώμενο θησαυρό της.

Σημαντική εδώ είναι κι άλλη μια ιστορική δύναμη, η Τουρκία. Γιατί να μη μετέχει κι αυτή σ΄ αυτή την προσπάθεια; Πρέπει να αποβάλει την ψευδαίσθηση της Οθωμανικής ταυτότητάς της, όπως αποβάλλαμε κι εμείς τη Βυζαντινή ονειροπόλησή μας. Εδώ, βρίσκεται το πνεύμα της αποκλειστικότητας με το οποίο άρχισα. "Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη". Μα είναι ανάγκη να είναι αποκλειστική; Αν μια περιοχή θέλω να την έχω εγώ, αλλά όχι εσύ, φθάνομε σε συγκρουσιακό αδιέξοδο. Αν όμως θέλουμε κι οι δυο να την έχουμε, το αδιέξοδο εξαφανίζεται. Αν, για να έχει μεγάλη ΑΟΖ η γείτονα, πρέπει να μην έχουν καμιά ΑΟΖ το Καστελόριζο και τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, το αδιέξοδο και η καταστροφική σύγκρουση φαίνονται αναπόφευκτα. Ήδη σήμερα (16.2.21) διαβάζω πως οι παγκόσμιοι γίγαντες, ΗΠΑ και Ρωσία άρχισαν να ξυπνάνε, καθώς αποκαλύπτονται τα όνειρα των νεοοθωμανών. Ως τώρα εκβίαζαν τη μια χώρα ερωτοτροπώντας με την άλλη. Τώρα, σα να μου φαίνεται πως άρχισαν να αφυπνίζονται. Θα δούμε.

Όπως σε επίπεδο προσώπων, έτσι και σε επίπεδο κρατών, πρέπει να το χωνέψουμε πως υπάρχουν πολλά σημεία που πρέπει να λέμε "εμείς" και όχι "εγώ". Είναι αδιανόητο να φαντασθούμε μια μεγάλη επιχείρηση με διεθνή αντίκτυπο μόνοι μας. Και, αντί να συνεργαζόμαστε με μεγάλες δυνάμεις που δεσπόζουν αποικιοπρεπώς πάνω σε εκείνες με τις οποίες συνεργάζονται, να συμπροσπαθούμε με άλλους, πολύ αδρά ισοδύναμους με μας, κοινωνικοστρατιωτικά "μικρομεσαίους", χωρίς ονειροφαντασίες γίγαντα. Ίσως ο λόγος που εξακολουθεί να λειτουργεί η ΕΕ, παρά τα βαρίδια που έχουν σωρευθεί, είναι ότι άλλος έχει την οικονομική (Γερμανία) και άλλος τη στρατιωτική (Γαλλία) ισχύ. Αν ξανά συγκεντρώνονταν οι δυο αυτές ισχύες σε μία χώρα, π.χ. Γερμανία, θα είχαμε πλήρη υποδούλωση και τελικά διάλυση αυτού του ακόμη ελπιδοφόρου οικοδομήματος.

Και μια που μιλάω για Ευρώπη, είναι αναγκαίο κάποτε να απεξαρτηθεί από την Αμερικανική ομπρέλα - όχι βέβαια να συγκρουσθεί. Ωστόσο, οι σχέσεις της με τους άλλους γίγαντες, κυρίως Ρωσία, Κίνα, να μην υπαγορεύονται από τα συμφέροντα μόνο της υπεραντλαντικής δύναμης. Χρειαζόμαστε τη διαλεκτική συνεργασία μαζί τους. Με τη Ρωσία ιδιαίτερα (με την οποία σημειώνω οι Έλληνες έχομε πολλά παράπονα) να θυμόμαστε πως έχομε κοινό πολιτισμό (μουσική, λογοτεχνία, θέατρο, επιστήμες κλπ) και ότι η δύση ήταν πάντοτε επιτιθέμενη (συμπεριλαμβάνοντας κι εμάς στην Κριμαία), ενώ η Ρωσία εναντίον της δυτικής Ευρώπης ποτέ.