Εικοσιοκτώ Οκτωβρίου 2023

Το βρήκα δημοσιευμένο στην εφημερίδα Θάρρος-Ελεύθερος Κόσμος στις 21 Δεκεμβρίου 1940. Απεικονίζει καλύτερα από πλήθος άλλα την ομόθυμη συμμετοχή όλων των Ελλήνων σ΄ εκείνο τον αγώνα. Διατήρησα την ορθογραφία του κειμένου, πλην της μεταφοράς του σε μονοτονική γραφή.

"ΤΩΡΑ, ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ!

ΣΤΙΣ ΣΥΡΙΑΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Κατίνα Α. Σιδερή

ΘΑΡΡΟΣ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, 21 Δεκεμβρίου 1940

Αδελφές μου,

Από χτες είμαστε σίγουρες· η άγνοια και το μεγάλο ερωτηματικό εγκαταστάθηκαν στο μαξιλάρι μας, στο τραπέζι μας, πάνε μπροστά στο δρόμο μας. Η σκιά του πολέμου άπλωσε αναμφισβήτητα τα φτερά της κι ως μέσα στις πιο μυστικές γωνιές των σπιτιών μας. Ένα βαπόρι, προχτές, πήρε τους αγαπημένους μας, και η πίκρα της απουσίας των θα γεμίζη κάθε μας σκέψη, κάθε μας ενέργεια. Έφυγαν, πάνε να βρουν εκείνους που πενήντα μέρες τώρα, γράφουν με το αίμα τους το ωραιότερο κεφάλαιο της ιστορίας των λαών.

Αδελφές μου, είνε μεγάλη δοκιμασία για την γυναικεία ψυχή μας, αυτή η αναχώρησις. Είναι η υπέρτατη προσφορά, που μπορούσαν να μας ζητήσουν γιατί ρίχνομε μέσα σ΄ αυτόν τον κορβανά, την καρδιά μας, τη σάρκα μας, το αίμα μας, ό,τι αποτελούν την γυναικεία μας υπόσταση, ως μητέρας, ως συζύγου, ως αδελφής.

Ξέρω πως θα ξυπνήσετε τις μακρυνές τούτες χειμωνιάτικες νύχτες και πιάνοντας με τα δυο σας χέρια, το βαρύ μέτωπό σας, θ΄ αναρωτηθήτε: Είναι αλήθεια λοιπόν; Είναι δυνατόν;

Αλλά, αδελφές μου, ακούστε με: Τινάξετε πίσω το κεφάλι, ορθώστε το κορμί, υψώσετε το μέτωπο. Ναι, είναι αλήθεια! Έφυγαν, τρέχουν εκεί, που τους καλούν και οι άλλοι αδελφοί, οι άλλοι ήρωες, οι άλλοι δικοί μας. Είναι αλήθεια! Πάνε κι αυτοί για να δώσουν ό,τι ζητά η κοινή ανάγκη.

Αδελφές μου, πιστέψετε στην τραγική αλήθεια, πιστέψετε στην τραγική ανάγκη, αντικρύσετε τις εικόνες τις πιο απίθανες, αλλά μην πτοηθήτε, μην δακρύσετε. Μη δείξετε πως πονείτε, μην αφεθήτε στον πόνο. Ό,τι γίνεται έπρεπε να γίνη, μας το επέβαλαν· εάν απαντούσαμε με άλλον τρόπο από εκείνον που απαντήσαμε, αλλοίμονο σε μας. Πάλι σε μας τις γυναίκες αλλοίμονο, γιατί θα βλέπαμε τότε κάτι, πολύ χειρότερο, πολύ φρικτότερο, κάτι που θ΄ απέστρεφε όλα τα πρόσωπα από μας και που όσοι αιώνες κι αν περνούσαν πάνω μας δεν θα μπορούσαν ν΄ αποπλύνουν το αίσχος.

Ενώ τώρα αδελφές μου, θα μπορεί ο άνδρας, όταν γυρίση, να λέη: «Ήμουν εκεί πάνω» και σεις θα χαμογελάτε. Και το παιδί σας θα λέη στο άλλο παιδί, παίζοντας: «Ο πατέρας μου επολέμησε στα Αλβανικά βουνά!» Και σεις, αδελφές μου, αναγνωρίζοντας την ευτυχία και την τιμή, που οι θυσίες μας εχάρισαν στην Ελλάδα μας, στο νησί μας. Θα λέτε: «Έδωσα κι εγώ...».

Αγαπημένες μου αδελφές, είμαστε τώρα και μεις γυναίκες ηρώων. Η ζωή μας δω πέρα, ας είναι τέτοια, ώστε να τους θερμαίνη τη σκέψη και την καρδιά, εκεί πάνω· ας είναι βέβαιοι, πως σαν κι αυτούς, αγωνιζόμαστε και είμαστε δυνατές και γενναίες.

Αυτά θάνε τα υλικά, που θα φτιάξουν την πιο ασφαλή ασπίδα των.

Με σταθερό βήμα, με ακλόνητο ηθικό, με ψηλά το μέτωπο, ας ζήσωμε τις μέρες μας του χωρισμού και ας προσευχόμεθα για μας και για Κείνους. Η Παναγιά είναι μαζί τους· ας ζητήσωμε η χάρι της ν΄ αγγίξη και μας. Και, μετά την προσευχή, ας εργασθώμεν όπου δήποτε και όπως δήποτε. Κάθε ασχολία που δεν μας αφήνει μόνες με την απουσία των, είναι η μεγάλη παρηγοριά.

Αδελφές μου, τώρα που έφυγαν και που είμαστε σίγουρες, τώρα θα περιβληθούμε και μεις την πορφύρα των υπεράνθρωπων προσπαθειών και θα ζήσωμε ευγενικά, τίμια, γι΄ αυτούς εκεί πάνω και για τους μεγάλους προορισμούς μας."

ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ

Λίγο μετά τις 03:00 τα ξημερώματα της 28 Οκτωβρίου του 1940 η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα Emanuele Grazzi, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.

Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: "Alors, c'est la guerre" (Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταλικών αιτημάτων.

Ακολούθησε το μεγαλειώδες έπος του Ιταλοελληνικού πολέμου. Η σύσσωμη συμμετοχή των Ελλήνων έσπρωξε πίσω τον ξένο στρατό και τον κυνήγησε μέσα στην Αλβανία σε εδάφη όπου ήταν σημαντική η παρουσία του Ελληνικού στοιχείου. Επενέβηκε κάποια στιγμή η Γερμανία. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει με τρεις κύριους όρους: Ο Ελληνικός στρατός θα αποχωρούσε από την Αλβανία. Δεν θα συλλαμβάνονταν αιχμάλωτοι από τους Γερμανούς. Δεν θα εισερχόταν Ιταλικός στρατός κατοχής στην Ελλάδα. Η μη αιχμαλωσία των στρατιωτών μας τηρήθηκε. Αλλά ο Ιταλικός στρατός εισήλθε. Η Ελλάδα δεν είχε δυνάμεις να πιέσει για την τήρηση όλων. Ακολούθησε η μεγαλειώδης αντίσταση. Πρώτα στην Κρήτη ανάγκασε τους Γερμανούς να αναβάλουν την εισβολή στη Ρωσία έτσι που τους πρόλαβε ο στρατηγός χειμώνας. Έπειτα, τη νύχτα προς 31η Μαΐου του 1941 ο Μανώλης Γλέζος, "πρώτος παρτιζάνος στην Ευρώπη" (Charles de Gaule) με τον Λάκη Σάντα κατέβασαν τη σημαία της Ναζιστικής Γερμανίας από τον ιστό του βράχου της Ακρόπολης. Άρχισε το δεύτερο μεγαλείο της αντίστασης στην ξένη κατοχή.

Ο πόλεμος τέλειωσε και η ένδοξη περίοδος μετατράπηκε σε ολέθρια ντροπή με τον εμφύλιο πόλεμο.

Δεκατρία χρόνια μετά το ΟΧΙ του δικτάτορα Μεταξά, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος παρέσχε "εις τας Ηνωμένας Πολιτείας το δικαίωμα όπως βελτιώσωσιν και χρησιμοποιήσωσιν από κοινού μετά της ελληνικής κυβερνήσεως ορισμένα αεροδρόμια και ναυτικάς εγκαταστάσεις εν Ελλάδι". "...η κυβέρνησις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δύναται να φέρη, εγκαθιστά και στεγάζη εν Ελλάδι προσωπικόν των Ηνωμένων Πολιτειών. Αι ένοπλοι δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών και το υπό τον έλεγχόν των υλικόν δύνανται να εισέρχωνται, εξέρχωνται, κυκλοφορούν, υπερίπτανται ελευθέρως εν Ελλάδι και εις τα χωρικά της ύδατα…"

Οι ΗΠΑ αποκτούσαν το δικαίωμα να εγκαταστήσουν όσες και όποιες στρατιωτικές βάσεις ήθελαν, να διακινούν ελεύθερα όποια και όσα στρατεύματα ήθελαν, χωρίς κανέναν απολύτως έλεγχο, και να έχουν, επιπλέον, το δικαίωμα της ετεροδικίας.

Οι βάσεις δεν απέτρεψαν την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Θα αποτρέψουν μια Τουρκική επίθεση στην Ελλάδα;