Περπατάμε ή τρέχουμε;

Αλλάζει ο κόσμος (κι ο καθένας μας), ή μένει πάντα ίδιος; Ο Πυθαγόρας υποστήριζε πως δεν αλλάζει. Οι προφανείς κινήσεις ερμηνεύονταν με διάφορες δικαιολογίες. Ο ίδιος ο Πυθαγόρας έβλεπε την κυκλική κίνηση ως κύριο πρότυπο. Ενώ τα άστρα του ουρανού τριγύριζαν γύρω γύρω, το κέντρο του έμενε ακίνητο. Κι οι αριθμοί είχαν παρόμοια επαναληψιμότητα. Ας πούμε ο αριθμός 1/7 είναι ίσος με 0.142857142857...Ώσπου ένας (αναρχικός;) πανέξυπνος μαθητής του, ο Ίππασος, χρησιμοποιώντας τη λογική του ίδιου του Μεγάλου Δασκάλου, απέδειξε ότι υπάρχουν και οι άρρητοι αριθμοί, που δεν έχουν επαναληψιμότητα, όπως είναι η τετραγωνική ρίζα του 2. Στον αντίποδα, ο Ηράκλειτος είδε τη διαρκή αλλαγή. "Τὰ πάντα ρεῖ και Οὐκ ἄν δίς τὸν αὐτὸν ποταμὸν ἐμβαίης", έλεγε. Σήμερα όλοι δεχόμαστε ότι τα πάντα διαρκώς αλλάζουν υπείκοντας μάλιστα στο νόμο της Εντροπίας, αν και διαφέρουν ως προς τον τρόπο που γίνεται αυτή η αλλαγή. Κάποιοι δέχονται την αλλαγή σαν έλιξη, άλλοι με ταλάντωση κοκ. Οπωσδήποτε, παύομε πραγματικά να εξελισσόμαστε μόνο μια στιγμή.

Ανεξάρτητα από το φυσικό πρότυπο της αλλαγής, υπάρχουν και οι βιολογικοί και οι φυσιολογικοί νόμοι. Τα τετράποδα αδέλφια μας, στηρίζοντας στερεά πάνω στα 4 πόδια τους που σχηματίζουν μια αρκετά σταθερή επιφάνεια. Οι άνθρωποι όμως, δίποδες καθώς είμαστε, στηριζόμαστε πάνω σε 2 πόδια και τα δύο ορίζουν μια γραμμή, όχι επιφάνεια. Άρα η ισορροπία μας είναι ασταθής.

Κοινωνικά, την ανθρώπινη αλλαγή τη χαρακτήρισε συνοπτικά ο ήρωας στο "Γατόπαρδο", όπου ο ήρωας, ένας αριστοκράτης (Burt Lancaster), αναφωνεί: "Πρέπει να αλλάξουμε για να μείνουμε αυτοί που είμαστε". Πώς αλλάζομε όμως, και μένομε αυτό που είμαστε, όταν η ισορροπία μας είναι ασταθής;

Ένας τρόπος είναι να περπατάμε. Το κέντρο βάρους μας είναι διαρκώς έξω από τη γραμμή στήριξης των ποδιών μας. Κι όμως δεν πέφτομε, διότι διαρκώς κινούνται τα πόδια μας έτσι που το κέντρο βάρους μας βρίσκεται διαρκώς στη γραμμή στήριξης που εξασφαλίζουν τα κινούμενα πόδια μας. Αυτός ο τρόπος είναι αρκετά ασφαλής. Είναι όμως μάλλον βραδύς. Εναλλακτικά, μπορούμε να τρέξουμε. Βάδισμα και τρέξιμο σημαίνουν ρυθμική εναλλαγή των δύο ποδιών μας, Όμως στη βάδιση πατάμε πάντοτε το ένα πόδι στη γη, ενόσω κινείται το άλλο. Στο τρέξιμο όμως παρεμβάλλεται μια φάση όπου δεν πατά κανένα πόδι μας στη γη. Είναι σαφώς ταχύτερο από τη βάδιση, αλλά με τη φάση που κανένα πόδι δεν πατά στη γη, μειώνει την ευστάθειά μας. Πέφτομε πιο εύκολα τρέχοντας παρά περπατώντας.

Η πατρίδα μας βρίσκεται πίσω από τις άλλες χώρες που θεωρούμε φίλους, συνεταίρους, συμμάχους μας. Μένομε στάσιμοι ή αντιγράφομε ό,τι κάνουν οι άλλοι και περπατάμε αγκομαχώντας μη μείνουμε πολύ πίσω. Όμως, αν θέλουμε να βρεθούμε μπροστά, στην πρώτη γραμμή αν όχι στην πρωτοπορία, πρέπει να τρέξουμε, έστω και με κινδύνους.

Αλλά δεν περπατάμε απλώς, μας κρατούν από το χέρι, άτα άτα, οι ισχυροί φίλοι μας. Όπως κρατούν οι γονείς το παιδάκι τους όταν μαθαίνει να περπατά. Ή, ακόμη χειρότερα, όπως ο γέρος χρειάζεται να τον κρατούν για να μην πέσει όταν βαδίζει κούτσα κούτσα. Με τη μεγαλειώδη Εθνική Επανάστασή μας, κάναμε το άλμα, αρχίσαμε να τρέχουμε. Ο κίνδυνος βρισκόταν μέσα μας, στους εμφύλιους πολέμους. Ενώ εμείς διαιρούμαστε εμφύλια, οι Οθωμανοί διπλασιάζονταν συμμαχώντας με τους Αιγυπτίους. Αν δεν επενέβαιναν στην κρίσιμη στιγμή οι τότε μεγάλες δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, οι τρομακτικές θυσίες που είχαμε υποστεί, θα πήγαιναν στράφι. Μόνο που το τίμημα ήταν βαρύ. Από τότε ως σήμερα είμαστε προστατευόμενοι, ένα προτεκτοράτο, πότε της μιας μεγαλοδύναμης πότε της άλλης.. Φυσικά, υποχρεωτικά είμαστε εξαρτώμενοι. Μόνο που αυτή η ελεύθερη εξάρτηση έχει αμοιβαιότητα. Σε όλη την ιστορία μας, θυμάμαι μόνο δύο περιπτώσεις που βαδίσαμε μόνοι μας. Η μια ήταν στους Βαλκανικούς πολέμους. Τότε, χωρίς να ρωτήσουμε τους ισχυρούς συμμάχους μας συμπήξαμε συμμαχία με τους άλλους Βαλκάνιους υποτελείς των Τούρκων και κάναμε το μεγαλειώδη αγώνα μας. Η δεύτερη ήταν με την επίθεση των φασιστών Ιταλών το 1940. Αντισταθήκαμε μόνοι μας. Οι Άγγλοι προσφέρθηκαν να βοηθήσουν, αλλά, σωστά, ο τότε δικτάτορας πρωθυπουργός αρνήθηκε. Η Αγγλική βοήθεια, ανεπαρκής για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο όπου τα καταφέρναμε μόνοι μας, θα ήταν αρκετή δικαιολογία για να μας επιτεθούν οι Γερμανοί. Να θυμίσω πως ως το Μάιο του 1941 δεν υπήρχε ξένος ένοπλος πάνω στο έδαφός μας. Κι όταν μας ζήτησαν οι Ιταλοί να έλθουν, απαντήσαμε με το ιστορικό ΟΧΙ. Από τότε υπάρχει διαρκώς ξένος στρατός στην πατρίδα μας. Ιταλοί, Γερμανοί, Βούλγαροι, Άγγλοι, Αμερικανοί. Έστω κι αν οι τελευταίοι δύο θεωρούνται σύμμαχοί μας που βρίσκονται εδώ με την άδειά μας, η συμπεριφορά τους δεν ήταν αυτή που θα περιμέναμε. Ανέχτηκαν - ή και στήριξαν - την εγκατάσταση της επταετούς δικτατορίας μας. Κι αυτή οδήγησε στην υποτέλεια της Κύπρου, που οι Άγγλοι, μολονότι ήταν υπεσχημένη στο παρελθόν να μας δοθεί, έμενε μακριά μας, ενώ κανένας δεν εμπόδισε τους Τούρκους να κατακτήσουν τη βόρεια πλευρά της διακηρύσσοντας πως είναι μέρος του κράτους τους.

Πρέπει να τρέξουμε. Έστω και αν αυτό έχει ρίσκο. Πρέπει να πάμε στην επόμενη φάση της ταλάντωσης του Ελληνισμού που έχει περίοδο χιλιάδων ετών. Πρέπει να ξαναπάμε στη φάση της δημοκρατίας, όπου ηγέτης του κράτους και του έθνους μας είναι το σύνολο του Ελληνικού λαού. Στη δημοκρατία, με εισηγήσεις (νομοσχέδια) των επαϊόντων που αποτελούν την κυβέρνηση, ο λαός αποφασίζει αν θα γίνουν νόμοι, είτε με δημοψήφισμα είτε με μια βουλή που αποτελείται από κληρωμένους βουλευτές από το σύνολο των πολιτών. Και. προϋπόθεση για τη δημοκρατία, πρέπει να επιστρέψουμε στον τρόπο της επικοινωνίας εκείνων των προγόνων μας. Ισχυριζόμαστε πως έχομε κάνει πρόοδο. Πριν από ένα αιώνα η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων ήταν αναλφάβητοι μη μπορώντας να διαβάσουν. Από τότε, περπατώντας βραδέως φτάσαμε στο σημείο όλοι σχεδόν σήμερα να μπορούν να διαβάσουν. Στο μεταξύ έγιναν κάποια μικρά αλματάκια, η καθιέρωση της νεοελληνικής ως επίσημης γλώσσας από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή και η κατάργηση των περιττών σημείων, πολλών τόνων, πνευμάτων, υπογεγραμμένης, από την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Ανεπαρκή. Μορφωμένος δεν είναι αυτός που μπορεί να διαβάσει, αλλά αυτός που μπορεί να γράψει. Και σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων αδυνατεί να γράψει χωρίς λάθη. Αν όμως δεν μπορεί να αρχειοθετήσει τη σκέψη του γράφοντας κάθε Έλληνας, δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρχει. Πρέπει επειγόντως να αρχίσουμε να τρέχουμε.