Αποκάλυψη των προϊστορικών θηραϊκών αριστουργημάτων

Τα εγκαίνια της έκθεσης «Θηραϊκές Τοιχογραφίες – Ο θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου», πραγματοποιήθηκαν χθες Δευτέρα, 2 Αυγούστου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο ανακαινισμένο εκθεσιακό χώρο του Μουσείου Προϊστορικής Θήρας.

Μία λαμπρή στιγμή για τον αξιοθαύμαστο πολιτιστικό πλούτο της Σαντορίνης, αποτέλεσε η αποκάλυψη στο παγκόσμιο κοινό, των τοιχογραφιών του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου, στο πλαίσιο της έκθεσης «Θηραϊκές Τοιχογραφίες – Ο θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου», που διοργάνωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και το Υπουργείο Πολιτισμού, το απόγευμα της Δευτέρας, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, κ. Λίνας Μενδώνη, του Προϊστάμενου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, κ. Δημήτρη Αθανασούλη, αλλά και πολλών εκπροσώπων της ακαδημαϊκής κοινότητας, της αυτοδιοίκησης, των φορέων του νησιού και της τοπικής Εκκλησίας.

Για πρώτη φορά διαθέσιμα στο κοινό τα ευρήματα

Πρόκειται για την αποκάλυψη της ολοκλήρωσης ενός πολυεπίπεδου πονήματος, τόσο των αρχαιολόγων που δούλεψαν επί σειρά ετών, υπό δύσκολες συνθήκες και – για ορισμένα διαστήματα – με περιορισμένους πόρους, όσο και των τοπικών φορέων, που αντιλαμβανόμενοι την πλουσιότατη πολιτιστική παρακαταθήκη της προϊστορικής Θήρας, ενίσχυσαν με οποιοδήποτε τρόπο και μέσον ήταν δυνατόν, τις προσπάθειες αυτές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι παρ’ ότι οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να επισκεφτούν μέρος του αρχαιολογικού χώρου στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, ο δεύτερος εκθεσιακός όροφος παρέμενες κλειστός λόγω εργασιών. Το απόγευμα της Δευτέρας, ωστόσο, αποκαλύφθηκε για το κοινό, πραγματικός θησαυρός του προϊστορικού Αιγαίου, στο πλαίσιο της έκθεσης, η οποία συμπληρώνει τη μόνιμη έκθεση του μουσείου.

Σε αυτή, εκτίθενται 28 τοιχογραφίες από ένα ιδιωτικό και ένα δημόσιο κτήριο της προϊστορικής πόλης στο Ακρωτήρι, την Δυτική Οικία και την Ξεστή 3.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ολόκληρο το εικονογραφικό πρόγραμμα της Δυτικής Οικίας καθώς και εκείνο δύο δωματίων της Ξεστής 3 παρουσιάζονται χωρίς παρεμβάσεις, στην αυθεντική τους διάταξη, ώστε ο επισκέπτης, περιηγούμενος στα τέσσερα δωμάτια των κτηρίων, να προσλαμβάνει ολοκληρωμένα και με αμεσότητα το περιεχόμενο και τις  αισθητικές αξίες των θηραϊκών αριστουργημάτων.

Η έκθεση είναι ιδιαίτερη σημαντική καθώς πολλές από τις τοιχογραφίες εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό, ενώ και εκείνες που περιλαμβάνονταν στην έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου εκτίθενται εκ νέου μετά από είκοσι χρόνια, και μάλιστα όλες για πρώτη φορά στον τόπο προέλευσής τους, στην Θήρα. 

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων δε, αφιερώνει την έκθεση αυτή σε όλο το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό που με τον μόχθο και τις επιστημονικές και τεχνικές του δεξιότητες έφερε στο φως, συντήρησε, μελέτησε και ανέδειξε τους θησαυρούς της θηραϊκής γης από τις ανασκαφές του Ακρωτηρίου, υπό την διεύθυνση των αρχαιολόγων Σπυρίδωνος Μαρινάτου και Χρίστου Ντούμα.

Έμφαση του Δήμου Θήρας στην ανάδειξη του πολιτισμού

Από την πλευρά της αυτοδιοίκησης, κύριο ρόλο, ώστε να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σαντορίνης, χωρίς εκπτώσεις, έπαιξε ο Δήμος Θήρας και ειδικότερα, η Αντιδήμαρχος Θήρας, κ. Σοφία Κίτσου.

Η ίδια, όπως τόνισε σε δημόσια τοποθέτησή της στο Santorini Magazine και στη Χαρά Καπότου, κρίνει πως ο Δήμος Θήρας έκανε μία πολιτική επιλογή, σε μία ιδιαίτερα δύσκολη εποχή, εν μέσω πανδημίας, ώστε να δοθούν 600.000 ευρώ, μέσα σε τρία χρόνια, για την αναβάθμιση των πολιτιστικών υποδομών, μετά από ευρεία σύσκεψη των δημοτικών στελεχών με την Εφορεία Αρχαιοτήτων και το επιστημονικό προσωπικό που απασχολείται σε αυτές.

Στο πλαίσιο της αναβάθμισης αυτής, εντάσσονται και οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, το οποίο ανακατασκευάστηκε, προκειμένου να υποδεχτεί πίσω στο «σπίτι» τους τις τοιχογραφίες, οι οποίες πρώτα είχαν απομακρυνθεί, προκειμένου να αποκατασταθούν. Επιπλέον, ανακαινίστηκε και διαμορφώθηκε ο χώρος της έκθεσης, ενώ εργασίες αναβάθμισης πραγματοποιήθηκαν και στον περιβάλλοντα χώρο του μουσείου, ο οποίος εξωραΐστηκε και το απόγευμα της Δευτέρας υποδέχτηκε την Υπουργό Πολιτισμού, Λ. Μενδώνη, τον Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, Γ. Λεονταρίτη, τον Έπαρχο Π.Ε. Θήρας, Χ. Δαρζέντα, το Δήμαρχο Θήρας, Α. Σιγάλα, τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, Γ. Ρούσσο, τοπικούς βουλευτές, εκπροσώπους της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και το κοινό, που τίμησαν με την παρουσία τους τα εγκαίνια της εξαιρετικά σημαντικής αυτής έκθεσης.

Παράλληλα, όμως, προωθούνται παρεμβάσεις αναβάθμισης και για το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, όπου θα ολοκληρωθεί επίσης η ανακατασκευή του, προκειμένου να αναδειχτεί μέσα στο επόμενο έτος και ένα ακόμη σπάνιο και ανεκτίμητης πολιτιστικής αξίας εύρημα, αυτό της Δαιδαλικής Κόρης της Σαντορίνης. Δεδομένου, ότι τα ευρήματα Κούρων είναι αρκετά συνήθη στο πλαίσιο των αρχαιολογικών ανασκαφών, οι «δυσεύρετες» Κόρες, και δη σε ιδιαίτερα καλή κατάσταση, όπως αυτή που ανακαλύφθηκε στη Θήρα, αποτελούν πολύ σημαντικά ευρήματα.

Εργασίες αποκατάστασης θα λάβουν χώρα, στο πλαίσιο της ίδιας πρωτοβουλίας, και στο Αρχαίο Θέατρο, που βρίσκεται εντός του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Θήρας, ενώ θα καθαριστούν τρεις αρχαιολογικοί χώροι (η ανασκαφή της Κοίμησης, του Προφήτη Ηλία, αλλά και ο αρχαίος οικισμός του Παλαιοκάστρου) και θα ενισχυθεί η προσβασιμότητα προς αυτούς, μέσω ηλεκτροκίνητων οχημάτων, για τα οποία ο Δήμος Θήρας έχει ήδη καταθέσει σχετικό αίτημα χρηματοδότησης.

Τέλος, με την πολύτιμη συνδρομή του Δήμου, αναμένεται να επανεκτεθούν και οι τοιχογραφίες στον αρχαιολογικό χώρο του Αγίου Γεωργίου στον οικισμό Φοινικιά, με την αρμόδια Αντιδήμαρχο Θήρας να δηλώνει, ότι στόχος του Δήμου Θήρας είναι να επανέλθει στο επίκεντρο της «φήμης» της Σαντορίνης το μοναδικό και πλούσιο πολιτιστικό της απόθεμα, όπως και ο γεωλογικός της πλούτος, πέραν από τη φυσική και αρχιτεκτονική της ομορφιά.

Η ανακοίνωση του Δήμου Θήρας

Για τα εγκαίνια της έκθεσης, η επίσημη ανακοίνωση του Δήμου Θήρας αναφέρει:

     Από χθες η Σαντορίνη μπορεί να υπερηφανεύεται, με ορατές τις αποδείξεις της πολιτιστικής διαδρομής και της πολιτισμικής της κληρονομιάς. "Ο Θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου” επιτέλους μετά από 22 χρόνια, εκτίθεται στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά και όλοι οι επισκέπτες του νησιού, μπορούν να δουν από κοντά και να θαυμάσουν, το μεγαλείο του αρχέγονου Θηραϊκού πολιτισμού.

     Στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του Μουσείου, φιλοξενούνται από χθες, 22 τοιχογραφίες από τη Δυτική Οικία και την Ξεστή 3 μαζί με 6 συντηρημένες τοιχογραφίες από τις αποθήκες του αρχαιολογικού χώρου του Ακρωτηρίου.

     Τα 28 έργα συνολικά, μνήμης και τέχνης, φιλοξενούνται στον δεύτερο εκθεσιακό όροφο του Μουσείου στα Φηρά και μεταφέρθηκαν το 1999 από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών στην Σαντορίνη, προκειμένου να εκτεθούν για πρώτη φορά στον τόπο, όπου ανακαλύφθηκαν.

     Τα εγκαίνια πραγματοποίησε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη παρουσία βουλευτών των Κυκλάδων, του Δημάρχου Θήρας, Αντιδημάρχων, και άλλων επίσημων προσκεκλημένων της τοπικής κοινωνίας.

     Στην μεγάλη προσπάθεια που καταβάλει ο Δήμος Θήρας για την ουσιαστική προβολή του μακραίωνου πολιτισμού της Θήρας και την προτεραιότητα που δίνει η σημερινή Δημοτική αρχή, τόσο στην προβολή του όσο και στην έμφαση με την ανάπτυξη και προώθηση του θεματικού τουρισμού, περιέγραψε στην ομιλία του ο Δήμαρχος Θήρας Αντώνης Σιγάλας, ενώ παράλληλα εξήρε τη σημασία στο έργο των ανθρώπων που εργάστηκαν για την επίτευξη αυτού του στόχου.    

     Η ομιλία του Δημάρχου Θήρας έχει ως εξής:

     "Η Σαντορίνη ζει σήμερα μια ιδιαίτερα σημαντική μέρα. Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που εκτίθενται από σήμερα στο Μουσείο της Προϊστορικής Θήρας, πιστοποιούν ότι η Σαντορίνη αποτελεί κορυφαίο προορισμό, όχι μόνο εξ αιτίας της ασυναγώνιστης φυσικής της ομορφιάς, αλλά και εξαιτίας του μοναδικού πολιτιστικού της πλούτου.

Μουσείο της φύσης η Σαντορίνη, και ταυτόχρονα, στα έγκατά της, μουσείο προϊστορίας γεμάτο με αριστουργήματα του πολιτισμού των ανθρώπων που έζησαν πριν χιλιάδες χρόνια στο νησί.

     Τα πολύτιμα αυτά ευρήματα έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη επιφανών αρχαιολόγων, όπως του Σπύρου Μαρινάτου και του Χρήστου Ντούμα.

     Τα έργα αυτά μελέτησαν, συντήρησαν και προστάτευσαν οι νέες γενιές αρχαιολόγων και σήμερα τα στελέχη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, μετά από εργώδη προσπάθεια, έκαναν πραγματικότητα αυτή την υπέροχη έκθεση στον ανακαινισμένο χώρο του Μουσείου της Προϊστορικής Θήρας.

     Ο Δήμος Θήρας, στο Στρατηγικό Σχέδιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Σαντορίνης, έχει ως προτεραιότητα τη διαφοροποίηση και αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της Σαντορίνης. Δίνουμε έμφαση στον θεματικό τουρισμό με προεξάρχοντα τον πολιτιστικό τουρισμό.

     Η μελέτη του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ  για τις πολιτιστικές διαδρομές της Σαντορίνης, αποτελεί πολύτιμο εργαλείο σ’ αυτή μας την προσπάθεια.

Πάντα, στο πλαίσιο αυτού του σχεδιασμού, ο Δήμος μας έχει συνάψει τριετή Προγραμματική Σύμβαση με το Υπουργείο Πολιτισμού, προϋπολογισμού 630.000,00 ευρώ, με αντικείμενο την αναβάθμιση των πολιτιστικών υποδομών και την αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος της Σαντορίνης.

     Στην Προγραμματική Σύμβαση, εκτός των σημαντικών παρεμβάσεων που προβλέπονται σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της Σαντορίνης και της Θηρασίας, εντάχθηκε και η μελέτη της αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου στον Αρχαιολογικό Χώρο της Αρχαίας Θήρας.

     Από πλευράς του Δήμου υπεύθυνη για την παρακολούθηση αυτής της Προγραμματικής Σύμβασης, είναι η αντιδήμαρχος κ. Σοφία Κίτσου, την οποία και ευχαριστώ για τη δουλειά της.

Κυρία Υπουργέ,

     Επιτρέψτε μου, χωρίς την παραμικρή διάθεση υπερβολής, να σας επαινέσω δημόσια για το έργο σας και την αποτελεσματικότητα που έχετε επιδείξει από τη θέση της Υπουργού Πολιτισμού.

     Να σας ευχαριστήσω για το προσωπικό σας ενδιαφέρον, σε ότι αφορά στον πολιτισμό των Κυκλάδων και ειδικότερα της Σαντορίνης και της Θηρασιάς.

Να επισημάνω, την αρμονική συνεργασία που υπάρχει μεταξύ μας και με τα στελέχη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, τα οποία επιτελούν σημαντικό έργο στον τομέα της προστασίας και της ανάδειξης του αρχαιολογικού μας πλούτου.

     Βεβαίως απομένει πολύ δουλειά ακόμη για την ανάδειξη και άλλων αρχαιολογικών χώρων και για τη βελτίωση της λειτουργικότητας και την καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων.

     Η ιδιαίτερη σημασία που αποδίδει ο Πρωθυπουργός στα θέματα του πολιτισμού και η δική σας παρουσία στη θέση αυτή, μας κάνουν αισιόδοξους για το μέλλον.

Με δεδομένο ότι το πολιτιστικό αποτύπωμα είναι ιδιαίτερα έντονο στη Σαντορίνη, είμαι βέβαιος ότι θα έχουμε πολύ συχνά την ευκαιρία να παριστάμεθα σε γεγονότα όπως το σημερινό.

     Είμαι σίγουρος για την επιτυχία της έκθεσης των τοιχογραφιών του Ακρωτηρίου που εγκαινιάζουμε σήμερα και εύχομαι την ευόδωση της κοινής μας προσπάθειας, για την πλήρη ανάδειξη της Σαντορίνης του Πολιτισμού."