Ε, δώστε τους παντεσπάνι

Όπως συνηθίζεται σε ελληνικό σπίτι που τηρεί τα πατροπαράδοτα έθιμα, έτσι και στο δικό μας πρωτοχρονιάτικο τραπέζι, για πάρα πολλά χρόνια η βασιλόπιτα δεν είχε μόνο ένα φλουρί αλλά τόσα όσα και τα παιδιά της οικογένειας. Δύο εγώ και η αδερφή μου και άλλα δύο τα ξαδέρφια μου, σημειώσατε τέσσερα φλουριά. Στην διευρυμένη εκδοχή και με τα δεύτερα ξαδέρφια στο τραπέζι, ο αριθμός των τυχερών ανερχόταν σε έξι, οκτώ, αναλόγως. Και αν το φλουρί το ορίτζιναλ έπεφτε σε κάποιον μεγάλο, βιαζόταν να το καταχωνιάσει σε καμιά τσέπη πριν καταλάβουμε την απάτη.

Απάτη, ξεαπάτη εμένα έχει να μου πέσει το φλουρί από τη δεκαετία του 1990, κι ας πέρασα όλο το Γενάρη από πίτα σε πίτα και από Σύλλογο σε Σύλλογο. Το ψέμα δε μ’ αρέσει, όλοι ήταν ευγενέστατοι, ωραιότατα έφαγα, τσίμπησα και 1-2 κιλάκια αλλά όταν σε ένα νησί του μεγέθους της Σύρου μόνο σ’ ένα Παρασκευοσαββατοκύριακο έχει 17 πίτες, και πάλι καλά να λες. Και όχι μόνο αυτό, αλλά βρήκα τι θα κάνω και μετά από μια 35ετία που ευελπιστώ να βγω στη σύνταξη, θα γραφτώ κι εγώ σε συλλόγους. Τόσοι υπάρχουν, κάποιον θα βρω να εμπίπτει στα ενδιαφέροντά μου, κι αν όχι θα ιδρύσω δικό μου. Τι είναι ένας ακόμα σύλλογος μπροστά σε... πόσους είπαμε;

Όχι ότι αυτό δεν είχε και τις επιπτώσεις του. Άδεια μαγαζιά χωρίς θαμώνες, παραστάσεις χωρίς θεατές. “Λυπάμαι, πέσατε πάνω σε πολλές πίτες” ήταν η ατάκα για όποιον σχολίαζε τη νέκρα στους δρόμους της πόλης. Αξιόλογα πράγματα και στήριξη ουδεμία.

Ας μιλήσουμε λίγο για τα χαρακτηριστικά της φυλής μας και δη τη μανία μας να κάνουμε ό,τι και ο άλλος. Ίδρυσε ο γείτονας το Σύλλογο Φίλων πράσινου τσαγιού; Θα ιδρύσω κι εγώ έναν για Κεϋλάνης. Θα μου πεις είναι κακό οι άνθρωποι που έχουν κάτι κοινό να μαζεύονται, να οργανώνονται και να κάνουν δράσεις; Φυσικά και όχι, αρκεί αυτές οι δράσεις να είναι ουσιαστικές, να έχουν λόγο ύπαρξης και να μη βλογάμε απλά τα γένια μας. Και εδώ υπεισέρχεται ένα δεύτερο ελληνικό χούι, αυτό του προέδρου. Οι μισοί Έλληνες είναι κάπου πρόεδροι (οι άλλοι μισοί επιχειρηματίες και στη βιοπάλη απ’ τα 16 τους, αλλά δεν είναι του παρόντος). Και για να το τριτώσω, θα πω τη μεγαλομανία. Τη μεγαλομανία μερικών, που εκμεταλλεύονται καταστάσεις για να προβάλλουν το εγώ τους και να ικανοποιήσουν τη ματαιοδοξία τους και τα μικροπολιτικά τους συμφέροντα. Και την εκατέρωθεν αυλοκολακεία, μήπως και κοροϊδέψουν κανέναν αγαθιάρη.

Ξεπερνώντας λοιπόν την οικογενειακή πρωτοχρονιάτικη απάτη των γιαλαντζί φλουριών, γυρνάω από πίτα σε πίτα ψάχνοντας το κρυφό νόημα. Πίτες από εδώ, πίτες από εκεί, σε μεγάλες αίθουσες ξενοδοχείων, σε μικρές ενοριών, με χορούς και μουσικές, με απολογισμούς, με κριτικές και παραινέσεις, ευχαριστίες, παράπονα και επίσημους χαιρετισμούς με ευχές υπέρ υγείας, πίστεως και πατρίδας. Μήπως, λέω μήπως, όλα αυτά γίνονται για το θεαθήναι; Και ο τοπικός θίασος αρχόντων περιφέρεται από εκδήλωση σε εκδήλωση εκ παραδρομής, με κενό βλέμμα από τις πολλές παραστάσεις και ελαφρώς παραλλαγμένο σενάριο για να μην χαρακτηρίσει ο θεατής το έργο ξαναπαιγμένο; Μόνο που οι ατάκες είναι χιλιοειπωμένες και πια δεν πείθουν. Και το κοινό δεν είναι πάντα τόσο αφελές για να μη μπορεί να διαβάσει πίσω από τις λέξεις.

Και για να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους. Υπάρχουν φορείς, σύλλογοι, οργανώσεις που επιτελούν πραγματικό έργο. Υπάρχουν και άλλοι των οποίων προσωπικά το λόγο ύπαρξης δεν κατανοώ, αλλά από τη στιγμή που υπάρχουν άνθρωποι που τα στηρίζουν και βρίσκουν ουσία σε αυτό, καλώς συνεχίζουν ό,τι κάνουν ακόμα κι όταν πρόκειται για μερικές εθιμοτυπικές συναντήσεις και τίποτα παραπάνω. Όταν όμως καθιερώνεται η περιβόητη πίτα από μια πρωτοχρονιάτικη μάζωξη για να περάσει καλά ο κόσμος που στηρίζει και πληρώνει πολλές φορές έναν φορέα ή έναν σύλλογο, να γίνεται αρένα απωθημένων και προσωπικής ματαιοδοξίας πολιτικάντηδων και αφεντάδων, τότε μάλλον κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας. Τελικά απ’ ότι φαίνεται φλουρί χωρίς απάτη δεν υπάρχει. Απλά πλέον δεν είναι καλοπροαίρετη και για να μην κοροϊδευόμαστε στην ενήλικη και δη τη δημόσια ζωή ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.