“Φρένο” Δήμων για τα φωτοβολταϊκά πάρκα στα νησιά

Ένα σαφές πλαίσιο προϋποθέσεων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων στα νησιά τονίζουν πως πρέπει να υπάρχει για τον χώρο των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου, τα μέλη της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, σε συνέχεια συζήτησης που υπήρξε για το σοβαρό θέμα.

Οι παρατηρήσεις των Δήμων τέθηκαν επί τάπητος σε συνέχεια απόφασης του τοπικού παραρτήματος των Κυκλάδων με πρόεδρο τον δήμαρχο Σύρου – Ερμούπολης, Αλέξη Αθανασίου, που ανέπτυξε το θέμα λεπτομερώς, επισημαίνοντας τους κινδύνους για το νησιωτικό τοπίο, από την ανεξέλεγκτη εγκατάστασή τους.

Ήδη σε ορισμένα νησιά, όπως ενδεικτικά στη Σύρο έχουν “φυτρώσει” αρκετά φωτοβολταϊκά πάρκα, προκαλώντας αγωνία κυρίως σε αγρότες και βιοκαλλιεργητές προς το παρόν, που φοβούνται για τυχόν μολύνσεις των καλλιεργειών τους, αλλά και για “κατάρρευση” του περιβάλλοντος, αφού γι’ αυτά, δεν προβλέπεται καμία περιβαλλοντική μελέτη. Οι “ξυρισμένες” εκτάσεις γης, “γεννούν” πολλά αρνητικά σχόλια, τα οποία έχουν μεταφερθεί σε αρκετούς δημάρχους.

Η απόφαση της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου προκρίνει πως για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων, θα πρέπει απαραίτητα να προηγείται χωροταξικός σχεδιασμός, ώστε αυτά να μην επηρεάζουν αγροτικές και τουριστικές εκτάσεις και επιχειρήσεις, ενώ θα πρέπει απαραίτητα να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου.

Σημειώνεται πως τη συνεδρίαση της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου δεν επετράπη να την παρακολουθήσουν τα ΜΜΕ, ασχέτως αν αυτή πρέπει να είναι δημόσια.

Άνευ περιορισμών η εγκατάσταση σήμερα

Το σοβαρό πρόβλημα περιέγραψε ο Αλέξης Αθανασίου, επισημαίνοντας πως σήμερα στα νησιά η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων, γίνεται χωρίς κανένα πλαίσιο.

"Τα τελευταία χρόνια, στα νησιά των Κυκλάδων, συμπεριλαμβανομένης και της Σύρου, παρατηρείται αυξημένη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων. Αρχικά, εδώ και κάποια χρόνια, οι μικρές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών των 100 kilowatt που εμφανίστηκαν δεν έδιναν την εντύπωση ότι θα ακολουθήσει αυτό που θα σας αναλύσω στην εισήγηση. Στα νησιά των Κυκλάδων με το δικό τους διαφορετικό μικροκλίμα και οικοσύστημα, χωρίς την ύπαρξη ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, με την έκδοση μιας άδειας μικρής κλίμακας πραγματοποιείται χωροθέτηση πάρκων έως 1 megawatt ανεξαρτήτως τοποθεσίας, εγγύτητας σε οικισμούς, προσβασιμότητας, οικοδομησιμότητας, κλίσης ή οπτικής επαφής με σημαντικά στοιχεία του εκάστοτε νησιού”, ανέφερε αρχικά, επισημαίνοντας ακόμη πως, “απουσιάζουν οι μελέτες πυροπροστασίας, όπως και οι έλεγχοι από ελεγκτές δόμησης ή / και υπηρεσίες περιβάλλοντος”.

Δεδομένης της μετάβασης στην πράσινη ανάπτυξη, ο δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης διευκρίνισε πως, “ουδείς δε θα μπορούσε να πει ότι είναι κατά της χρήσης των ΑΠΕ, αφού είμαστε μια ευλογημένη περιοχή ηλιόλουστη και με ανέμους που είναι πρόσφοροι προς αυτή την κατεύθυνση και ουδείς μπορεί να πει επίσης ότι είναι κατά των επενδύσεων σε ΑΠΕ”. Ωστόσο, αναφορικά με το θέμα της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων, επεσήμανε πως, “έτσι όπως πραγματοποιείται τώρα, οι αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και τα οικοσυστήματα των νησιών μας δείχνουν καταστροφικές”.

Κύμα… αρνητικών επιπτώσεων

Στη συνεδρίαση, ο δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης περιέγραψε αναλυτικά τις συνέπειες από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων στα νησιά, τονίζοντας αρχικά το θέμα της περιβαλλοντικής αλλοίωσης.

“Λόγω του ότι τα φωτοβολταϊκά συστήματα καταλαμβάνουν επικλινείς εκτάσεις, οι οποίες αποψιλώνονται ολοσχερώς, αυτό θα επιφέρει ορμητική ροή των όμβριων υδάτων με ανυπολόγιστες συνέπειες”, ανέφερε πρωτίστως, μιλώντας παρακάτω και για τον κίνδυνο έλλειψης νερού, δεδομένων των αναγκών για καθαρισμό τους.

“Τόσο τα συστήματα συμπυκνωμένης ηλιακής ενέργειας (φωτοβολταϊκά συστήματα μεγάλης έκτασης για μεγαλύτερη αποδοτικότητα – ισχύ), όσο και τα απλά φωτοβολταϊκά στοιχεία, απαιτούν συχνό καθαρισμό για να επιτυγχάνουν τη μεγαλύτερη αποδοτικότητά τους. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη συχνή χρήση νερού για τον καθαρισμό των εγκαταστάσεων αυτών, κυρίως από σκόνη, με αποτέλεσμα να δημιουργείται δυσφορία σχετικά με την κατάχρηση των πόσιμων υδάτων και να επικρατεί ο κίνδυνος λειψυδρίας ο οποίος εδώ και κάποια χρόνια είναι προ των πυλών”, τόνισε χαρακτηριστικά. Σχολίασε ακόμη πως, επιπρόσθετο περιβαλλοντικό κίνδυνο, “αποτελεί η χρήση χημικών καθαριστικών στα πάνελ ως εναλλακτική λύση καθαρισμού των εγκαταστάσεων”.

Σύμφωνα με όσα εξήγησε, “πολύ μεγάλες ποσότητες νερού αντλούνται, επίσης, για την ψύξη των υπερθερμασμένων συστημάτων που εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία. Κατά την απόσυρση των εγκαταστάσεων (τέλος κύκλου έργου) τα φωτοβολταϊκά κελιά θα πρέπει να ανακυκλώνονται, καθώς διαθέτουν τοξικά υλικά στο εσωτερικό του κυττάρου τους”.

Σε συνέχεια των ανωτέρω, μίλησε και για το θέμα της διάβρωσης του εδάφους, παρατηρώντας πως, “η βλάστηση απομακρύνεται εντελώς γύρω από τις εγκαταστάσεις αυτές με μηχανήματα έργου και μετά με χημικά, η ευεργετική χλωρίδα των νησιών μας (θυμάρι, αγριόχορτο, φασκόμηλο, ρίγανη, σπαθόχορτο, κλπ) εκλείπουν, οι αναβαθμίδες των Κυκλάδων καταστρέφονται και τα μελλοντικά προβλήματα θα είναι ανυπολόγιστα”. Συμπλήρωσε δε, πως, παράλληλα, οι εγκαταστάσεις αυτές “καθώς παίρνουν αδειοδοτήσεις με τέτοια ευκολία, σίγουρα θα αποτελέσουν φραγμό για τη διέλευση ειδών της πανίδας των νησιών μας και η βόσκηση θα καταστεί αδύνατη”.

Τέλος, ο Αλέξης Αθανασίου επεσήμανε πως, με την κάλυψη μεγάλων εκτάσεων γης από φωτοβολταϊκά συστήματα, “θα προκληθούν  μαζικές αλλαγές χρήσεων γης, απαξίωση της αξίας των οικοπέδων, άρση αρτιότητας, καθώς και άλλες συνέπειες, επιφέροντας προβλήματα στη γεωργία, την κτηνοτροφία και στο φυσικό περιβάλλον”.

“Καμπανάκι” για τις κοινωφελείς υποδομές

Ωστόσο, ο δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης δεν παρέλειψε να επισημάνει πως θα πρέπει να υπάρχει σαφές πλαίσιο ώστε να προηγούνται και να προασπίζονται οι κοινωφελείς υποδομές. “Η μικροκλίμακα των νησιών των Κυκλάδων χρειάζεται άλλη αντιμετώπιση και κυρίως να έχουμε εικόνα πόσα στρέμματα φωτοβολταϊκών πάρκων μπορεί ν’ αντέξει το κάθε νησί και πού (χωροταξία). Από την άλλη πλευρά, οι δημόσιες και κοινωφελείς υποδομές μας με χρήση ΑΠΕ πρέπει να προηγούνται όλων των υπολοίπων, ώστε ως τοπική αυτοδιοίκηση να μπορέσουμε να μειώσουμε κόστη αφαλατώσεων, αντλιοστασίων, βιολογικών, σχολείων, αθλητικών κέντρων, δημοτικών κτιρίων, κλπ”, ανέφερε χαρακτηριστικά, τονίζοντας πως, “μόνο έτσι θα μπορέσει να επιτευχθεί η εξισορρόπηση της ζήτησης για ανάπτυξη με την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και να επιτευχθούν παράλληλα οικονομικοί και κοινωνικοί στόχοι”.

Μέτωπο προάσπισης του νησιωτικού περιβάλλοντος

Η πλειοψηφία των μελών της ΠΕΔ συμφώνησε με το πλαίσιο που ανέπτυξε ο κ. Αθανασίου, ασχέτως αν το θέμα απασχολεί το κάθε νησί σε διαφορετικό βαθμό, καθώς η… απόβαση φωτοβολταϊκών συστημάτων δεν παρατηρείται με την ίδια ένταση.

Συμφώνησαν δε, σε ένα σαφές πλαίσιο αιτημάτων προς το κεντρικό κράτος αναφορικά με τη σοβαρή υπόθεση. Ειδικότερα, ζητούν:

“Πρώτον για τη χωροθέτηση και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων θα πρέπει αρχικά να υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός εγκατάστασης αυτών σε χώρους οι οποίοι δεν βρίσκονται πλησίον οικισμών, γεωργικών καλλιεργειών, τουριστικών επιχειρήσεων κλπ.. Δεύτερον για τον χωροταξικό σχεδιασμό και την έκδοση αδειών εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάρκων να ζητείται απαραίτητα η σύμφωνη γνώμη των αρμοδίων δημοτικών συμβουλίων. Τρίτον οι δημοτικές και κοινωφελείς υποδομές ΑΠΕ να προηγούνται όλων των υπολοίπων καθώς τα κόστη αφαλατώσεων, αντλιοστασίων, βιολογικών, σχολείων, αθλητικών κέντρων, δημοτικών κτηρίων κλπ είναι επιτακτική ανάγκη να μειωθούν”.