Υπεράνω τέχνης

Εργαστήριο βυζαντινής αγιογραφίας λειτουργεί για μία ακόμη χρονιά η Ιερά Μητρόπολη Σύρου, παρέχοντας στους μαθητές τη δυνατότητα να γνωρίσουν από τη γέννησή της την απτή απεικόνιση των υπερφυσικών αναζητήσεων των πιστών στη ζωή της ορθόδοξης εκκλησίας.

Η τέχνης της βυζαντινής αγιογραφίας, η οποία ονομάζεται και παραστατική Θεολογία, καθώς μπορεί να την αναγνώσει και να την ερμηνεύσει ο κάθε πιστός, ανεξαρτήτου μορφωτικού επιπέδου, αναπαριστά με μοναδικό τρόπο τον πνευματικό και άφθαρτο χαρακτήρα των Αγίων. Με βασικό όπλο τον αφηγηματικό και διδακτικό χαρακτήρα της, απευθύνονται στην όραση και κυρίως στο συναίσθημα. Μέσα από τις εκφράσεις των Αγίων, αποτυπώνεται η τραγικότητα του βίου τους η οποία αποτελεί έμπνευση για τον αγιογράφο.

Σημειώνεται πως η αξιόλογη αυτή τέχνη διατηρήθηκε στους αιώνες και παραδόθηκε ακέραιη στους σύγχρονους αγιογράφους χάρη στην προσαρμογή της τεχνοτροπίας της στις απαιτούμενες ανάγκες του ανθρώπου, αλλά και της κοινωνίας κατ’ επέκταση, χωρίς να υφίστανται αλλοίωση τα θεολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της.

Πνευματική και καλλιτεχνική έκφραση

Το Εργαστήρι Βυζαντινής Αγιογραφίας στη Σύρο ξεκίνησε τα μαθήματά του το 2003, τυγχάνοντας από την πρώτη κιόλας στιγμή ευρείας αποδοχής από την τοπική κοινωνία η οποία έδειξε ενδιαφέρον για το μοναδικό αυτό κράμα θεολογίας και τέχνης.

Τα μαθήματα πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη στην Ερμούπολη με δάσκαλο τον αγιογράφο Νικόλαο Μεταξά από την Τήνο, ο οποίος εμφανίζεται ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την αγάπη των εκπαιδευόμενων για την αγιογραφία, αλλά και για το υψηλό τους επίπεδο. “Αυτή τη στιγμή έχουμε πάνω από 20 άτομα, τα οποία κάνουν καταπληκτική δουλειά” αναφέρει χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι οι μαθητές έχουν καταφέρει να μάθουν τα μυστικά της τέχνης και να τα εντάξουν αρμονικά στα έργα της.

“Δεν υπάρχει εύκολο και δύσκολο”

Προσθέτει μάλιστα ότι η λέξη “δυσκολία” απαγορεύεται στη σχολή, εξηγώντας ότι “τίποτα δεν είναι δύσκολο και εύκολο, καθώς για να πετύχεις κάτι στη ζωή σου θα πρέπει να κουραστείς”. Όπως επισημαίνει, η αγιογραφία δεν είναι μία δύσκολη τέχνη, αλλά απαιτητική, δεδομένου ότι ο καλλιτέχνης θα πρέπει να έχει ψυχική και σωματική διαύγεια προκειμένου να αποδώσει στον καμβά του τον Άγιο με τον οποίο έχει καταπιαστεί. “Η αγιογραφία εκτός από ζωγραφική είναι και μία θεολογική έκφραση. Με την αγάπη, την υπομονή και την επιμονή πάνω στο αντικείμενο, ο κάθε μαθητής δύναται να προχωρήσει και να πετάξει τον μανδύα του ζωγράφου για να μπορέσει να μπει στο πνεύμα και να αντεπεξέλθει” τονίζει ο κ. Μεταξάς.

Ερωτηθείς για το αν η αγιογραφία απευθύνεται μόνο σε ανθρώπους που είναι κοντά στην εκκλησία, εξηγεί ότι “η εκκλησία δέχεται τους πάντες, όχι μόνο τους Χριστιανούς. Όταν μπεις σε αυτό τον κύκλο, ο Θεός σε τραβά πλέον κοντά του θέλοντας και μη”. Υποστηρίζει δε ότι δεν υπάρχει άνθρωπος χωρίς ταλέντο, εκτιμώντας πως με την κατάλληλη καθοδήγηση αλλά και την αγάπη για δημιουργία, ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει τα μονοπάτια που ανοίγονται μπροστά του για να εκφραστεί καλύτερα.

Η δύναμη της δημιουργίας δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο

Επιπροσθέτως, αναφέρει ότι ο ίδιος αισθάνεται ιδιαίτερα υπερήφανος για τους μαθητές του, οι οποίοι πλέον έχουν τις ικανότητες να ασχοληθούν ακόμα και επαγγελματικά με την αγιογραφία. “Ζώντας μόνιμα στην Τήνο, τολμώ να πω ότι τα έργα των μαθητών είναι πολύ καλύτερα από αρκετές εικόνες που πωλούνται στο εμπόριο” τονίζει, σημειώνοντας ότι η χαρά του δασκάλου είναι όταν οι μαθητές του γίνονται, αν όχι καλύτεροι, ισάξιοι με εκείνον. Καταλήγοντας, εξηγεί ότι η χαρά και η δύναμη της αγιογραφίας δύσκολα αφήνει ασυγκίνητο όποιον βρεθεί στον δρόμο της.

“Δεν υπάρχει άνθρωπος ατάλαντος γιατί όλοι είμαστε κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση του Θεού που είναι ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης. Βλέποντας ότι αρχίζουν οι μαθητές να δημιουργούν από το μηδέν, από ένα κομμάτι ξύλο ή από ένα κομμάτι χαρτί, αισθάνονται γεμάτοι και δημιουργικοί τόσο στο μυαλό όσο και στην ψυχή”, αναφέρει χαρακτηριστικά. Παράλληλα τονίζει πως “όταν ζωγραφίζεις έναν Άγιο τον οποίο δεν θέλεις να κάνεις επίγειο, αλλά επουράνιο, τότε αισθάνεσαι ελεύθερος και πως μπορείς να καταφέρεις τα πάντα, αρκεί να το πιστέψεις και να καταβάλεις την ανάλογη προσπάθεια”.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπεύθυνη για τη λειτουργία του Εργαστηρίου είναι η Ηγουμένη της Ιεράς Μονής Αγίας Βαρβάρας, Γερόντισσα Θεονύμφη, η οποία με τη σειρά της απευθύνει ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σύρου, κ. Δωρόθεο Β'΄για την παραχώρηση του χώρου και το πολύτιμο πνευματικό έργο που επιτελεί όλα αυτά τα χρόνια στα νησιά μας.