Χαρτογράφησαν την Ποσειδωνία στη Σύρο

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η χαρτογράφηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος γύρω από το νησί της Σύρου, υπό την επιστημονική επίβλεψη του καθηγητή Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργου Παπαθεοδώρου.

Η Σύρος αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό του προγράμματος Vodafone Posidonia που υλοποιεί το Ίδρυμα Vodafone σε συνεργασία με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών για τη στρατηγική χαρτογράφηση και την προστασία των υποθαλάσσιων λιβαδιών της Ποσειδωνίας στο Αιγαίο.

Η Ποσειδωνία, αλλιώς γνωστή και ως «ελιά της θάλασσας», αποτελεί ένα μοναδικό ενδημικό είδος και έναν από τους σημαντικότερους πράσινους πνεύμονες της Μεσογείου, καθώς φιλτράρει το θαλασσινό νερό, περιορίζει την παράκτια διάβρωση και φιλοξενεί τη θαλάσσια ζωή. Στο πλαίσιο της πρώτης ερευνητικής αποστολής στη Σύρο συλλέχθηκαν πολύτιμα επιστημονικά δεδομένα για την ανάδειξη της σημασίας αυτών των υποθαλάσσιων οικοτόπων, με τη χρήση κατάλληλου εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας για υποβρύχια έρευνα.

Αξίζει να σημειωθεί πως η επόμενη φάση του έργου χαρτογράφησης περιλαμβάνει την ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων που συλλέχθηκαν από την αποστολή στη Σύρο, με σκοπό να διαμορφωθεί η ακριβής έκταση και μια πιο λεπτομερής εικόνα των χαρακτηριστικών της Ποσειδωνίας στη Σύρο. Επόμενοι σταθμοί των ερευνητικών αποστολών του Vodafone Posidonia είναι τα νησιά της Πάρου και της Αντιπάρου.

Τα ευρήματα της αποστολής στη Σύρο

Στη Σύρο χαρτογραφήθηκαν συνολικά 41,10 τετραγωνικά χιλιόμετρα έκτασης βυθού, βάθους έως περίπου τα 50 μέτρα, και πραγματοποιήθηκαν 30 υποθαλάσσιες λήψεις σε διάφορες περιοχές περιμετρικά του νησιού, συνολικής διάρκειας 9,5 ωρών.

Η μεγαλύτερη έκταση Ποσειδωνίας παρατηρήθηκε στην περιοχή νότια της Ερμούπολης, μεταξύ της ακτής και των νησιών Διδύμη και Άσπρο, ενώ λιβάδια βρέθηκαν σε όλες τις γνωστές παραλίες και ακτές της Σύρου, όπως Γαλησσάς, Φοίνικας, Κίνι και Αζόλιμνος.

Στο πλαίσιο της ερευνητικής αποστολής, εκτιμήθηκε το ύψος των φυλλωμάτων της Ποσειδωνίας και μελετήθηκε ο τύπος βυθού καθώς και το πάχος ιζήματος στις περιοχές που αναπτύσσεται η Ποσειδωνία.

Παράλληλα, εντοπίστηκαν ουλές από άγκυρες σε περιοχές αγκυροβόλησης μεγάλων πλοίων, αναδεικνύοντας τις σημαντικές πιέσεις που δέχονται τα λιβάδια από τα πλοία, έναν μόνο από τους παράγοντες που απειλούν την επιβίωσή τους.

Άλλο ένα ενδιαφέρον εύρημα της αποστολής είναι ο εντοπισμός της παρουσίας του ξενικού φύκους Caulerpa racemosa σε διάφορες περιοχές περιμετρικά της Σύρου.

“Ο νέος μας πυλώνας για το περιβάλλον επικεντρώνει όλες μας τις δυνάμεις γύρω από την προστασία της Ποσειδωνίας που απαιτεί άμεση και συντονισμένη δράση. Ήδη η πρώτη ερευνητική αποστολή του προγράμματος Vodafone Posidonia στη Σύρο αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα προς την προστασία και διατήρηση του μοναδικού αυτούς είδους, που βάλλεται ιδιαίτερα από την ανθρώπινη δραστηριότητα, και ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο μας για ένα καλύτερο, βιώσιμο μέλλον”, τόνισε χαρακτηριστικά η  Αλεξάνδρα Παπανικολάου, υπεύθυνη του Ιδρύματος Vodafone.

Το πρόγραμμα για τη χαρτογράφηση και προστασία της Ποσειδωνίας στις ελληνικές θάλασσες

Το Ίδρυμα Vodafone εγκαινιάζει νέο πυλώνα δράσης για το Περιβάλλον με μια στρατηγική πρωτοβουλία που αφορά στη χαρτογράφηση και προστασία των υποθαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας (Posidonia Oceanica) στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο.

Το πρόγραμμα Vodafone Posidonia προέκυψε μετά από ενδελεχή έρευνα σχετικά με τις πραγματικές ανάγκες προστασίας του ελληνικού οικοσυστήματος, που ανέδειξε την έλλειψη επιστημονικών δεδομένων αλλά και την ανάγκη ευαισθητοποίησης γύρω από την Ποσειδωνία και την ανάδειξή της ως έναν από τους σημαντικότερους πνεύμονες της Μεσογείου. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών.

Λιβάδια Ποσειδωνίας

Η Ποσειδωνία αποτελεί ένα μοναδικό είδος, ενδημικό στη Μεσόγειο, και ταυτόχρονα ένα οικοσύστημα ιδιαιτέρως ευάλωτο στις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας έχουν θεμελιώδη ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, της βιωσιμότητας και της παραγωγικότητας των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, αποτελώντας καταφύγιο για περισσότερα από 1.400 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας του ελληνικού χώρου εκτιμάται ότι παράγουν 24 εκατ. τόνους οξυγόνου ετησίως, ενώ απορροφούν 15 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα συγκρινόμενα με τα δάση του Αμαζονίου. Η ύπαρξη δε των λιβαδιών Ποσειδωνίας εξασφαλίζει την προστασία της ελληνικής ακτογραμμής και των παραθαλάσσιων τοπίων της χώρας από το φαινόμενο της διάβρωσης που πλήττει τον πλανήτη. Επιπλέον, η χαρτογραφούμενη Ποσειδωνία μόνο κατά τον πρώτο χρόνο του έργου, επιτυγχάνει άμεσο και έμμεσο οικονομικό αντίκτυπο που δύναται να υπερβαίνει τα €10 δισ. ετησίως.

Στόχος και δράσεις του προγράμματος

Μέσα από την χαρτογράφηση στρατηγικών περιοχών των ελληνικών θαλασσών, στόχος του προγράμματος Vodafone Posidonia είναι να αναδείξει τα λιβάδια Ποσειδωνίας, τα οποία συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους πνεύμονες όχι μόνο της Μεσογείου, αλλά και ολόκληρου του πλανήτη, καθώς και να υπογραμμίσει τη σημασία τους στην πορεία προς τη σταθεροποίηση του κλίματος.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συστηματική καταγραφή και χαρτογράφηση των λιβαδιών Ποσειδωνίας. Πρώτη στάση του προγράμματος στις Κυκλάδες είναι ο θαλάσσιος χώρος γύρω από τα νησιά της Σύρου και της Πάρου, ενώ έχει ήδη προγραμματιστεί για την άνοιξη του 2024 η ερευνητική αποστολή στη θάλασσα της Μυκόνου και της Δήλου.

Ανάμεσα στις δράσεις του προγράμματος Vodafone Posidonia, ξεχωρίζει η πόντιση του υποβρυχίου Παρατηρητηρίου Ποσειδωνίας, το οποίο, με υψηλής τεχνολογίας κάμερες, αισθητήρες IoT και τη δύναμη του Vodafone Green Network, θα προσφέρει δυνατότητα επισκόπησης του βυθού σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό, τόσο την παραγωγή επιπρόσθετων επιστημονικών δεδομένων, όσο και την ευκαιρία να θαυμάσει κανείς από μακριά την ομορφιά του βυθού.

Επιστέγασμα της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία της ψηφιακής διαδραστικής πλατφόρμας «Citizen Science», η οποία θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο μέσω του δικτύου της Vodafone με οπτικό υλικό και δεδομένα από την έρευνα, ενώ, παράλληλα, θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανεβάζουν το δικό τους υλικό και τις τοποθεσίες όπου συναντούν λιβάδια Ποσειδωνίας, συμβάλλοντας, έτσι, στην πρόοδο της έρευνας.

Παράλληλα, με βασικό όχημα την πλατφόρμα «Citizen Science», θα πραγματοποιηθούν εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και των αρμόδιων θεσμών και φορέων.