“Απόβαση” φωτοβολταϊκών πάρκων στη Σύρο

“Πυκνώνουν” ολοένα και πιο έντονα στη Σύρο οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων σε αρκετές περιοχές του νησιού, χωρίς να υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τους επενδυτές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αλλοίωση του νησιωτικού τοπίου, τις ενδεχόμενες καταστροφές βιολογικών και αγροτικών καλλιεργειών, τη μη συγκράτηση του νερού της βροχής και την πτώση της εμπορικής αξίας των γειτονικών οικοπέδων.

Ουδείς μπορεί να ποινικοποιήσει την πράσινη ανάπτυξη, ωστόσο, η προώθηση σχετικών επενδύσεων χωρίς νομοθετικό πλαίσιο για την εν γένει προστασία του περιβάλλοντος των νησιών και της Σύρου, φέρνει στο προσκήνιο σοβαρούς προβληματισμούς και ανησυχίες, όπως αυτοί παρουσιάζονται γλαφυρά από τον αγρότη βιολογικών καλλιεργειών, Ισίδωρο Φρέρη, ο οποίος μίλησε στην “Κοινή Γνώμη”.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, άδειες έχουν δοθεί από το 2021, ωστόσο, η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων έχει περάσει στην πράξη έντονα το τελευταίο τρίμηνο, σε περιοχές όπως του Πάγου, του Μέγα Γιαλού, της Βάρης, αλλά και στις Βουδόμαντρες, στα Μαντρώνια, στον Γαλησσά, στο Επισκοπειό και στο Μάννα.

Μέχρι σήμερα στη Σύρο είναι σε εξέλιξη 30 πάρκα με τις προβλεπόμενες άδειες, ενώ το επόμενο διάστημα θα ανέλθουν σε 49.

Ενδεικτικά, στην περιοχή του Πάγου, μεγάλες εκτάσεις γης, αρκετών στρεμμάτων έχουν κυριολεκτικά “ξυριστεί” και τοποθετούνται δεκάδες βάσεις για τα ειδικά πάνελ, αλλάζοντας ριζικά το τοπίο της αγροτικής γης.

Ο κ. Φρέρης που μίλησε στην εφημερίδα, τόνισε χαρακτηριστικά: “Σέβομαι το δικαίωμα του κάθε ιδιοκτήτη να διαχειριστεί την ιδιοκτησία του όπως θέλει. Να τη νοικιάσει, να την πουλήσει, να την κάνει θερμοκήπιο ή ό,τι άλλο. Όμως υπάρχουν συνέπειες και υπάρχει νομοθετικό κενό. Καθώς η κατάσταση γίνεται πολύ ανησυχητική, το κράτος θα πρέπει να φροντίσει για την προστασία του περιβάλλοντος και των καλλιεργειών”.

Σημειώνεται πως για το θέμα έγινε συνάντηση και με τον δήμαρχο, με τους αντιδημάρχους, Δ. Κοσμά, Φρ. Βακόνδιος, Ν. Σκευοφύλακα, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων, του Αγροτικού Συλλόγου και των αρχιτεκτόνων. Σε ανακοίνωση των μηχανικών μάλιστα, περιγράφηκε με σαφήνεια πως πλέον στη Σύρο φυτρώνουν “μαύροι καθρέπτες” παντού.

Το θέμα έθεσε με πρωτοβουλία του ο πρόεδρος του παραρτήματος των Κυκλάδων της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, σε σχετική συνεδρίαση προς τους Δήμους του νησιωτικού νομού, τονίζοντας πως θα πρέπει να συζητηθεί και στο συλλογικό όργανο, καθώς τα ίδια θέματα αντιμετωπίζουν και τα Δωδεκάνησα.

· Κύριε Φρέρη ποιο είναι το πρόβλημα σήμερα, με την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών πάρκων στη Σύρο; Που εντοπίζετε το βασικό νομοθετικό κενό;

“Οι ανησυχίες μου ως αγρότης με βιολογικές καλλιέργειες εστιάζονται σε συγκεκριμένα θέματα. Από το 2021 είχα κάνει ορισμένες ενέργειες και προς τις Υπηρεσίες της Περιφέρειας με έγγραφα και προς τις Υπηρεσίες της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης. Δεν κάνω καμία μομφή σε καμία Υπηρεσία γιατί κατανόησαν ότι τίθεται ένα ζήτημα. Ο βασικός λόγος όλων των ενεργειών μου τότε ήταν ο εξής: Οι μικρές επενδύσεις φωτοβολταϊκών, επειδή θεωρούνται μικρής δυναμικότητας βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας που παλαιότερα ήταν τα 500 κιλοβάτ και τώρα είναι μέχρι 1 μεγαβάτ, απαλλάσσονται από μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ταυτόχρονα όμως, οι μεγάλες επενδύσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα έχουν ένα δισέλιδο περιβαλλοντικών όρων με όρους διαχείρισης της επένδυσής τους και ρητές απαγορεύσεις”.

· Η ανυπαρξία τήρησης περιβαλλοντικών όρων, μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στις αγροτικές και βιολογικές καλλιέργειες; Υπάρχει το ζήτημα της χρήσης χημικών στα πάρκα;

“Να πω αρχικά ότι έχουν τις άδειες τους και μόνο σε δασική έκταση δεν μπορούν να μπουν. Ωστόσο, το βασικό είναι ότι δεν υποχρεώνονται σε περιβαλλοντικούς όρους, όπου εκεί θα είχαν κάποιες δεσμεύσεις και κάποιες απαγορεύσεις. Αυτή τη στιγμή δεν ασκείται κανένας έλεγχος.

Εμείς ως βιολογικοί καλλιεργητές, έχουμε μηδενικά υπολείμματα όσον αφορά στα χημικά, δηλαδή δεν επιτρέπονται χημικά στις βιολογικές καλλιέργειες. Αυτό αποδεικνύεται εργαστηριακά, αν έχει γίνει χρήση χημικών ή έχει προκύψει από επιμόλυνση. Άρα, αν ο γείτονας θέλει ανεξέλεγκτα να κάνει μία ζιζανιοκτονία, εγώ δίπλα θα δεχτώ την επιμόλυνση με καταστροφικές συνέπειες για τη δραστηριότητά μου.  Εστιάζω στο θέμα της ζιζανιοκτονίας στα τόσα στρέμματα των φωτοβολταϊκών. Θα υπάρχει κάποια βλάστηση. Πώς θα τη διαχειριστεί ο επενδυτής για να μην σκιάζει τα πάνελ;

Την ίδια στιγμή για παράδειγμα εγώ, σε όμορα οικόπεδα με κοινά όρια εφαρμόζω κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ελέγχομαι με χίλιες δύο δικλείδες ασφαλείας και χθες για παράδειγμα είχα έλεγχο για την επαγγελματική δραστηριότητά μου από την Αθήνα, από τον φορέα που με πιστοποιεί.

Δυστυχώς, είναι στην κρίση του κάθε επενδυτή το πώς θα διαχειριστεί την επένδυσή του, με τον καλύτερο ή τον χειρότερο τρόπο. Και δυστυχώς, η ιδεολογία των ΑΠΕ σαν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τελειώνει από την ώρα που θα έρθει η μπουλντόζα. Η μομφή είναι προς το κράτος για το νομοθετικό κενό. Μας αγνοεί η πολιτεία και μας διώχνει από τα χωράφια μας”.

· Θα προκύψουν συνέπειες συνολικά στο περιβάλλον από αλόγιστη εγκατάσταση; Και αν ναι, ποιες είναι αυτές; Φοβάστε για πλημμύρες και αλλοίωση του τοπίου;

“Αυτή τη στιγμή βλέπουμε επενδύσεις και εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε πολύ μικρή απόσταση από σπίτια. Εάν αυτές οι εφαρμογές γίνουν, που 99,9% θα γίνουν, τί θα συμβεί αν δίπλα υπάρχουν σπίτια, αυλές, κατοικίες στα 20 μέτρα;

Επίσης, ένα σοβαρό ζήτημα είναι ότι έχουμε επικλινείς εκτάσεις 5, 10 και παραπάνω στρεμμάτων, αποψιλωμένες από οποιαδήποτε βλάστηση. Ξυρισμένες εκτάσεις. Θα βρέξει. Όλη αυτή η βροχή και τα νερά, πού θα πάνε και τί θα προκαλέσουν; Κανείς δεν έχει ευθύνη.

Ακόμη, να πούμε για την αλλοίωση του τοπίου που ήδη υφίσταται. Τη διαπιστώνουμε.

Πρόσφατα ήταν σε διαβούλευση μία υπουργική απόφαση από 9 έως 19 Μαΐου, όπου θα ρύθμιζε την αποκατάσταση του πρασίνου πέριξ και εντός του φωτοβολταϊκού πάρκου. Πλέον, τα μικρής δυναμικότητας πάρκα απαλλάσσονται και από αυτή την υποχρέωση. Είναι στην κρίση του κάθε επενδυτή αν θα αποκαταστήσει περιμετρικά το πάρκο του.

Αυτό είναι το κράτος μας. Απαλλάσσονται από πολλά. Άρα, μπαίνουν σε μία έκταση, βγάζουν σχίνους, θυμάρια κ.α. και επίσης εξαφανίζονται κάποιες αναβαθμίδες που συγκρατούσαν το λιγοστό χώμα.

Ένα ακόμη ζήτημα είναι και ότι πέφτει η εμπορική αξία των γύρω οικοπέδων όταν γεμίζουν περιμετρικά με πάνελ. Μηδενίζεται η αξία τους”.

Φέρνει το θέμα στην ΠΕΔ Ν. Αιγαίου ο Αλέξης Αθανασίου

Δεδομένου πως ο κ. Αθανασίου συζήτησε αναλυτικά το θέμα  στο παράρτημα της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, δήλωσε προς την εφημερίδα, πως, συλλογικά η ΠΕΔ σε συνεδρίασή της θα πρέπει να πάρει αποφάσεις για το θέμα.

Στην εισήγησή του, προς τους δημάρχους των Κυκλάδων την Δευτέρα το πρωί, ο δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης περιέγραψε όλες τις συνέπειες που έθεσε και ο κ. Φρέρης παραπάνω, ενώ πρόσθεσε και επιπλέον ανησυχίες. Συγκεκριμένα, σημείωσε πως, αποτελεί “επιπρόσθετο περιβαλλοντικό κίνδυνο η χρήση χημικών καθαριστικών στα πάνελ ως εναλλακτική λύση καθαρισμού των εγκαταστάσεων”, προσθέτοντας πως, “πολύ μεγάλες ποσότητες νερού αντλούνται, επίσης, για την ψύξη των υπερθερμασμένων συστημάτων”.

Ακόμη, εξήγησε πως, “ως προς τη βιοποικιλότητα των νησιών μας, τα συστήματα αυτά σε όλα τα τμήματα του κύκλου ζωής του έργου προξενούν τεράστια διάβρωση εδάφους”, ενώ επεσήμανε πως, η τεράστια ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών πάρκων, “θα προκαλέσει μαζικές αλλαγές χρήσεων γης, απαξίωση της αξίας των οικοπέδων, άρση αρτιότητας, καθώς και άλλες συνέπειες, επιφέροντας προβλήματα στη γεωργία, την κτηνοτροφία και στο φυσικό περιβάλλον συνολικότερα”.

Τέλος, ο κ. Αθανασίου υπήρξε ξεκάθαρος και ως προς την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά προτεραιότητα για τους ΟΤΑ, λέγοντας πως, σε αντίθεση με την ιδιωτική εκμετάλλευση των φωτοβολταϊκών πάρκων από επενδυτές, “οι δημόσιες και κοινωφελείς υποδομές μας με χρήση ΑΠΕ πρέπει να προηγούνται όλων των υπολοίπων, ώστε ως Τοπική Αυτοδιοίκηση να μπορέσουμε να μειώσουμε κόστη αφαλατώσεων, αντλιοστασίων, βιολογικών, σχολείων, αθλητικών κέντρων, δημοτικών κτιρίων”.