Δημεύονται(;) περιουσίες

Για “δήμευση από το κράτος, όλων των χορτολιβαδιικών εκτάσεων των νησιών που ανήκουν επί πολλές δεκαετίες σε ιδιώτες” κάνει λόγο η ΠΕΔ (Περιφερειακή Ένωση Δήμων) Νοτίου Αιγαίου, με αφορμή το σχέδιο νόμου, το οποίο ετοιμάζεται να θέσει σε ψήφιση το ΥΠΕΚΑ.

Το σχέδιο με τίτλο “Δασικά οικοσυστήματα: Ορισμοί, μέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης”, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση προκαλώντας σωρεία αντιδράσεων, καθώς μεταξύ άλλων αποχαρακτηρίζονται 15 εκατομμύρια στρέμματα χορτολιβαδικών εκτάσεων, τα οποία παραδίδονται “για κάθε χρήση με το νέο ορισμό των δημόσιων γαιών”, ώστε να παρακαμφθεί η συνταγματική προστασία τους.

Το συγκεκριμένο θέμα απασχόλησε έντονα χθες και τη συνεδρίαση της ΚΕΔΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος), στην οποία συμμετείχαν και δήμαρχοι από τις Κυκλάδες. 

Ορισμός δημόσιας γαίας 

Ειδικότερα, το “καυτό” σχέδιο νόμου για το οποίο χύνεται ήδη πολύ μελάνι, δόθηκε στη δημοσιότητα από τον αναπληρωτή υπουργό ΠΕΚΑ, Σταύρο Καλαφάτη στις 18 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται “δημόσιες γαίες είναι οι εκτάσεις στις οποίες συγκροτούνται φυσικά οικοσυστήματα αποτελούμενα από φρυγανική, ποώδη ή άλλη αυτοφυή βλάστηση ή από δασική μεν βλάστηση, αλλά με βαθμό εδαφοκάλυψης των δασικών ειδών σε ποσοστό μικρότερο του 15%”. Στην ίδια κατηγορία μάλιστα, υπάγονται και “οι βραχώδεις ή πετρώδεις εκτάσεις των πεδινών, λοφωδών και ανωμάλων εδαφών, οι βαλτώδεις εκτάσεις, τα ορεινά ρέματα που δεν φέρουν δασική βλάστηση, καθώς και οι μονίμως κατακλυζόμενες από γλυκά ή υφάλμυρα ύδατα, στις οποίες αναπτύσσεται ποώδης ή ξυλώδης βλάστηση που δεν προσδίδει δασική μορφή και δεν είναι δυνατή η γεωργική καλλιέργεια” ενώ επισημαίνεται ότι “οι δημόσιες γαίες δεν κηρύσσονται αναδασωτέες”. Επίσης, το νομοσχέδιο αφήνει χώρο – υπό όρους - για “την οικοδόμηση σε δάση και δασικές εκτάσεις νοσοκομείων και εκπαιδευτηρίων ή αθλητικών εγκαταστάσεων ακόμα και σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων ή τουριστικών χωριών αλλά και βιομηχανιών”, ενώ αναφέρεται με σαφήνεια πως μπορεί να μεριμνηθεί “η εγκατάσταση  δομικών ή μηχανικών κατασκευών, πάνω στις οποίες τοποθετούνται κεραίες, πομποί, αναμεταδότες και άλλες συναφείς εγκαταστάσεις”. 

Εκμετάλλευση υπαίθρου και “άνοιγμα” για την επιχειρηματικότητα 

Ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός, σε δηλώσεις του για το εν λόγω ζήτημα, έχει τονίσει ότι, “Η προσπάθεια του ΥΠΕΚΑ για μια συνολική μεταρρύθμιση στην έννοια του χώρου, συνεχίζεται. Το νομοσχέδιο για τις δασικές επεμβάσεις αποτελεί έναν κρίκο σε μία αλυσίδα πρωτοβουλιών, όπως το Κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτες, η αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, η χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση, οι οποίες δίνουν στη χώρα ένα σύγχρονο πλαίσιο για τη δημιουργία Εθνικής Πολιτικής Γης” εξηγώντας πως “Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν κάνουμε κάποια μεγάλη τομή, αλλά νοικοκυρεύουμε το κράτος, επιλύοντας χρόνια προβλήματα των ανθρώπων της υπαίθρου. Αίρουμε εμπόδια και προστατεύουμε τα δάση. Προχωρούμε προσεκτικά, αλλά σταθερά, σε αυτά που η κοινωνία έχει ανάγκη. Με γνώμονα πάντα την αειφορία: την προστασία του περιβάλλοντος, την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, την κοινωνική συνοχή”. Με αφορμή τα παραπάνω γίνεται σαφής η πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην αξιοποίηση – εκμετάλλευση των συγκεκριμένων τμημάτων, γεγονός που υποδηλώνει πως οι αλλαγές και το σχέδιο νόμου, εξυπηρετεί την επιχειρηματικότητα, αφού παρέχει έστω και υπό όρους τη δυνατότητα δραστηριοποίησης της. 

ΠΕΔ Ν. Αιγαίου: Τάσσεται αντίθετη και ζητά εξαίρεση 

Για το μείζονος σημασίας ζήτημα εξέφρασε ομόφωνα την αντίθεσή του, το διοικητικό συμβούλιο της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου σε ανάλογη συνεδρίαση που είχε πραγματοποιήσει. 

Στην απόφαση που εξέδωσαν, υπογράμμισαν πως δηλώνουν “την αντίθεσή τους στην τροποποίηση του άρθρου 62 του Ν. 998/1979, η οποία επιχειρείται με βάση το άρθρο 6 του Σχεδίου Νόμου “Δασικά οικοσυστήματα: Ορισμοί, μέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης” του υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σε ότι αφορά στο καθεστώς ιδιοκτησίας των χορτολιβαδικών εκτάσεων” ενώ στην περίπτωση ισχύος του “άρθρου 6 του Σχεδίου Νόμου” τα μέλη του ΔΣ συνηγόρησαν “να προβλεφθεί εξαίρεση από την εφαρμογή του και για τις περιφέρειες των Πρωτοδικείων των Κυκλάδων Σύρου και Νάξου, όπως άλλωστε προβλέπεται και για τις περιφέρειες των Πρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης, του Βορείου Αιγαίου, κλπ.”. 

Ανάμεσα σε άλλα στη συνεδρίαση ο αντιπρόεδρος, Γιάννης Δεκαβάλλας που εισηγήθηκε το θέμα, σημείωσε, “Οι χορτολιβαδικές εκτάσεις του Νομού Κυκλάδων, αποτελούν περίπου το 1/3 της έκτασης των νησιών”, τονίζοντας πως “Οι ιδιοκτήτες των εκτάσεων αυτών, που έχουν συμβόλαια 50 και πλέον ετών, έχουν πληρώσει φόρους μεταβίβασης, κληρονομιάς, γονικών παροχών, κλπ και τις έχουν δηλώσει στο Ε9, βρίσκονται ξαφνικά ως μη ιδιοκτήτες”.  

Ανατρέπονται δεδομένα

Μάλιστα σημείο που επικεντρώθηκε ο κ  Δεκαβάλλας αποτέλεσε το γεγονός πως σε έγγραφο του αρμόδιου υπουργείου σημειωνόταν πως, “Τις εκτάσεις αυτές με την υπ΄ αριθ. εγκύκλιο 1877/18-4-2006 το Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε σε επιστολή του προς την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (η οποία έχει κοινοποιηθεί στις αρμόδιες Πολεοδομίες, στη Διεύθυνση Δασών Νοτίου Αιγαίου και στη Νομαρχία Κυκλάδων) τις χαρακτήριζε ως ιδιωτικές και έδιδε εντολή για έκδοση νομίμων οικοδομικών αδειών”. Ο ίδιος διαβάζοντάς το, υπενθύμισε παράλληλα ότι γινόταν λόγος πως, “Σύμφωνα με το άρθρο 62 του ν. 998/1979 που διατηρήθηκε σε ισχύ με τον ν. 3208/2003 και αφορά το βάρος αποδείξεως επί αμφισβητήσεων ή διενέξεων ή δικών μεταξύ του Δημοσίου, είτε ως ενάγοντος, είτε ως εναγομένου, είτε ως αιτούντος, είτε ως καθ΄ ου η αίτηση, εξαιρούνται ρητά οι νήσοι των Κυκλάδων” καθώς “Η παραπάνω εξαίρεση προέκυψε όπως έχει κριθεί από τα πολιτικά δικαστήρια (195/2003 Εφ. Αιγαίου) και έχει γνωμοδοτικά αντιμετωπιστεί από το Ν.Σ.Κ. 173/2002 ( αλλά και 3/2001 Εφ. Κερκ. Επί Ιονίων νήσων) από το γεγονός ότι τα ευρισκόμενα στις Κυκλάδες νήσους ακίνητα υπήχθησαν στην Οθωμανική κυριαρχία ειρηνικά και όχι δικαιώματα πολέμου δυνάμει συνθηκών μεταξύ των τότε κατακτητών (Γενουατών ή Ενετών) και Σουλτάνου και κατά τη διαδοχή του Τουρκικού Δημοσίου παρέμειναν ιδιωτικά και δεν περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο. Συνεπώς δεν αρκεί για τη θεμελίωση δικαιώματος κυριότητος σ΄ αυτές τις εκτάσεις μόνο η επίκληση εκ μέρους του δημοσίου, της δασικής ή χορτολιβαδικής μορφής της διεκδικούμενης έκτασης, αλλά θα πρέπει να προσκομίζονται στοιχεία προς απόδειξη του τεκμηρίου κυριότητας”. 

Ολοκληρώνοντας την εισήγησή του, ο κ. Δεκαβάλλας είχε προσθέσει πως “Θεωρώ ότι θα πρέπει να γίνει παρέμβαση προς τους αρμοδίους φορείς διότι ολόκληρος ο νόμος κάνει ακατανόητες και αδικαιολόγητες αναδρομικές αλλαγές στο υπάρχον ιδιοκτησιακό καθεστώς των νησιών, δημεύοντας ουσιαστικά όλες τις ιδιόκτητες “χορτολιβαδικές” εκτάσεις που μέχρι σήμερα δεν αμφισβητούνταν κατά κανόνα από το δημόσιο και για τις οποίες υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας πολλών δεκαετιών. Όλες αυτές οι ρυθμίσεις θα καταστήσουν αδύνατες τις συναλλαγές και το μόνον που θα επιφέρουν θα είναι ατέλειωτες δικαστικές διαμάχες” προτείνοντας “να ζητήσουν να παραμείνει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των νησιών της Περιφέρειας ως έχει και να αρθούν όλες οι δυσερμηνείες του υπάρχοντος νόμου ως προς αυτό”.