Το Ολυμπιακό Ιδεώδες του Δημητρίου Βικέλα.

Ερμούπολις 1835 - Κηφισιά 1908

«Ο Βικέλας υπήρξεν μια από τις ευγενέστερες και καθαρές μορφές του Ελληνισμού. Δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να τοποθετεί πάνω από κάθε φροντίδα του τα εθνικά συμφέροντα. Ενσάρκωνε αυτόν τούτον τον Ελληνισμόν» Πιερ ντε Κουμπερτέν.

Η ιδέα και η απόφαση της αναβίωσης ή «ανασύστασης» των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων ανήκει σε μια ομάδα ανθρώπων μορφωμένων και νοσταλγών του ελληνικού παρελθόντος. Σ’ αυτή την ομάδα συμμετείχε και ο Έλληνας και Συριανός Δημήτριος Βικέλας. Η Ευρώπη του 18ου και 19ου αιώνα δίνει την εικόνα του κόσμου που θαυμάζει το αρχαίο κάλλος, τον πολιτισμό και την κλασσική παιδεία της αρχαίας Ελλάδος. Ανεξάρτητα από τον συσχετισμό με μνημεία και αρχαιολογικούς τόπους, κατά καιρούς διάφορες χώρες και σε διαφορετικές εποχές, επεδίωξαν να ξαναζωντανέψουν την ιδέα του Ολυμπισμού.

Η πρωτοβουλία για την αθλητική ιδέα του Ολυμπισμού ανήκε σε έναν άνθρωπο τον Γάλλο βαρώνο Pierre de Coubertin. Γνώριζε πολύ καλά και είχε συνειδητοποιήσει πόσο πλούσια στοιχεία αγωγής προσέφερε η ολυμπιακή ιδέα. Οραματίστηκε την αναβίωση του θεσμού των Ολυμπιακών αγώνων και αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην επιβολή του ολυμπισμού. Αυτή την ιδέα του, την παρουσίασε τον Νοέμβριο του 1892. Τότε, για πρώτη φορά ακούστηκε η συγκεκριμένη πρόταση για την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων και διεδόθη σε Ευρωπαϊκές χώρες. Πολλοί ευρωπαίοι άκουσαν, ενθουσιάστηκαν και αποδέχθηκαν την πρόταση. Έγινε αίτημα των καιρών σε διεθνή κλίμακα και με ενθουσιασμό αρκετές χώρες ζήτησαν να γίνει η πρώτη συνάντηση ώστε να αποφασιστεί και επίσημα η αναβίωση - «ανασύσταση» των Ολυμπιακών αγώνων. Ήταν όμως απαραίτητο, δίκαιο και σωστό σ’ ένα τέτοιο συνέδριο να συμμετέχει και η Ελλάδα.

Α’ Διεθνές Συνέδριο για την αναβίωση Ολυμπιακών Αγώνων

Στις 23 Ιουνίου 1894, στη μεγάλη αίθουσα της Σορβόννης στη Γαλλία, έγινε το Α’ Διεθνές Συνέδριο αντιπροσώπων αθλητικών οργανώσεων από 15 χώρες της Ευρώπης, αλλά και η Αμερική ήταν παρούσα. Ο P. de Coubertin επέτυχε ομόφωνη απόφαση για την αναβίωση του μεγάλου ιστορικού θεσμού των Ολυμπιακών Αγώνων και ζήτησε η πρώτη Ολυμπιάδα να γίνει στο Παρίσι το 1900.

Στο συνέδριο μετείχε και η Ελλάδα και την εκπροσωπούσε ο Έλληνας λόγιος Δημήτριος Βικέλας. Με δική του πρόταση, που έγινε ομόφωνα δεκτή από τους συνέδρους, αποφασίστηκε η τέλεση των πρώτων αγώνων να γίνει στην Αθήνα το 1896. Ο Βικέλας έπεισε τους εκπροσώπους των συλλόγων από πολλές χώρες της Ευρώπης και Αμερικής στοχεύοντας στον δεδομένο φιλελληνισμό τους και στον θαυμασμό τους για την αρχαία τέχνη. Σ’ ένα μέρος της ομιλίας του τόνισε: … Δεν έχομεν τα μέσα να τελέσωμεν εορτάς μεγαλοπρεπείς, αλλά το εγκάρδιον της υποδοχής θα αναπληρώσει τας πολλάς ελλείψεις μας. Δεν θα προσφέρομεν εις τους ξένους τας πολλάς διασκεδάσεις αξίας της πειστάσεως, αλλά έχομεν να δείξωμεν τα μνημεία και τα ερείπια της αρχαιότητας και θα τους οδηγήσουμε εκεί, όπου οι αρχαίοι τελούσαν τους αγώνες τους, στα Ολύμπια, τα Ίσθμια, τους Δελφούς, την Νεμέαν…».

Η πρόταση του Βικέλα ψηφίστηκε με ενθουσιασμό γιατί όλοι οι σύνεδροι αποδέχθηκαν ότι οι νέοι Ολυμπιακοί αγώνες έπρεπε να ξαναρχίσουν την πορεία τους από την ίδια χώρα που τους είχε γεννήσει. Στην ίδια συνεδρίαση συστήθηκε η πρώτη Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή με Πρόεδρο τον Δημήτριο Βικέλα και γραμματέα τον P. de Coubertin. Οι δύο άνδρες είχαν άριστη σχέση και αλληλοεκτίμηση.

Με ενθουσιασμό ο οραματιστής Βικέλας έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο του Πανελληνίου Γυμναστικού Συλλόγου Ι. Φωκιανό και μεταξύ άλλων έγραφε: «…Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα είναι ένας σύνδεσμος μεταξύ της Ελλάδος και της Ευρώπης». Και ένα χρόνο μετά, μιλώντας στους Έλληνες φοιτητές στο Παρίσι είπε: «… ευρέθη ευκαιρία δια την κατάταξιν ημών εις την Ευρωπαϊκήν ολομέλειαν». Αυτές οι φράσεις - κλειδιά αποκρυπτογραφούν το νόημα της εθνικής ευεργεσίας του Βικέλα. Ήταν έργο πατριωτικό και εθνοφελές η προσπάθεια του να βοηθήσει την μικρή και πτωχή τότε Ελλάδα. Δεν ήταν καθόλου εύκολο να αναλάβει αυτή η χώρα μια τόσο σημαντική διοργάνωση.

ΑΘΗΝΑ 1896

Ένα τόσο σπουδαίο διεθνές γεγονός, οι Ολυμπιακοί Αγώνες για την φτωχή Ελλάδα δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Η ειδική επιτροπή διοργάνωσε εράνους τόσο στο εσωτερικό όσο και στους ομογενείς του εξωτερικού. Και… το σπουδαιότερο. Στάδιο δεν υπήρχε. Μια μεγάλη δωρεά του Γεωργίου Αβέρωφ, ο οποίος προσέφερε 920.000 χρυσές δραχμές, βοήθησε να γίνει η ανακατασκευή και αναμαρμάρωση του αρχαίου Παναθηναϊκού σταδίου. Τα σχέδια έγιναν από τον Τσίλλερ και αρχιτέκτονας ο Α. Μεταξάς.

Σημαντικοί πόροι εξασφαλίστηκαν και από την έκδοση των πρώτων στον κόσμο ολυμπιακών γραμματοσήμων που απέφερε 400.000 χρυσές δραχμές. Το 1896 ακούστηκε, για πρώτη φορά, ο Ολυμπιακός Ύμνος σε στίχους Κωστή Παλαμά και μουσική Σπύρου Σαμάρα.

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1996

Ένα παγκόσμιο μήνυμα του τότε Προέδρου της ΔΟΕ Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ: «Ο Δημήτριος Βικέλας ήταν ένας ολοκληρωμένος συγγραφέας που η τύχη τον ενέπλεξε στο θέμα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Εκλεγείς ως μέλος της ΔΟΕ το 1894, ο Βικέλας έθεσε το διαμέρισμά του στη διάθεση των συναδέλφων του προκειμένου να πραγματοποιήσουν τις συνεδριάσεις τους στο Παρίσι. Τότε ο Βικέλας πρότεινε την Αθήνα να υποδεχθεί τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 και το σχέδιό του ολοκληρώθηκε. Προσθέτω ότι κανείς δεν είχε καρδιά πιο ζεστή, διάθεση πιο γενναιόδωρη, αγάπη πιο πιστή και τόσο θαυμάσια προτερήματα που έκαναν τον Βικέλα πρότυπο πολίτου και πρότυπο φίλου. Αυτές ήταν θέσεις του Βαρώνου Πιερ ντε Κουμπερτέν. Ο Βικέλας ήταν πρόεδρος της ΔΟΕ από το 1894 έως το 1896. Επιδόθηκε σε έργα εκπαιδευτικού χαρακτήρα και είμαι ευτυχής τώρα που η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή θέλησε να τιμήσει αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα με το σημαντικό βιβλίο που αναφέρεται στην αφοσιωμένη δέσμευση του προς το Ολυμπιακό Ιδεώδες»