Σινεπιλογές

Πόνος και Δόξα/Dolor y Gloria(2019)του Πέδρο Αλμοδόβαρ

Η νέα ταινία του Πέδρο Αλμοδόβαρ «Πόνος και δόξα» είναι ένα ημι-αυτοβιογραφικό, στοχαστικό, νοσταλγικό φιλμ, ένα αλμοδοβαρικό “8½”. Περιγράφεται ως το τρίτο μέρος μιας «απρογραμμάτιστης τριλογίας» που ξεκίνησε με το “Νόμο του 

πόθου” (1987) και συνεχίστηκε με την “Kακή εκπαίδευση” (2004). Είναι ένα  πολύ προσωπικό έργο που αναμιγνύει την ενδοσκόπηση με την μυθοπλασία  δημιουργώντας ένα ενδιαφέρον υβρίδιο.

Όπως και ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι στο “8½” του Φελίνι, ο Σαλβαδόρ Μάλλο (βραβευμένη στις Κάννες η ερμηνεία του Antonio Banderas) είναι ένας σκηνοθέτης σε προσωπική και καλλιτεχνική κρίση. Η μητέρα του, Jacinta, πέθανε πριν από τέσσερα χρόνια και ο ίδιος πριν δυο χρόνια έκανε μια χειρουργική επέμβαση στην πλάτη. Δεν έχει ανακάμψει για κανένα από τα δύο τραύματα. Εξαιτίας της οδύνης που αισθάνεται, φυσικής όσο και  μεταφορικής, ο Σαλβαδόρ έχει παραιτηθεί από την σκηνοθεσία και έχει βυθιστεί στην κατάθλιψη και την παθητικότητα, εξαρτημένος από την φαρμακευτική αγωγή.

Στην απομονωμένη, μοναχική και άγονη ζωή του, ένα μωσαϊκό από ζωντανές αναδρομές τον ταξιδεύουν πίσω, στην παιδική του ηλικία: στην αισθησιακή μητέρα του (Penélope Cruz) και τις άλλες γυναίκες του χωριού που πλένουν στον ποτάμι, στα χρόνια της οικογενειακής ανέχειας και βιοπάλης, στη διαπαιδαγώγηση του κατηχητικού, στην μετεγκατάσταση της οικογένειάς του σε μια άθλια κατακόμβη, στον αρρενωπό και αναλφάβητο νεαρό οικοδόμο στον οποίο έμαθε να γράφει, στην  αναπάντεχη αυγή της ερωτικής του επιθυμίας που τον οδηγεί σε κατάρρευση. Οι όμορφες αυτές εικόνες του παρελθόντος αποτελούν και τις κορυφαίες στιγμές της ταινίας. Το ύφος τους είναι ήσυχο, καλλιγραφικό, με ισορροπημένα πλάνα, χωρίς περιττές κινήσεις, με συνθέσεις υποβλητικά ζωγραφικές, με γοητευτικά παστέλ χρώματα.

Στον παρόντα χρόνο ο Σαλβαδόρ έχει αποξενωθεί, για περισσότερο από τρεις δεκαετίες, από τον στενό φίλο του -ηθοποιό Alberto (ένας εξαιρετικός Asier Etxeandia), πρωταγωνιστή της παλιάς ταινίας του «Sabor». Τώρα ένα φεστιβάλ του ζητά να επανασυνδεθούν και να κάνουν μαζί την εισήγηση για μια αναβίωση του φιλμ σε αποκατεστημένη κόπια. Η συναναστροφή μαζί του τον οδηγεί σε ένα ολισθηρό και εθιστικό μονοπάτι γεμάτο ηρωίνη, που απλώς του απαλύνει τον σωματικό πόνο. Παράλληλα ξανασυναντά έναν μεγάλο έρωτα από το παρελθόν, τον γοητευτικό Federico (Leonardo Sbaraglia) που είναι τώρα παντρεμένος με παιδιά.

Ο Aλμοδόβαρ μιλά με ειλικρίνεια και χωρίς αυταρέσκεια για θέματα της προσωπικής του ζωής, για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις, για τους εθισμούς του, για την βαθιά σχέση με τη μητέρα του. Επιλέγει ένα μελαγχολικό, στοχαστικό ύφος, εγκαταλείποντας το γκροτέσκ και τις γνωστές μελοδραματικές εξάρσεις του. Δομεί την αφήγηση του φιλμ σε έναν ιστό από δυαδικές συνθέσεις: παρελθόν –παρόν, θυμός- συγχώρεση, μνήμη-λήθη, νιάτα- γηρατειά, έρωτας-θάνατος. Ωστόσο αυτά τα «τακτοποιημένα» δίπολα προδίδουν τη συστηματική κατασκευή, την απουσία πρωτογενούς έμπνευσης, την ισχνή και επίπεδη ιστορία. Υπάρχει συνεχώς η αίσθηση ότι απουσιάζει η «vis vitalis” που θα ενδυνάμωνε τις ζωτικές λειτουργίες του σώματος της  ταινίας.

Έτσι ενώ είναι πάντα  συναρπαστικό να παρακολουθούμε την ενδοσκοπική εξερεύνηση της ζωής των καλλιτεχνών, το «Πόνος και  Δόξα» δεν φτάνει στο ύψος των καλύτερων ταινιών του Αλμοδόβαρ. Όσο για την αναπόφευκτη σύγκριση με το  μυθικό, φελινικό  “8½”,αυτή είναι συντριπτική σε βάρος του Ισπανού.

*Η ταινία θα προβάλλεται στον κινηματογράφο «ΠΑΛΛΑΣ» έως 26/11/19

 «Τόπος» (1985) της Αντουανέττας Αγγελίδη (Δευτέρα 25-11-19/19:30 Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Αιγαίου)

Μια παραβολή πάνω στο τόπο και το χρόνο. Ένα παιχνίδι μεταμορφώσεων. Πορεία μετά το θάνατο, ένας δεύτερος θάνατος. Μια γυναίκα γεννά και πεθαίνει. Τη στιγμή του θανάτου της, στιγμή μεταίχμιο, σαν την αρχή του ύπνου, το πρόσωπό της σκορπάει και παίρνει τις όψεις όσων παραστέκουν το θάνατό της. Το σώμα της σπαράσσεται από τις συγκρούσεις αυτών που το κατοικούν. Η φωνή της αναλύεται σε πολλές φωνές και πολλούς ρόλους. Σύμφωνα με την Αγγελίδη: «Η ταινία παριστά μια διεσταλμένη στιγμή. Μια στιγμή μεταίχμιο, όπου οι μνήμες ρέουν σχεδόν ταυτόχρονα, η συνοχή τους έχει την αυθαιρεσία και την αυστηρότητα της αλληλουχίας ενός ονείρου. Είναι ολόκληρη ένα κινηματογραφημένο όνειρο». Η αντιστροφή και η αντιπαράθεση των κωδίκων, καθώς και ο μηχανισμός του ονείρου και το ανοίκειο, αποτελούν κεντρικές δημιουργικές στρατηγικές της Αγγελίδη, που χρησιμοποιεί την ιστορία της τέχνης και τα όνειρά της ως πρώτη ύλη. Ο Τόπος συνομιλεί με πίνακες του Uccello, του Carpaccio, του Cranach, του De Chirico και του Balthus. Η ταινία συμμετείχε στο 26ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1985) όπου πήρε το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, το Βραβείο Ηχητικής Μπάντας, το Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, καθώς και Κρατικό Βραβείο Ποιότητας. Προβλήθηκε σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και σε μουσεία, μεταξύ τους και στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (Μ.o.Μ.Α.) και στο Centre Georges Pompidou στο Παρίσι.

Τηλεοπτικές Σινεπιλογές

Βίαιος θάνατος-Κινηματογραφική Λέσχη (Αφιέρωμα στον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι) (ΕΡΤ2/ Τετάρτη 27/11/2019/23.00)

Δράμα μυστηρίου, παραγωγής Ιταλίας 1962.

Μια πόρνη βρίσκεται δολοφονημένη σ’ ένα πάρκο στην περιφέρεια της Ρώμης.

Η αστυνομία ανακρίνει διάφορα άτομα που την είδαν για τελευταία φορά και που θεωρούνται ύποπτοι για το φόνο, καθένα από τα οποία δίνει τη δική του εκδοχή για τη μοιραία νύχτα. Οι διηγήσεις των υπόπτων έχουν τον χαρακτήρα μιας σκυταλοδρομίας, καθώς δεν συμπίπτουν με την οπτική αφήγηση των ιστοριών τους, έτσι ώστε να δημιουργείται ένα σύνθετο και χαοτικό παζλ της νύχτας του εγκλήματος, η οποία φωτίζεται από πολλές διαφορετικές γωνίες. Τελικά, όταν το παζλ ολοκληρώνεται, μαζί με τον δολοφόνο αποκαλύπτεται και μια άθλια, όσο και θλιβερή ατομική και κοινωνική πραγματικότητα.

Ο κύριος Αρκαντίν (1955) του Όρσον Γουέλς (Κανάλι Βουλής/Παρασκευή  29/11/2019 /22.00)

Η ζωή και το μυστηριώδες παρελθόν του μεγιστάνα Γκρέγκορι Αρκάντιν εξάπτει την περιέργεια ενός τυχοδιώκτη που μόλις έχει βγει από τη φυλακή. Η έρευνα για το παρελθόν του Αρκάντιν πολύ σύντομα θα τον βάλει σε μπελάδες, και θα θέσει σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή.

Μία από τις κορυφαίες ταινίες νουάρ σε σκηνοθεσία Όρσον Γουέλς και γυρίσματα στη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Ισπανία.

Εξαιρετική η ερμηνεία της Κατίνας Παξινού.