Οι "ειδικοί" για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Νάξου

Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Νάξου, έπεσε πρόσφατα στο τραπέζι των συζητήσεων στο νησί και οι "ειδικοί", που δεν είναι άλλοι, από το Σύλλογο Μηχανικών του νησιού μίλησαν και έκαναν τις προτάσεις τους. Σε μακροσκελή ανακοίνωσή τους, συμπεριέλαβαν συμπεράσματα και απόψεις για όλα τα κομμάτια που αφορούν στο νησί, από τη δόμηση μέχρι τον πρωτογενή τομέα και από τις υποδομές μέχρι τον υπερτουρισμό. Η συνεδρίαση τους πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου και οι προτάσεις τους διαβιβάστηκαν και στους Μελετητές του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ενώ όπως δηλώνουν, "Η Νάξος βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή και η ευκαιρία που δίνεται με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο δεν πρέπει να πάει χαμένη."

Χ. Κυπριτζής: "Χαρακτηριστικό της τουριστικής ανάπτυξης στη Νάξο, είναι η ανισόρροπη κατανομή της"

Ο αρχιτέκτων μηχανικός και πρόεδρος του Συλλόγου Μηχανικών Νάξου, Χρυσόστομος Κυπριτζής, μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" για την σπουδαιότητα του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το νησί της Νάξου και το λόγο της παρέμβασης και των προτάσεων τους. Μεταξύ άλλων ανέφερε, ότι, "σε ότι αφορά τη δόμηση, θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες ζώνες ώστε να προστατευτεί η παραγωγική γη στην εκτός σχεδίου δόμηση. Δηλαδή θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες περιοχές που θα χρήζουν απόλυτης προστασίας. Γενικά το πλαίσιο της σκέψης μας, είναι να περιοριστεί σημαντικά η δόμηση εκτός σχεδίου και να μεταφερθεί σε εκτάσεις οικισμών όπου θα υπάρχει μία οργανωμένη πολεοδομική μελέτη, που θα παρέχει τις απαραίτητες υποδομές."

Την ίδια στιγμή συμπλήρωσε για το θέμα των οικισμών, ότι, "υπάρχει μία σκέψη ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά του κάθε οικισμού και εμείς δίνουμε κάποιες προτάσεις καθώς το χαρακτηριστικό της τουριστικής ανάπτυξης στη Νάξο, είναι η ανισόρροπη κατανομή της, καθώς υπάρχει μία μεγάλη διαφορά μεταξύ πεδινής και ορεινής Νάξου. Αυτό φαίνεται από το γεγονός, ότι το 95% των τουριστών διαμένουν στην πεδινή Νάξο, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό στην περιφερειακή ενότητα Δρυμαλίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινόμενα υπερτουρισμού στη χώρα και στη δυτική ακτογραμμή, ενώ στο υπόλοιπο νησί δεν υπάρχει αυτή η επισκεψιμότητα."

"Να εξασφαλίσει ότι θα προσφέρεται στους κατοίκους και στους επισκέπτες, μία ποιοτική διαβίωση"

Κλείνοντας ο κ. Κυπριτζής, ανέφερε τους βασικούς στόχους από τις παρεμβάσεις τους, που όπως ανέφερε είναι, "ο τουρισμός στην πεδινή Νάξο, να επενδύσει κυρίως στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα, δηλαδή όχι στον μαζικό τουρισμό και παράλληλα να γίνουν έργα υποδομής, προκειμένου να απλωθεί ο τουρισμός σε όλη την έκταση του νησιού. Μέσω των προτάσεων μας, δίνουμε και κάποια κίνητρα, τα οποία θα δώσουν ζωή στους οικισμούς κυρίως τους ορεινούς, καθώς θα προσφέρουμε κάποια οικονομικά κίνητρα στους ιδιοκτήτες των παλαιών κτισμάτων, ώστε να τα αναβαθμίσουν", ενώ κατέληξε, λέγοντας, ότι, "το Πολεοδομικό Σχέδιο θα ορίσει χρήσεις, όρους δόμησης και περιοχές προστασίας. Θα πρέπει να προστατεύσει την ύπαιθρο, θα πρέπει να προστατεύσει τους παραδοσιακούς οικισμούς και παράλληλα να εξασφαλίσει ότι θα προσφέρεται στους κατοίκους και στους επισκέπτες, μία ποιοτική διαβίωση."

Η ανακοίνωση του Συλλόγου Μηχανικών Νάξου

Αρχικά στην ανακοίνωσή τους, αναφέρουν, ότι: "Πάγια θέση του Συλλόγου Μηχανικών Νάξου, την οποία προβάλει σε κάθε δημόσια συζήτηση, είναι η ανάγκη χωροταξικής μελέτης για ολόκληρο το νησί της Νάξου, η οποία θα καθορίσει χρήσεις γης, όρους δόμησης, περιοχές προστασίας και θα δώσει τις γενικές κατευθύνσεις ώστε η ανάπτυξη του νησιού να καταστεί βιώσιμη και αειφόρος. Όταν ο Δήμος κατέθεσε την σχετική αίτηση, μέσω δελτίου τύπου επικροτήσαμε την απόφαση αυτή και δηλώσαμε ότι τόσο οι φορείς, όσο και οι πολίτες πρέπει να στηρίξουν αυτή την προσπάθεια, βάζοντας το «εμείς» πάνω από το «εγώ». Αυτή τη φορά η μελέτη να ολοκληρωθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ως Σύλλογος, συμμετείχαμε με χαρά και ενδιαφέρον στην πρώτη συνάντηση με την μελετητική ομάδα, η οποία παρουσίασε το αντικείμενο της μελέτης και τα στάδια αυτής, ζητώντας παράλληλα από τους φορείς να καταθέσουν τις προτάσεις τους."

«Πώς θέλουμε τη Νάξο σε 15 χρόνια από σήμερα και πως θέλουμε να ζούμε εμείς σε αυτή;»

Καταλήγοντας στο εισαγωγικό μήνυμα αναφέρουν, "Μεθοδολογικά, το πρώτο βήμα προσέγγισης όλων αυτών των ζητημάτων είναι η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, τόσο των θετικών χαρακτηριστικών της, όσο και των προβλημάτων της. Να γνωρίζουμε με ακρίβεια που βρισκόμαστε. Ακολουθεί η εκτίμηση των κινδύνων και των συνεπειών τους αν δεν ληφθούν μέτρα προστασίας. Επόμενο βήμα, στο οποίο πρέπει να απαντήσει ο καθένας από εμάς, είναι ποια κατεύθυνση θέλουμε να δώσουμε στην αναπτυξιακή πορεία του νησιού. Να απαντήσουμε στο ερώτημα: «Πώς θέλουμε τη Νάξο σε 15 χρόνια από σήμερα και πως θέλουμε να ζούμε εμείς σε αυτή;». Ως αποτέλεσμα των παραπάνω βημάτων, θα ακολουθήσει το τέταρτο και τελευταίο στάδιο που είναι οι προτάσεις κανόνων, περιορισμών, έργων, υποδομών που πρέπει να γίνουν ώστε σε 15 χρόνια η Νάξος να είναι όπως την ονειρευόμαστε.

Σημερινή κατάσταση

Αξιολογώντας τη σημερινή κατάσταση διαπίστωσαν ότι η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή παραμένει σημαντική δραστηριότητα στην οικονομία του νησιού, αισθητά όμως μειωμένη σε σχέση με το παρελθόν. Η τουριστική ανάπτυξη δεν έγινε βάσει σχεδιασμού και δεν συνοδεύτηκε από την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα κάθε καλοκαίρι, όπως το κυκλοφοριακό, η στάθμευση, η ταλαιπωρία κατά τη χρήση του λιμανιού, η έλλειψη νερού, η υπερσυγκέντωση κόσμου σε συγκεκριμένες περιοχές. Πέραν των επισκεπτών, οι ίδιοι οι κάτοικοι, κυρίως της Χώρας, νιώθουν ότι σταδιακά υποβαθμίζεται η ποιότητα ζωής τους. Η έλλειψη δημόσιων χώρων (πεζόδρομοι, πεζοδρόμια, πλατείες, πάρκα), η κακή ποιότητα των ήδη υφιστάμενων, η έλλειψη κατοικιών, η εικόνα νεκρής πόλης των τουριστικών περιοχών τον χειμώνα, η έλλειψη ή η ανεπάρκεια σημαντικών χρήσεων ή υποδομών, είναι μερικά από τα προβλήματα που οι μόνιμοι κάτοικοι θεωρούν ότι υποβαθμίζουν την ζωή τους. Η έντονη τουριστική ανάπτυξη έχει επίσης ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας νόμιμης αλλά και μη.

Εκτός σχεδίου δόμηση

Το πιο επίμαχο κομμάτι της συζήτησης είναι η εκτός σχεδίου δόμηση, αντικείμενο που είναι στην επικαιρότητα πανελληνίως όλο και πιο συχνά. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η εκτός σχεδίου δόμηση όπως την ξέρουμε είναι μια ελληνική ιδιαιτερότητα η οποία γίνεται ολοένα και πιο προβληματική. Η έλλειψη δημόσιων χώρων, η καθημερινή χρήση αυτοκινήτου, η όχληση, αλλά και η έλλειψη οικοπέδων, στρέφει τον κόσμο εκτός σχεδίου. Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή διάχυση της δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές οι οποίες αλλοιώνονται και υποβαθμίζονται. Η περιοχή από την Στελίδα μέχρι το Καστράκι παρουσιάζει την εικόνα που παρουσιάζει η Μύκονος, η Πάρος και η Σαντορίνη, όπου οι οικισμοί πλέον δεν ξεχωρίζουν μεταξύ τους. Οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης αν δεν ληφθούν μέτρα θα είναι μη αναστρέψιμες.

Οικισμοί

Η Νάξος, πέραν του μοναδικού της τοπίου, έχει και μοναδικούς οικισμούς, τους οποίους οφείλουμε να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε. Παράλληλα όμως πρέπει να καλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες κατοίκησης, οι οποίες σε συνδυασμό με τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης επιβάλει τη μεταφορά δόμησης σε αυτούς. Θα πρέπει σε κάθε οικισμό να υπάρχει σαφής διαχωρισμός του παραδοσιακού τμήματος από το νεόδμητο. Στο παραδοσιακό τμήμα θα πρέπει η δόμηση να είναι ανάλογη των υπαρχόντων κτισμάτων, ενώ τα παλαιά κτίσματα πρέπει να προστατευτούν από την κατεδάφιση. Στις επεκτάσεις πρέπει να καταργηθεί το όριο της μέγιστης επιτρεπόμενης δόμησης και η δόμηση να είναι ανάλογη του εμβαδού του οικοπέδου ανεξαρτήτως εμβαδού. Η πύκνωση των νεόδμητων τμημάτων (αυτή είναι και η γοητεία των οικισμών), σε συνδυασμό με τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης θα δημιουργεί ένα σαφές όριο ανάμεσα στους οικισμούς και το άκτιστο τοπίο, σε αντίθεση με τη σημερινή πύκνωση και αραίωση της δόμησης που καλύπτει μεγάλο τμήμα του νησιού. Παράλληλα θα μπορέσει να καλύψει τις στεγαστικές ανάγκες.