“Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται”

Μετά τις άκρως επιτυχημένες παραστάσεις του περασμένου Απριλίου, ο Θεατρικός Πολιτιστικός Όμιλος Σύρου “ΑΠΟΛΛΩΝ”, τιμώντας τα 140 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου συγγραφέα, ποιητή και δραματουργού Νίκου Καζαντζάκη παρουσιάζει από την Τετάρτη 2 Αυγούστου έως και την Κυριακή 6 Αυγούστου 2023  τη θεατρική διασκευή του  έργου του “Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται”, στο θέατρο ΑΠΟΛΛΩΝ, ώρα 21:00.

Ο Θάνος Φώσκολος, πρόεδρος του ΘΕ.Π.Ο.Σ. “ΑΠΟΛΛΩΝ”, μιλάει στην “Κοινή Γνώμη” για την ιδιαίτερη αυτή παράσταση, τονίζοντας πως “όπως αναφέρει και η αφηγήτρια της παράστασης μας κατά την έναρξη, ήταν πραγματικά “Τύχη αγαθή” πριν μερικά χρόνια να βρεθεί στα χέρια του σκηνοθέτη μας Γιώργου Πάχου, το δακτυλογραφημένο και ακυκλοφόρητο κείμενο της θεατρικής διασκευής του έργου «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη, από τους Γεράσιμο Σταύρου και Νότη Περγιάλη. Και είναι πραγματικά ευτυχής η συγκαιρία της παρουσίασης του έργου με τη συμπλήρωση εφέτος των 140 χρόνων από τη γέννησή του μεγάλου πεζογράφου, ποιητή και δραματουργού. Ήταν ένα πραγματικό τόλμημα της ομάδας να δοκιμάσει να εκφέρει με σεβασμό και υπευθυνότητα τον λόγο του Καζαντζάκη, αλλά όπως αποδείχθηκε από τις παραστάσεις του Απριλίου, νομίζω ότι καταφέραμε να το πράξουμε. Ο κ. Πάχος πρόσθεσε αναπόφευκτα στο κείμενο διαλόγους από το αυθεντικό έργο, που η δεκαετία του 1950 δεν επέτρεψε, προκειμένου να κοινωνήσει στους θεατές μας την ποιητικότητα του λόγου του Καζαντζάκη. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η διασκευή για το θέατρο του έργου είχε την έγκριση του ίδιου του συγγραφέα”. 

Η θέρμη με την οποία το κοινό “αγκάλιασε” την παράσταση τον Απρίλιο και η εμπειρία που αποκόμισαν όλοι οι συντελεστές της, στάθηκε η αφορμή, σύμφωνα με τον κ. Φώσκολο, προκειμένου να πάρουν την απόφαση να την παρουσιάσουν εκ νέου τόσο στο συριανό κοινό, όσο και στους επισκέπτες του νησιού.

“Τον Απρίλιο είχαμε τη χαρά και την τιμή να παρουσιάσουμε το έργο μας σε ένα κατάμεστο Θέατρο Απόλλων, μπροστά σε ένα εξαιρετικό κοινό που μας συγκινούσε με το διαρκές και ζεστό χειροκρότημα του μετά το τέλος κάθε παράστασης. Κρίναμε ότι ο κύκλος του έργου δεν θα μπορούσε να κλείσει μόνο με εκείνες τις παραστάσεις και αποφασίσαμε να το ξαναπαρουσιάσουμε στο πλαίσιο των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του Σύρος-Πολιτισμός 2023, ώστε να το παρακολουθήσουν και οι επισκέπτες του νησιού”, επισημαίνει ο κ. Φώσκολος. 

Πόσο δύσκολο ήταν, ωστόσο, να ξεδιπλώσουν στο σανίδι ένα βιβλίο που έχει γίνει παγκοσμίως γνωστό και οι αναγνώστες του έχουν ταυτισθεί με αυτό; “Η παράσταση έχει διάρκεια δύο ωρών περίπου. Ο χρόνος προφανώς δεν επαρκεί για να ξεδιπλώσουν όλοι οι ήρωες του έργου όλα τα χαρακτηριστικά τους, αλλά αυτό δε μας αγχώνει. Το έργο είναι γνωστό στους περισσότερους είτε ως βιβλίο, είτε ως ταινία ή τηλεοπτική σειρά και έτσι οι θεατές θα απολαύσουν το ξετύλιγμα του στη σκηνή γνωρίζοντας ήδη πολλούς από τους ήρωες, όπως τους δύο κληρικούς, τον Αγά με το γιουσουφάκι του, τη χήρα, τον Μανωλιό, τους προεστούς αλλά και πολλούς άλλους”, απαντά ο πρόεδρος του ΘΕ.Π.Ο.Σ. “ΑΠΟΛΛΩΝ”.

Όπως επισημαίνει, ωστόσο, “πρόκειται για μια πολυπρόσωπη και απαιτητική παράσταση στην οποία τόσο οι βασικοί όσο και οι δευτερεύοντες ρόλοι συμβάλλουν ώστε να αποδοθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ο μαγικός, ανθρώπινος αλλά και σκληρός κόσμος που πλάθει ο Νίκος Καζαντζάκης. Άξονας κι εδώ είναι η εσωτερική ελευθερία και αξιοπρέπεια του ανθρώπου, η κοινωνική δικαιοσύνη, η τόλμη πως εκφράζεται στον φιλοσοφικό του όρο «Η Κρητική Ματιά» : Να κοιτάζεις άφοβα τον φόβο, να ζεις τη ζωή των θνητών και να συμπεριφέρεσαι σαν να είσαι αθάνατος, να αγωνίζεσαι για την καταξίωση της ψυχής, μιας ψυχής διαρκώς πεινασμένης και ανικανοποίητης, που κατατρώγει τη σάρκα και οδηγεί σε πνευματική υπέρβαση και λύτρωση”.

H υπόθεση του έργου

Στη Λυκόβρυση, ένα ελληνικό χωριό της Ανατολής, υπάρχει το έθιμο να γίνεται η αναπαράσταση των Παθών κάθε επτά χρόνια. Ο παπα-Γρηγόρης με τους προεστούς επιλέγουν τα πρόσωπα που θα λάβουν μέρος: το Χριστό θα υποδυθεί ο Μανολιός, ένας απλός βοσκός• τον Ιωάννη, ο Μιχελής, ο γιος του άρχοντα Πατριαρχέα• τον Ιούδα, ο Παναγιώταρος• τη Μαγδαληνή, η χήρα Κατερίνα. 

Αργά το απόγευμα, καταφθάνουν πρόσφυγες από ένα άλλο χωριό, καταδιωγμένοι από τους Τούρκους. Ζητούν βοήθεια, αλλά ο παπα-Γρηγόρης τους διώχνει, λέγοντας ότι φέρνουν μαζί τους επιδημία χολέρας. Οι πρόσφυγες, με επικεφαλής τον παπα-Φώτη, καταφεύγουν στο άγριο βουνό της Σαρακήνας. Τους βοηθούν μόνον ο Μανολιός, ο Μιχελής, η Κατερίνα, ο Γιαννακός και ο Κωνσταντής (οι δύο τελευταίοι επρόκειτο να υποδυθούν τους αποστόλους Πέτρο και Ιάκωβο). 

Μετά από την επιλογή του στο ρόλο του Χριστού, ο Μανολιός αλλάζει μέρα με τη μέρα. Χωρίζει την αρραβωνιαστικιά του και αποφασίζει να φτάσει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πνευματική, ψυχική και σωματική αγνότητα, με οδηγό τον παπα-Φώτη. Μάλιστα, υπερασπίζεται τους πρόσφυγες και μιλά για την αξία της αγάπης και του ελέους, προκαλώντας την αντίδραση των συγχωριανών του και την οργή του παπα-Γρηγόρη. 

Στο μεταξύ πεθαίνει ο Πατριαρχέας και ο Μιχελής αποφασίζει να μοιράσει την περιουσία του στους πρόσφυγες. Όταν εκείνοι έρχονται στη Λυκόβρυση να παραλάβουν τα κτήματα, ο παπα-Γρηγόρης κηρύσσει το Μιχελή ανισόρροπο και ξεσηκώνει τους ντόπιους. Μετά το βίαιο θάνατο του αδελφού του στη σύγκρουση που ακολουθεί, ο παπα-Γρηγόρης υποδεικνύει στον αγά το Μανολιό ως υπαίτιο όλων των συμφορών. Πετυχαίνει την καταδίκη του και την παράδοσή του στους εξαγριωμένους χωρικούς. Το φανατισμένο πλήθος συγκεντρώνεται στην εκκλησία, όπου ο παπα-Γρηγόρης αφορίζει τον Μανολιό και δίνει το σύνθημα στους πιστούς να τον εκτελέσουν μέσα στον ιερό χώρο. 

Να τονισθεί, τέλος, ότι η διάθεση των εισιτηρίων γίνεται μέσα από την παρακάτω ιστοσελίδα: https://www.ticketservices.gr/event/o-xristos-ksanastauronetai-syros/?lang=el, αλλά και από τα εκδοτήρια του θεάτρου Απόλλων.