Διέξοδος από τον ιστό μιας ορατής ή αόρατης «αράχνης»

«Φτερά» στα όνειρα, που κρατούν ζωντανή την καρδιά και την τρέφουν με ελπίδα για ένα κόσμο γεμάτο αγάπη, χαρά, αποδοχή και περισσότερα παιδικά χαμόγελα, θα προσπαθήσουν να δώσουν από κοινού η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Σύρου και η Παιδική – Νεανική Χορωδία της Ορχήστρας των Κυκλάδων.

Η μουσική εκδήλωση «Δώσε στα όνειρα φτερά» θα πραγματοποιηθεί στο θέατρο Απόλλων στις 16 Οκτωβρίου 2019 και ώρα 18.30, με την υποστήριξη του Συλλόγου Γονέων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.

Τα έσοδα θα διατεθούν εξ’ ολοκλήρου για την κάλυψη αναγκών των ανηλίκων και των οικογενειών τους που εποπτεύονται από την εταιρεία. Εκτός από την Χορωδία της ΟτΚ, υπό τη διεύθυνση του Νίκου Ρούσσου, στην εκδήλωση συμμετέχουν επίσης τα μουσικά συγκροτήματα «ΝεφΈλλη» και «Groovy Blender», καθώς και οι μουσικοί: Νίκος Απέργης, Βαγγέλης Αραγιάννης, Ρένα Βέργου, Γιώργος Γεωγουσόπουλος, Βούλα Γλύκα, Έλλη Γούναρη, Γιάννης Λάππας, Νεφέλη Πολυχρονοπούλου, Μάκης Πρίντεζης και Φώτης Τσαντήλας.

Στο έργο της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων Σύρου, που στοχεύει στη δημιουργική απασχόληση των ανηλίκων, την αφύπνισή τους και τη θωράκισή τους για την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία, αναφέρθηκε σε συνέντευξή της στην «Κοινή Γνώμη» η πρόεδρος του φορέα Μαρία Αρχοντάκη, Εφέτης Εφετείου Αιγαίου.

Η εκδήλωσή σας έχει τίτλο «Δώσε στα όνειρα φτερά». Με ποιον τρόπο ο φορέας σας αγκαλιάζει τα όνειρα των παιδιών που αναζητούν μία διέξοδο για να πετάξουν και να εκπληρώσουν τον σκοπό τους;

«Η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Σύρου είναι ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, που συστήθηκε το 2015, και προέκυψε μέσα από προβληματισμούς και αναζητήσεις ανθρώπων που το αντικείμενο της εργασίας τους σε δημόσιες υπηρεσίες αφορά τα παιδιά (παιδοψυχιάτρου, κοινωνικών λειτουργών, εκπαιδευτικών κ.ά.) και βρίσκονταν στη δύσκολη θέση να καλούνται να διαχειριστούν περιστατικά ανηλίκων με δυσλειτουργία στην κοινωνική τους συμπεριφορά, αποσπασματικά, στο πλαίσιο της δικής τους υπηρεσίας τους, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα σφαιρικότερης αντίληψης των προβλημάτων των παιδιών και του οικογενειακού περιβάλλοντος στο οποίο αυτά διαβιούσαν. Το γεγονός ότι γνωρίζονταν μεταξύ τους χάρη στη μικρή κοινωνία της Σύρου, τους διευκόλυνε να ανταλλάσσουν άτυπα και με εχεμύθεια απόψεις για το ίδιο περιστατικό παιδιού με προβληματική συμπεριφορά, που συνέβαινε να απασχολεί περισσότερες υπηρεσίες, ώστε να μπορέσουν να αντλήσουν περισσότερες πληροφορίες και, αξιοποιώντας τις, να είναι αποτελεσματικότεροι στην αντιμετώπιση του περιστατικού. Συγκρότησαν λοιπόν μια άτυπη διεπιστημονική ομάδα, η οποία στη συνέχεια αποτέλεσε τη Διεπιστημονική Ομάδα της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων Σύρου. Αποτελεί, θα μπορούσαμε να πούμε, ένα είδος «κυματοθραύστη», που, με βάση κυρίως εισαγγελικές παραγγελίες, καλείται να διαχειριστεί περιστατικά παιδιών που παρουσιάζουν δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο, που μπορεί να εμφανίζονται παραμελημένα, να εκδηλώνουν επιθετικότητα και το περιβάλλον, στο οποίο ζουν, να μην είναι σε θέση – για διάφορους λόγους – να προάγει την ομαλή ανάπτυξή τους. Μέσα από την κοινωνική έρευνα που γίνεται διαπιστώνονται κατ’ αρχάς οι δυσκολίες, ελλείψεις και γενικότερα οι ανάγκες των παιδιών και του περιβάλλοντός τους και διαμορφώνεται κατά περίπτωση ένα πρόγραμμα παρακολούθησης και εποπτείας, που, με την έγκριση του αρμόδιου εισαγγελέα, φιλοδοξεί να προσφέρει ψυχοκοινωνική στήριξη τόσο στα ίδια τα παιδιά, όσο και στους ενήλικες, γονείς ή άλλα πρόσωπα που έχουν την επιμέλειά τους, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, να ξεπεράσουν τις τραυματικές, πιθανόν, εμπειρίες τους, να ανθίσουν και να αποτελούν θετικές μονάδες μέσα στο κοινωνικό σύνολο, αντί να βρίσκονται στο περιθώριο. Είναι ένα τολμηρό και πολυεπίπεδο εγχείρημα, που μπορεί να δίνει ελπίδα, μπορεί να βοηθά να βρίσκουν διέξοδο από τον ιστό μιας αόρατης ή ορατής αράχνης, όπου παιδιά και ενήλικες μοιάζει να είναι παγιδευμένοι».  

Η παραβατικότητα ανηλίκων σε μία μικρή κοινωνία όπου τα μέλη της γνωρίζονται και αλληλοϋποστηρίζονται αποτελεί ένα θέμα που «κρύβεται» κάτω από το χαλάκι ή πλέον αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη αμεσότητα και ειλικρίνεια;

«Φαινομενικά, το πιο εύκολο και το πιο ανώδυνο είναι να αποσιωπάται το πρόβλημα ή να συζητιέται «ψιθυριστά». Και γίνεται συχνά αυτό και στις μικρότερες και στις μεγαλύτερες κοινωνίες. Και ακούγονται «αιτιολογημένες δικαιολογίες» για μια τέτοια στάση, όπως ότι το να αναφέρεις το περιστατικό αρμοδίως σημαίνει ότι «καταδίδεις» κάποιον, ότι γίνεσαι ένα είδος «ρουφιάνου» ή ότι θα έχεις «μπλεξίματα» και θα χάσεις την ησυχία σου. Αργά ή γρήγορα όμως εμφανίζονται οι συνέπειες της αποσιώπησης και της συνακόλουθης μη αντιμετώπισης του προβλήματος. Το παραμελημένο παιδί, το φοβισμένο παιδί ή, ακόμη χειρότερα, το κακοποιημένο παιδί, μεγαλώνοντας και προχωρώντας στην εφηβεία, καθώς βιώνει ένα χάσμα ανάμεσα στο ίδιο και τους συνομηλίκους του, που έχουν την τύχη να ζουν μια πιο ομαλή ζωή, θα εκφραστεί με επιθετικότητα και παραβατικότητα. Οι στατιστικές λένε ότι τα κακοποιημένα παιδιά θα κακοποιήσουν, ότι τα παιδιά θύματα θα γίνουν παιδιά θύτες. Είναι όμως αλήθεια, το διαπιστώνουμε και πρέπει να το πούμε, ότι από τότε που ξεκίνησε τη λειτουργία της η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Σύρου, με την ενθάρρυνση ότι τα προβλήματα πρέπει να γίνονται γνωστά αρμοδίως, γιατί αλλιώς γίνονται χρόνια και γιγαντώνονται, αποφασίζουν ευκολότερα εκείνοι που αντιλαμβάνονται τα συμβάντα να τα γνωστοποιήσουν. Δεν είναι απαραίτητες οι επώνυμες καταγγελίες. Υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές (όπως 1056, επίσης web: http://epasyros.wix.com/epasyros), που δέχονται τις ανώνυμες καταγγελίες, με συγκεκριμένα βέβαια στοιχεία για τα περιστατικά, και τις προωθούν αρμοδίως, ώστε να διερευνηθεί η βασιμότητά τους και η ανάγκη παρέμβασης».     

Ένας από τους στόχους της υπηρεσίας σας είναι η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για ζητήματα προστασίας των ανηλίκων. Υπάρχουν περιστατικά της διπλανής πόρτας, τα οποία για χρόνια παραμένουν άγνωστα;

«Μπορεί να παραμένουν άγνωστα στο ευρύ κοινό, αλλά στον άνθρωπο της διπλανής πόρτας και ειδικά στις μικρές κοινωνίες και τις γειτονιές όπου υπάρχουν και σήμερα οι ισόγειες και οι διώροφες κατοικίες με την αμεσότερη επαφή των γειτόνων, αργά ή γρήγορα θα γίνουν γνωστά. Δικός μας στόχος είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση της κοινότητας, ώστε οι ενήλικες, γονείς, συγγενείς, φίλοι, γείτονες να συντελούν με τη δική τους συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά στην ομαλή τους ανάπτυξη».

Η πολυεπίπεδη κρίση που διατρέχει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει στην αύξηση αυτών των φαινομένων και πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η κουλτούρα και η νοοτροπία για την αντιμετώπισή τους;

«Η οικονομική ανέχεια μιας οικογένειας είναι από μόνη της ένας σημαντικός παράγοντας, που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συμπεριφορά των μελών της και στις μεταξύ τους σχέσεις. Αλλά, φυσικά, δεν είναι ο μόνος. Πολλές φορές εξίσου σημαντική είναι η δυσκολία ημών των ενηλίκων (ανεξαρτήτως και πέρα από την οικονομική κατάσταση) να ακούσουμε τα θέλω και τις ανάγκες των παιδιών, γιατί οι ίδιοι δυσκολευόμαστε με τον εαυτό μας, είμαστε ανασφαλείς, καλύπτουμε την ανασφάλεια με εγωισμό, απαιτούμε την προσοχή και την επιβεβαίωση από τα παιδιά, λησμονώντας ότι, αν θέλουμε να έχουμε καλύτερη συμπεριφορά από τα παιδιά, προέχει να έχουμε εμείς καλή συμπεριφορά απέναντί τους. Όλα μπορούν να συμβούν «και στις καλύτερες οικογένειες»! Ήταν ιδιαίτερα εύγλωττος  ο π. Μελέτιος Ζαχαρόπουλος (ιεροκήρυκας και οικογενειακός ψυχοθεραπευτής) στην ομιλία του στις 3.11.2018, που οργανώσαμε σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Σύρου στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Σύρου - Ερμούπολης, με τον τίτλο “Τοξικές σχέσεις εντός και εκτός γάμου”».

Ποια η σχέση σας με τη Στέγη Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου, καθώς και με άλλους φορείς του νησιού;

«Η Στέγη Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου έχει τη νομική μορφή της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Κοινωνικής Υποστήριξης Ανηλίκων και Εφήβων, πρόκειται δηλαδή για ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ιδιωτικός φορέας), που ιδρύθηκε πριν από πολλά χρόνια με πρωτοβουλία της τότε Επιμελήτριας Ανηλίκων – κοινωνικής λειτουργού, κας Μαρίας Κυδωνιέως – Φωστέρη. Από την ίδρυσή της, στόχος της Στέγης αποτελεί η πολύπλευρη στήριξη ανηλίκων και των οικογενειών τους, προς τούτο δε λειτουργεί ως κέντρο ημέρας με ποικίλες δραστηριότητες, με την διαρκή εμψύχωση, όλο αυτό το μακρύ χρονικό διάστημα, της κας Μαρίας Κυδωνιέως – Φωστέρη.  Η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Σύρου, από την πλευρά της, είναι ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (δημόσιος φορέας), εποπτευόμενο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, και κύριος σκοπός της είναι η πρόληψη της θυματοποίησης και η αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων, αποβλέποντας ωστόσο παράλληλα στην ευαισθητοποίηση των γονέων και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου ως προς ζητήματα ανατροφής και διαπαιδαγώγησης, μέσω ομιλιών, ημερίδων και ενημερωτικών εκδηλώσεων. Επίσης, στο πλαίσιο του εκ του νόμου σκοπού της, μπορεί να παρέχει και νομική βοήθεια σε ανηλίκους. Δηλαδή, το καθεστώς λειτουργίας της ΕΠΑ Σύρου και της Στέγης διαφέρει, μολονότι ο προσανατολισμός και των δύο φορέων αφορά σε ανηλίκους σε κίνδυνο. Μιλάμε λοιπόν για δύο φορείς που είναι αναγκαίοι και μπορούν και να συνεργαστούν για την αποτελεσματικότερη στήριξη των ανηλίκων και των οικογενειών τους».

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με την Παιδική-Νεανική Χορωδία της Ορχήστρας των Κυκλάδων και ποιες ακόμη δράσεις σχεδιάζετε για το μέλλον;

«Ο κος Νίκος Ρούσσος δέχθηκε με μεγάλη προθυμία την πρότασή μας να παρουσιάσει η Παιδική – Νεανική Χορωδία της Ορχήστρας των Κυκλάδων, της οποίας είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής, τη μουσική παράσταση στο θέατρο ΑΠΟΛΛΩΝ, στις 16.10.2019, πλαισιωμένη από ολιγομελή ορχήστρα και με τη συμμετοχή των μουσικών που αναφέρουμε στην αφίσα και το δελτίο τύπου της εκδήλωσης, χωρίς να λάβουν καμιά αμοιβή για την συμμετοχή τους. Όλοι τους θέλησαν να προσφέρουν με τον τρόπο αυτό στην εξυπηρέτηση του σκοπού για τον οποίο οργανώνουμε την εκδήλωση, δηλαδή να διαθέσουμε όλα τα έσοδα από τα εισιτήρια (έχουμε γενική είσοδο με 5 €) για την κάλυψη αναγκών των ανηλίκων και των οικογενειών τους, που εποπτεύονται από την Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων Σύρου. Ευχόμαστε και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε και στο μέλλον να πραγματοποιήσουμε παρόμοιες δράσεις. Η τωρινή συνεργασία μας, που είναι εξαιρετική, είναι ένας πολύ καλός οιωνός».