Οι προτάσεις για την θεσμική αναθεώρηση των ΟΤΑ

Ολοκληρώθηκε το έργο της Επιτροπής, που είχε συσταθεί στο ΥΠΕΣ, για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης, με την αποδοχή των εισηγήσεων των επιμέρους θεματικών ομάδων, σχετικά με τις αρμοδιότητες των Ο.Τ.Α., τη θεσμική τους συγκρότηση και λειτουργία και τα οικονομικά τους.

Η Επιτροπή συνεδρίασε για τελευταία φορά την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου, με την παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών, Πάνου Σκουρλέτη και όλων των αυτοδιοικητικών φορέων, πλην της ΚΕΔΕ που αποσύρθηκε βάσει σχετικής της απόφασης, με το υπουργείο Εσωτερικών να κρίνει την ολοκλήρωση του έργου της ως «καθοριστικό βήμα προόδου για τις προωθούμενες αλλαγές στον “Καλλικράτη”».

Ο Υπουργός Εσωτερικών, μιλώντας στην Επιτροπή επεσήμανε ότι «έγινε ένα σημαντικό βήμα, το οποίο βέβαια δεν είναι το τελευταίο», συμπληρώνοντας πως έχει ιδιαίτερη αξία η δουλειά που έγινε στην Επιτροπή καθώς «τα πορίσματα, τα συμπεράσματα, οι προτάσεις, οι εναλλακτικές που έχουν κατατεθεί σε κάθε υποεπιτροπή και τα θέματα τα οποία έχουν συζητηθεί, θα αποτελέσουν ένα πολύτιμο υλικό για να δούμε με ένα πιο ευέλικτο σχήμα πώς θα τις αξιοποιήσουμε καλύτερα».

Ενημέρωσε ότι αφού κωδικοποιηθεί η δουλειά της Επιτροπής θα προκύψει το αποτέλεσμα της δεύτερης φάσης το οποίο θα δοθεί εκ νέου προς συζήτηση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, «στην ΕΝΠΕ και στην ΚΕΔΕ και σε κάθε Δήμο ξεχωριστά και στις Ομοσπονδίες των εργαζομένων» ώστε μέχρι τα μέσα της χρονιάς, «θα έχουμε καταλήξει σε κάποιες μεγάλες μεταρρυθμίσεις στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο».

Η στάση των θεσμικών εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης

Ο κ. Σκουρλέτης δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην μη συμμετοχή της ΚΕΔΕ στη διαδικασία της διαβούλευσης λέγοντας ότι «στο «παρά πέντε» ένας βασικός παράγοντας αυτής της Επιτροπής, η ΚΕΔΕ, αποφάσισε να μη συμμετέχει, για ακατανόητους κατά τη γνώμη μου λόγους», κρίνοντας ότι αυτή η αποχώρηση ήταν «προσχηματική και υποκινούμενη προφανώς από άλλα πολιτικά ελατήρια, τα οποία υπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες».

Κρίνοντας ως «ολίσθημα» την τακτική της ΚΕΔΕ, συμπλήρωσε πως «η ΚΕΔΕ δεν εκπροσωπεί ένα κόμμα, ούτε καν έναν μόνο Δήμο. Η ΚΕΔΕ έχει 325 δήμους και ο καθένας από αυτούς είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Όποιος λοιπόν εκπροσωπεί τους δήμους, θα πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικός στις κινήσεις του».

Αντιθέτως έκρινε θετικά την στάση της Ένωσης Περιφερειών, η οποία εξ αρχής συμμετείχε στη διαδικασία, ενώ σε συνάντηση με τον πρόεδρο της ΕΝΠΕ κ. Αγοραστό, υπήρξε «παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις σε διάφορα ζητήματα, μια καλή ανοιχτή επικοινωνία».

Τις επόμενες ημέρες θα κατατεθεί το πολυνομοσχέδιο «σκούπα» θα υπάρξουν και οι ρυθμίσεις των οφειλών, ενώ γενικά, όπως σημείωσε ο κ. Σκουρλέτης «θα είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο θα αποσυμπιέσει κάπως τα πράγματα» και θα δώσει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να προχωρήσει στις μεγάλες θεσμικές αλλαγές.

Τα κύρια σημεία των προτάσεων

Με το πέρας της συνεδρίασης, ο πρόεδρος της Επιτροπής και Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΣ, Κώστας Πουλάκης, δήλωσε ότι «Η εισήγηση της Επιτροπής προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΣ, σχετικά με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις σε όλες τις πλευρές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποτέλεσε προϊόν συλλογικής επεξεργασίας και εκτεταμένου δημοκρατικού διαλόγου. Και, με την έννοια αυτή, είμαστε υπερήφανοι για το γεγονός ότι πάνω από εκατό άνθρωποι – στελέχη του ΥΠΕΣ, ειδικοί επιστήμονες και εκπρόσωποι των βασικότερων αυτοδιοικητικών φορέων – εργάστηκαν με μεράκι για την ολοκλήρωση του έργου αυτού, παρά την αδικαιολόγητη εμμονή κάποιων πλευρών να προσπαθούν να δυναμιτίσουν, ανεπιτυχώς ευτυχώς, τη διαδικασία».

«Οι επεξεργασίες που υιοθετήθηκαν είναι εκτεταμένες και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της αυτοδιοικητικής δράσης» σημείωσε και εστίασε στα βασικότερα σημεία τα οποία είναι:

Πρώτον, προτείνεται ένα μοντέλο επαναοριοθέτησης των ασκούμενων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κρατική Διοίκηση αρμοδιοτήτων.

Δεύτερον, εξειδικεύεται η «μοντελοποίηση» των Ο.Τ.Α., ώστε να αντιμετωπίζονται διακριτά ειδικές κατηγορίες Δήμων, όπως ιδίως οι νησιωτικοί και οι ορεινοί, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της μητροπολιτικής διακυβέρνησης.

Τρίτον, επανασχεδιάζονται οι θεσμοί ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, ώστε να δημιουργηθούν ισχυρές τοπικές δομές στο εσωτερικό κάθε Δήμου, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, οι οποίες – σε συνδυασμό με την ενίσχυση των θεσμών άμεσης κοινωνικής συμμετοχής – αναμένεται να αυξήσουν το αίσθημα εγγύτητας των πολιτών προς το θεσμό της Αυτοδιοίκησης.

Τέταρτον, αποσυνδέονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές από τις ευρωεκλογές, ενώ προτείνεται ως εκλογικό σύστημα για τα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια η απλή αναλογική, με διατήρηση του θεσμού του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη που θα εκλέγεται, ως επικεφαλής του αντίστοιχου συνδυασμού, σε δεύτερο γύρο, αν χρειάζεται.

Πέμπτον, προτείνεται ένα νέο, δημοκρατικό, αποτελεσματικό και διαφανές σύστημα οικονομικής διαχείρισης και δημοσιονομικής εποπτείας των Ο.Τ.Α., που θα εξασφαλίζει την οικονομική τους βιωσιμότητα, χωρίς να παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλειά τους.

Έκτον, ενισχύονται οι διαδικασίες συμμετοχικής κατάρτισης του προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α., ώστε να έχει λόγο στον αυτοδιοικητικό σχεδιασμό και η τοπική κοινωνία.

Έβδομον, προτείνεται η αλλαγή του τρόπου κατανομής της κρατικής επιχορήγησης των Ο.Τ.Α., βάσει ενός αλγορίθμου που θα λαμβάνει υπόψη το ελάχιστο κόστος λειτουργίας ενός Ο.Τ.Α. και θα κατατείνει στη μείωση των ανισοτήτων και στη στήριξη των μικρών και μειονεκτούντων Ο.Τ.Α., με ταυτόχρονη ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της είσπραξης των ιδίων εσόδων των Ο.Τ.Α.

Όγδοον, επικαιροποιούνται οι διαδικασίες του αναπτυξιακού προγραμματισμού, με τη θεσμοποίηση συνεργειών μεταξύ όλων των βαθμίδων της διοίκησης και σταθερή συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».