Αμβλώσεις

Χωρίς να είναι φυσικές, κάποιες λειτουργίες, στηριζόμενες σε ανατομικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά, ευνοούν την ανάπτυξη θετικών σχέσεων μεταξύ μελών του ίδιου είδους. Η συμπληρωματική κατασκευή μιας κοιλότητας με μια προεξοχή, όπως μεταξύ του στόματος του βρέφους και της μητρικής θηλής αφενός και του κόλπου της γυναίκας και του ανδρικού πέους από την άλλη, ευνοεί την επαφή των δύο μελών του ζεύγους. Αντανακλαστικά επιτυγχάνουν τη μεταφορά γάλακτος από τη μητέρα στο παιδί και σπέρματος από τον άντρα στη γυναίκα, αντίστοιχα. Απώτερα αποτελέσματα είναι η συντήρηση της ζωής και η διατήρηση του είδους. Στα θηλαστικά, που ζουν ελεύθερα αγελαία, βλέπομε τακτικά την πράξη της συνουσίας που ενδέχεται να οδηγεί σε μια νέα ζωή. Οι άνθρωποι, από τότε που αρχίσαμε να παράγουμε αντί να συλλέγουμε, την τροφή μας μάθαμε να ζούμε κοινωνικά.

Η δημιουργία αποθηκών χρήσιμων αγαθών που αναπαράγονται συνοδεύτηκε από την ανάγκη να μη διασκορπιστούν μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη τους και αυτό με τη σειρά του την ανάγκη του γάμου, όπου με κοινωνική επιτήρηση, ένας άντρας και μια γυναίκα συνδέονται, και τα τέκνα που τίκτει η γυναίκα είναι οι κληρονόμοι. Η έφεση όμως για ερωτική πράξη υπάρχει είτε είναι παντρεμένοι είτε όχι το ζευγάρι. Το τελευταίο καταδικάζεται από την κοινωνία. Ως ποιο βαθμό λοιπόν είναι ηθικό, να επεμβαίνει η κοινωνία στη σχέση μεταξύ δύο ώριμων μελών της που αμοιβαία επιθυμούν να κάνουν έρωτα; Μετά την ερωτική πράξη, ο άντρας είναι ανεύθυνος. Η γυναίκα όμως μπορεί να φιλοξενεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο που θα εξελιχθεί σε παιδί και η σχέση της με κάποιον άντρα δεν μπορεί να μείνει πια μυστική. Αυτή μόνον έχει την ευθύνη. Μα δεν είναι και τα δύο φύλα ισότιμα σε μια κοινωνία;

Οι λύσεις είναι πρόληψη και αντιμετώπιση. Σήμερα υπάρχουν κάθε είδους προφυλακτικά μέσα που εφαρμόζονται από τον άντρα και από τη γυναίκα και εμποδίζουν την κύηση. Αλλά το "λάθος" μπορεί να γίνει. Και η κοινωνία μένει να αντιμετωπίσει το ηθικό δίλημμα.

Πρόσφατα, στις ΗΠΑ αποφασίστηκαν μέτρα που νομιμοποιούν την απαγόρευση των αμβλώσεων ανατρέποντας αντίθετη απόφαση που είχε ληφθεί πριν από μισό αιώνα. Τι όμως σημαίνει αυτό; Η επικρατούσα στάση σε μια κοινωνία όσον αφορά υπαρξιακά θέματα ελάχιστα σχετίζεται με τη λογική και αποτελεί αυθαίρετη πίστη ενός όχλου μάλλον παρά έλλογη απόφαση του δήμου. Υπαρξιακά ζητήματα είναι εκείνα που αφορούν τη γέννηση και το θάνατο. Το θεμελιώδες επιχείρημα της μιας μερίδας όχλου (ας την πούμε "συντηρητική") είναι ότι δεν επιτρέπεται αφαίρεση ανθρώπινης ζωής. Το επιχείρημα της άλλη μερίδας ("προοδευτικής") είναι ότι κάθε άνθρωπος έχει κάθε δικαίωμα να διαθέτει όπως επιθυμεί το σώμα του.

Και πρώτα, είναι φόνος η άμβλωση; Η ύπαρξή μας είναι ενιαία, αλλά τρισυπόστατη με διαφορετικό χρόνο γέννησης και θανάτου καθεμιάς υπόστασης. Το αισθητό μας Εγώ αρχίζει να υπάρχει, δηλαδή να διαφέρει από το περιβάλλον του, τη στιγμή της σύλληψης και είναι αισθητό από το σύμπαν. Από εκείνη τη στιγμή το γονιμοποιημένο ωάριο λειτουργεί και αναπτύσσεται ανεξάρτητα από το περιβάλλον του (μητέρα) που του προσφέρει μόνο προστασία και ενέργεια. Μέσα στη μήτρα οι αισθητήρες του εμβρύου δέχονται ερεθίσματα από μέσα από το σώμα του και απέξω από το περιβάλλον του. Τα ερεθίσματα αυτά είναι ακριβώς ίδια και σταθερά και από τις δυο μεριές. Έτσι, το έμβρυο δεν αντιλαμβάνεται να υπάρχει. Με τη γέννηση, οι επιφανειακοί αισθητήρες του εξακολουθούν να δέχονται σταθερά ερεθίσματα από μέσα, αλλά απέξω βομβαρδίζονται από σήματα που διαρκώς και απρόβλεπτα αλλάζουν, Εκείνη τη στιγμή γεννιέται το νοητό Εγώ, άμεσα αντιληπτό μόνον από τον εαυτό του. Οι άλλοι μόνο το συμπεραίνουν, το νοούν. Ακολουθεί η ένταξη του ανθρώπινου νεογέννητου στην κοινωνία με μια κοινωνική διαδικασία όπως η βάπτιση, η περιτομή κλπ και εκείνη τη στιγμή γεννιέται το κοινωνικό Εγώ, που σχετίζεται με το έλλογο περιβάλλον του. Μόνο τότε το νέο ον είναι πλήρες, έστω και ανώριμο ακόμη, ανθρώπινο ον. Η διακοπή της κύησης επομένως θανατώνει το αισθητό Εγώ, όχι όμως ένα πλήρες ανθρώπινο πλάσμα, Δεν είναι δυνατό να σκοτώσεις κάποιον αγέννητο, που δεν υπάρχει!

Η στάση των συντηρητικών είναι υποκριτική, διότι οι ίδιοι είναι που επιδιώκουν τη διατήρηση της θανατικής ποινής (που σκόπιμα αφαιρεί ανθρώπινη ζωή), την οπλοκατοχή, που διευκολύνει τις αφαιρέσεις ζωής, την απαγόρευση της νομικά κατοχυρωμένης συμβίωσης ομόφυλων κλπ. Αποτελούν απλώς αντίθεση στην πολιτική των προοδευτικών που επιθυμούν τα αντίθετα. Και το θέμα ανάγεται τελικά στις διαφορές μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών. Η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ τους είναι, νομίζω, τούτη. Η κοινωνία, για να επιβιώνει, απαιτεί κάποιες απαγορεύσεις στα μέλη της, που μάλιστα μπορούν να επιβάλλονται βίαια. Ως ποιο βαθμό επιτρέπεται η κοινωνία να επιβάλλεται στον πολίτη; Αυτό είναι ολοκληρωτισμός. Τον είδαμε στο μεγαλείο του στη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος στη Γερμανία, αλλά και αλλού. Ο Αριστοτέλης παίρνει θέση υπέρ της πολιτείας μάλλον, παρά υπέρ του ατόμου. "Εἰ γὰρ καὶ ταυτὸν ἐστιν (τἀνθρώπινον ἀγαθὸν) ἑνὶ καὶ πόλει, μεῖζον γε καὶ τελειότερον τὸ της πόλεως φαίνεται καὶ λαβεῖν καὶ σώζειν". Σε τέτοια ζητήματα όμως ο σοφός ήταν συντηρητικός, καθώς δεν θεωρούσε όλους τους ανθρώπους ίσους, αλλά π.χ. τον άντρα πάνω από τη γυναίκα, το δεσπότη πάνω από το δούλο, τον Έλληνα πάνω από το βάρβαρο. Χωρίς λογικά επιχειρήματα. Απλώς "φύσει".

Ως γιατρός, βλέπω το θέμα από τη σκοπιά της υγείας. Η ισχυρή τάση να γίνεται κάτι, έστω και ανεπιθύμητο, αν απαγορευτεί, οδηγεί σε εγκληματικότητα. Η μέθη αυξάνει την εγκληματικότητα, Η ποτοαπαγόρευση όμως την πολλαπλασίασε, καθώς το πλήθος των ποτών συνέχισε να πίνει παράνομα. Και η απαγόρευση της άμβλωσης δεν θα μειώσει την ιατρική αυτή πράξη, αλλά θα την κάνει ιατρικά ανασφαλή, αυξάνοντας την πιθανότητα να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή της μητέρας. Υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία νόσου ή αναπηρίας. Τι πρέπει να κάνει ένας γιατρός και μια μητέρα όταν πριν από τον τοκετό διαγνωσθεί ότι θα έλθει στον κόσμο όχι ένα υγιές παιδί, αλλά ένα ανάπηρο, π.χ. με βαριά ανίατη καρδιοπάθεια; Υπενθυμίζω, δεν είναι τέλειο ανθρώπινο ον. Εξάλλου η υγεία έχει ως συνιστώσα την κοινωνική ευεξία. Τι θα κάνει μια γυναίκα, όταν το παιδί που εγκυμονεί είναι το αποτέλεσμα βιασμού, αιμομιξίας, ή απλά εξώγαμης σχέσης;

Καταλήγοντας θεωρώ ότι ηθικά κοινωνική επίβλεψη είναι απαραίτητη, όχι όμως απαγόρευση.