Ερνέστος Τσίλλερ ο Γερμανός αρχιτέκτονας

Ήρθε στην Ελλάδα για να εργαστεί ως πληρεξούσιος αρχιτέκτονας και ως εργολάβος του Θεόφιλου Χάνσεν, που είχε επισκεφθεί νωρίτερα την Ελλάδα. Τότε η Αθήνα του είχε φανεί ένα μεγάλο χωριό. Παρέμεινε όμως αρκετό διάστημα εκεί και το σπουδαίο είναι ότι... παντρεύτηκε μία Ελληνίδα, την Σοφία Δούδου και έγινε Έλληνας υπήκοος. Ο Ερνέστος Τσίλλερ είχε γεννηθεί το 1837 στη Σαξονία της Γερμανίας και πέθανε στην Αθήνα το 1923. Ήταν ένας σπουδαίος Γερμανός Αρχιτέκτονας, ο οποίος θαύμασε την Ελλάδα και έγινε ο πιο σπουδαίος και ο αντιπροσωπευτικότερος του ελληνικού κλασικισμού. Τα τόσα πολλά και σπουδαία οικοδομήματα που δημιούργησε, καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την νεοελληνική αρχιτεκτονική από την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους και μετά. Ακόμη και σήμερα, άλλωστε, κτίρια που εκείνος σχεδίασε και στη Σύρο και σε άλλη περιοχή της Ελλάδας, χαρακτηρίζουν τη νεοελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Όλοι οι Έλληνες, που τον είχαν γνωρίσει τότε, του έμαθαν την γλώσσα την ελληνική, όπως εκείνος θέλησε και ταξίδεψε στην τότε ελληνική επικράτεια. Μελέτησαν τον τόπο, ενδιαφέρθηκε για την αρχαία Ελληνική αρχιτεκτονική και δεν δίστασε να δημοσιεύει έρευνες και απόψεις του σε εξειδικευμένα γερμανικά περιοδικά. Φαίνεται να είχε μελετήσει βαθιά τον βυζαντινό ρυθμό, αφού πολλά στοιχεία είχαν τοποθετηθεί και παρουσιαστεί σε αρκετά μέρη της Ελλάδας.

Το Δημαρχείο της Ερμούπολης

Οι ενέργειες για την οικοδομή Δημαρχείου χρονολογούνται από πολύ παλιά. Στο πολεοδομικό σχέδιο είχαν προβλέψει για τη θέση του κτιρίου, αργότερα, στα 1854 ο τότε διευθυντής του Μηχανικού Κυκλάδων Αλ. Γεωργαντάς έκανε τα πρώτα σχέδια. Λίγο αργότερα, όμως, ο Δήμος αγόρασε το κατάλληλο οικόπεδο στην κεντρική Πλατεία. Στα 1869 τα σχέδια αυτά χάθηκαν, γιατί είχαν μεταφερθεί στη Γαλλία για να το κρίνουν οι Γάλλοι αρχιτέκτονες και μηχανικοί. Χρειάστηκε να περάσουν μερικά χρόνια, ώστε να πραγματοποιηθεί η επιθυμία του Δήμου. Τότε στα 1875 έκαναν τις σχετικές ενέργειες για να ανεγερθούν τα “Αρχεία του Δήμου”στο δημοτικό οικόπεδο της κεντρικής πλατείας, δίπλα στη Λέσχη, με σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ. Τα σχέδια χρονολογούνται από το 1871. Μία επταμελής επιτροπή ανέλαβε να κάνει τη δημοπρασία και ο προϋπολογισμός της δαπάνης έφτασε τις 600.000 δρχ. Ο Ε. Τσίλλερ έκανε μια άριστη εργασία!! Η θεμελίωση έγινε με μεγάλη επισημότητα στις 11 Ιανουαρίου 1876 από το Μητροπολίτη Ξάνθης Διονύσιο. Οι διοικητικές και στρατιωτικές αρχές, ο δήμαρχος και πολύς κόσμος τίμησαν την τελετή με την παρουσία τους. Στην πλάκα, που τοποθέτησαν στα θεμέλια ήταν χαραγμένη η επιγραφή: “ Εν έτει σωτηρίω, μηνί Ιανουαρίω, Γεωργίου του Α΄Βασιλεύοντας, Σκαρλάτου Ρωσσέτου νομαρχούντος, Δημητρίου Βαφιαδάκη Δημαρχούντος, ο Δήμος Ερμουπόλεως τήνδε την οικοδομήν... των του Δήμου Αργείων ανήγειρε”. Οι εργασίες εκδηλώθηκαν έντονα ώστε να ολοκληρωθεί το μεγαλοπρεπές κτίριο, παρά το γεγονός ότι όλη αυτή η πολυτέλεια του θαυμάσιου μεγάλου δημαρχείου εκείνη την εποχή είναι δυσανάλογος και ανάρμοστη προς όλη την κατάσταση και τις ανάγκες της πόλης. Έτσι είχαν αναφέρει το1876. Το κτήριο ολοκληρώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα με έξοδα του Δήμου. Στα 1891 μετέφεραν, οι ειδικοί, εκεί το Δημαρχείο και νοίκιασαν ορισμένες αίθουσες για Πρωτοδικείο και Εφετείο, ενώ όλο το επόμενο διάστημα, συνέχιζαν τις εργασίες στο εσωτερικό. Το ιδιαίτερα συγκινητικό είναι ότι το τέλος της οικοδομής αυτού του θαυμάσιου Δημαρχείου συμπίπτει με το θάνατο του Δημάρχου Δ. Βαφιαδάκη. Πέθανε στις 8 Μαΐου 1898. Που στην επιμονή και στο ζήλο του οφείλεται η θεμελίωση και η ολοκλήρωση του Δημαρχείου. Στην πρόσοψη του κτιρίου είχε χαραχθεί η επιγραφή: “Ερμού Δήμος ταδ’ είσατο δημαρχούντος Δημητρίου Βαφιαδάκη”.

Ο Τσίλλερ φρόντισε ιδιαίτερα το Δημαρχείο

Το σημαντικό είναι ότι ο Τσίλλερ κατάφερε να δώσει στο Δημαρχείο σπουδαία μορφή. Η εντύπωση που προκαλεί είναι υπέροχη και μνημειακή. Μοιάζει, θα έλεγε κανείς, περισσότερο με ανάκτορο. Η πλούσια αρχιτεκτονική του διακόσμηση έρχεται σε αντίθεση με τις πόλεις, συνήθως προσόψεις των σπιτιών της Ερμούπολης, έστω και αν υπάρχουν, ακόμη και σήμερα, αριστουργηματικά και θαυμάσια σπίτια, που έχουν διατηρηθεί ακόμη και σήμερα. Το Δημαρχείο, όπως αναφέρει ο Ερνέστος Τσίλλερ είναι χτισμένο στη Βόρεια πλευρά της μεγάλης κεντρικής πλατείας, ακριβώς στον άξονα της οδού Ερμή. Υψώνεται τριώροφο στην πρόσοψη και διώροφο στην πίσω πλευρά, υπήρχε φυσικά η υψομετρική διαφορά Ψηλή σκάλα, οδηγεί την πλατεία στον πρώτο όροφο. Στην πίσω πλευρά φτάνει κανείς στην είσοδο του πρώτου ορόφου, αφού κατέβει μερικά σκαλοπάτια από το δρόμο. Οι εσωτερικές αίθουσες είναι θαυμάσιες και καλοδουλεμένες είναι όλες οι ξύλινες κατασκευές, πόρτες παράθυρα και... ελπίζω ότι υπάρχουν ακόμη και τα εσωτερικά παραθυρόφυλλα. Βέβαια, η αίθουσα των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, έχει πλούσιο αρχιτεκτονικό διάκοσμο. Ο συνδυασμός της πήλινης και μαρμάρινης διακόσμησης, τόσο αγαπητός στον Τσίλλερ, (φυσικά ιδιαίτερα και αγαπητός σε όλους εμάς τους Έλληνες, αλλά και στους ξένους που επισκέφθηκαν το θαυμάσιο Δημαρχείο.) Ο Ερνέστος Τσίλλερ έφυγε από τη θαυμάσια εργασία του το 1858 και... βραβεύθηκε με το “αργυρό μετάλλιο”. Όλοι εμείς οι Έλληνες, ελπίζω ότι είμαστε υπερήφανοι για το θαυμάσιο Δημαρχιακό Μέγαρο της Σύρου. Καμαρώνουμε βέβαια, και για την μαρμαρόστρωτη πλατεία Μιαούλη, που είναι μπροστά στο Δημαρχείο.

Υ.Γ. Πολλά χρόνια πριν έχω προσφέρει πάρα πολλές ξεναγήσεις σε Έλληνες και ξένους, που έμεναν ενθουσιασμένο από το ωραίο νησί και από το... θαυμάσιο Δημαρχείο!