Πρωτοποριακό και με εξαιρετική επιτυχία το 4ο Δ.Θ.Π. «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ»

Με εξαιρετική επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 4ου Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με τη συμμετοχή κορυφαίων διεθνών φορέων. Η άριστη οργάνωση και οι εμπνευσμένες θεματικές του προγράμματος σε συνδυασμό με την συστηματική και υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκή εποπτεία της υπεύθυνης του προγράμματος κ. Νικολέττας Τσιτσανούδη – Μαλλίδη, Επίκουρης Καθηγήτριας Γλωσσολογίας συγκρότησαν ένα άριστο αποτέλεσμα. Στα αποτελέσματα και τα πορίσματα αυτού του νεωτερικού και ιδιαιτέρως επιτυχημένου προγράμματος αναφέρεται η συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κοινή Γνώμη».

Ως ακαδημαϊκή διευθύντρια του Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» φαντάζομαι πως θα είστε πολύ ικανοποιημένη από το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όχι μόνον εγκαινίασε το πρόγραμμά σας, αλλά πρόσφερε και ένα μάθημα στους φοιτητές, με θέμα την επαλήθεση και την επιλάθευση. Πρόκειται για ένα γεγονός που είναι απολύτως πρωτοποριακό και σηματοδοτεί μία πολύ σημαντική αναγνώριση για το πρόγραμμά που διευθύνετε.

Ν. Τσ.: «Επρόκειτο για μία πολύ σημαντική προσφορά και ένα υψηλό προνόμιο το οποίο γενναιόδωρα μας πρόσφερε ο κύριος Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο οποίος ανέπτυξε το χρονικό της επιστημολογικής εξέλιξης από τους Προσωκρατικούς ως την εποχή μας. Όπως υποστήριξει, το χρονικό της σύγχρονης επιστημολογικής εξέλιξης μπορεί να περιγραφεί ως ένα «διάνυσμα», το μήκος του οποίου οριοθετούν στη μια άκρη του η μέθοδος της «Επαλήθευσης» και, στην άλλη άκρη του, η μέθοδος της «Επιλάθευσης». Σύμφωνα με τον Εξοχώτατο, η πρώτη επεδίωξε να προστατεύσει τις αμιγώς επιστημονικές προτάσεις από άλλες, που δεν πληρούν τις προδιαγραφές μιας πραγματικά επιστημονικής πρότασης, αποδείχθηκε όμως ανεπαρκής ως ασφαλές κριτήριο της επιστημονικής αλήθειας προτάσεων, εκτός του πεδίου της λογικής και των μαθηματικών. Όπως τόνισε, η «μεγάλη ανατροπή» της μεθόδου που υιοθέτησε ο AlbertEinstein για την διατύπωση της Θεωρίας της Σχετικότητας οδήγησε στην διατύπωση της διαδικασίας της Επιλάθευσης, ως μέσου απόδειξης της επιστημονικής αλήθειας μιας πρότασης, εκτός του χώρου της λογικής και των μαθηματικών. Από την διαδικασία της απλής διαψευσιμότητας μιας επιστημονικής πρότασης, οδηγηθήκαμε στην σύλληψη της «Επιστημονικής Επανάστασης», η οποία συντελείται μέσα από την αντικατάσταση του ήδη αποδεκτού επιστημονικού «Παραδείγματος» από άλλο, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Όπως υποστήριξε ο κ. Πρόεδρος, τα σωζόμενα έργα των Προσωκρατικών παρέχουν παραδείγματα, τα οποία δείχνουν ότι στην μεγαλειώδη πορεία τους προς την γέννηση και την εξέλιξη της Επιστήμης ακολούθησαν, σε πολύ γενικές βεβαίως γραμμές και τηρουμένων των επιστημονικών αναλογιών της εποχής, την μέθοδο της επιλαθευτικής διαδικασίας».

Πολύ σημαντικές ήταν και οι εισηγήσεις των γλωσσολόγων που φιλοξενήσατε στο πρόγραμμά σας αναφορικά με την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και τα λάθη που παρατηρούνται σε αυτή. Θα θέλαμε να μας παρουσιάσετε ορισμένα από τα συμπεράσματα και πορίσματα του Δ.Θ.Π. «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ».

Ν. Τσ.: «Οι πολυάριθμοι φοιτητές μας είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν πολύ ενδιαφέρουσες διαλέξει για τη γλώσσα, αλλά και την ορθογραφία. Όπως τονίστηκε, οι αλλαγές στην ορθογραφία των λέξεων προκαλούν ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, αλλά και δημιουργούν πολλές φορές μία μορφή σύγχυσης και αβεβαιότητας. Οι γλωσσικές αλλαγές ξεκινούν από τη χρήση της γλώσσας και μπορούν να εμφανιστούν με τη μορφή λάθους, δηλαδή υπέρβασης του συστήματος, όταν αυτό παρουσιάζει ασάφεια ή αδιαφάνεια για τους ομιλητές. Η ιστορία έχει δείξει ότι αυτά που σε μια εποχή θεωρούνται λάθη αποτελούν δυνάμει τη δομή της επόμενης φάσης, αν τα δεχτεί συνολικά η γλωσσική κοινότητα».

Η δική σας εισήγηση είχε τον τίτλο «Τα λάθη του σήμερα, κανόνες του αύριο;» Τελικά το λάθος φαίνεται να έχει μία μεγάλη δυναμική στην εξέλιξη της γλώσσας….

Ν. Τσ.: «Με βάση τις αρχές ότι ο χρόνος παραλλάζει τα γλωσσικά σημεία τα οποία υποχρεώνονται σε αλλοίωση, ακριβώς επειδή συνεχίζονται, αλλά και ότι η συνέχεια εξυπονοεί τη μετατόπιση, η εργασία καταδεικνύει τις αλλαγές που σημειώνονται σε γλωσσικές χρήσεις σε ποικίλα συντακτικά και νοηματικά περιβάλλοντα για τα οποία η γραμματική λειτουργεί παντελώς απαγορευτικά. Τα γλωσσικά λάθη αντιμετωπίζονται ως πρόκριμα γλωσσικών αλλαγών ή ίχνη κυοφορούμενων γλωσσικών ανατροπών. Εξετάζονται περιπτώσεις κατά τις οποίες η γλωσσική μετατροπή έχει ήδη συντελεστεί ή σταδιακά ολοκληρώνεται καθώς το γλωσσικό έδαφος προετοιμάζεται για την είσοδο και επικράτηση των διάδοχων ισοδύναμων ή υποκατάστατων γλωσσικών τύπων και σχημάτων. Η αρχή των μεταβολών, των «αλλοιώσεων» ή των «αποκλίσεων» βασίζεται στην αρχή της συνέχειας της γλώσσας».

Το 4ο Δ.Θ.Π. κάλυψε και το θέμα των περιπτώσεων αντιμετώπισης του λάθους ως παρέκκλισης κατά την  αρχαιότητα, των λογοτεχνικών «ανορθογραφιών», της γλωσσικής κατάκτησης, της προφοράς, των ποικιλιών, αλλά και της ενσυναίσθησης, ως μεθόδου καλύτερης επικοινωνίας. Πολύ σημαντικές όμως ήταν και οι διεπιστημονικές αναφορές για την επικοινωνία του ψεύδους και τα fakenews, καθώς και της σημασίας της επικοινωνίας κατά τη διαχείριση κρίσεων. Πρόκειται για έναν εξαιρετικό συνδυασμό που με μεγάλη επιτυχία καταφέρατε…

Ν. Τσ.: «Σας ευχαριστώ για αυτό που επισημαίνετε. Οι εισηγητές μας από ελληνικά και ξένα ΑΕΙ, καθώς και οι δημοσιογράφοι και οι άνθρωποι που μετέχουν σε κέντρα λήψης αποφάσεων και ρυθμίζουν την επικοινωνία κόσμησαν το πρόγραμμά μας και τους είμαστε ευγνώμονες. Ένα ζωηρό και μεστό ευχαριστώ απευθύνω σε όλους, όπως το απευθύνω και στην διευθύντρια της εφημερίδας σας, Τέτα Βαρλάμη, τον δήμαρχο Σύρου-Ερμούπολης, Γιώργο Μαραγκό και την αντιδήμαρχο, Θωμαή Μενδρινού, οι οποίοι από την πλευρά της Σύρου πρόσθεσαν τις δυνάμεις τους στις δικές μας, για να υποστηριχθεί οργανωτικά το ακαδημαϊκό πρόγραμμα και να εμπλουτισθεί με κορυφαίες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Όλα αυτά σημαίνουν ευθύνη να διατηρηθούν τα στάνταρντς υψηλά και να ανταποκρινόμαστε στις προσδοκίες των νέων ανθρώπων που τιμούν το πρόγραμμα με τη συμμετοχή τους».