"Τοίχος" προστασίας απέναντι στη βία κατά των γυναικών

Η βία κατά των γυναικών, αποτελεί κρίσιμης σημασίας κοινωνικό φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, δημιουργώντας έντονη ανησυχία, αλλά και ερωτηματικά τόσο για τις αιτίες εξάπλωσής του, αλλά πολύ περισσότερο για την αντιμετώπισή του.

Σε όλο αυτό το δύσκολο τοπίο, καθοριστικό ρόλο έρχονται να παίξουν τα Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών, όπως και αυτό που λειτουργεί στη Σύρο και το οποίο από το 2013, έτος δημιουργίας του, έχει στηρίξει περίπου 1.000 γυναίκες, θύματα έμφυλης βίας και πολλαπλών διακρίσεων.

Για την καθοριστική του παρουσία στην κοινωνία των νησιών, μίλησαν στην "Κοινή Γνώμη"

το στελεχιακό δυναμικό του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών Σύρου, Μάγδα Διαμαντή, υποδοχή, Πόπη Μαγουλά, κοινωνική λειτουργός και Χριστίνα Μακρίδου, ψυχολόγος.

- 115 χρόνια μετά από την καθιέρωση της 8ης Μαρτίου, ως Διεθνής Ημέρα για τα Δικαιώματα των Γυναικών, παρατηρούνται ακόμη και σήμερα ανισότητες ανάμεσα στα δύο φύλα; Και αν ναι, ποιες είναι αυτές;

"Παρά τη ρητή αποτύπωση της έμφυλης ισότητας σε πλήθος νομικών κειμένων, η πραγματικότητα καταδεικνύει ότι ακόμα οι γυναίκες υφίστανται πλήθος διακρίσεων, σε κάθε τομέα της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής. Η Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία του Δείκτη Ισότητας των Φύλων του EIGE, κατατάσσεται στην 25η θέση σε ότι αφορά την Ισότητα των Φύλων.

Επιπλέον, η ανεργία των γυναικών στην Ελλάδα είναι σταθερά σημαντικά υψηλότερη από εκείνη των ανδρών, γεγονός που δεν συναντάται στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ανισότητα λόγω φύλου καθρεφτίζεται στα ποσοστά έμφυλης βίας που δέχονται οι γυναίκες.

Στην ακραία της μορφή, η ανισότητα αυτή, καθρεφτίζεται στα ποσοστά έμφυλης βίας που δέχονται οι γυναίκες εντός του οικογενειακού συστήματος.

Επίσης, με βάση τα στοιχεία της 5ης Ετήσιας Έκθεσης για τη Βία κατά των Γυναικών της ΓΓΙΑΔ, το επικρατέστερο είδος έμφυλης βίας που ανέφεραν οι εξυπηρετούμενες γυναίκες των Συμβουλευτικών Κέντρων του Δικτύου κατά το 2023 ήταν η ενδοοικογενειακή βία σε ποσοστό 85%. Επιπλέον, τα στοιχεία παρουσιάζουν ότι στο διαδικτυακό χώρο 73,6% των θυμάτων εκδικητικής πορνογραφίας το 2023 είναι γυναίκες, ενώ είναι πολύ σημαντικό να γίνει ξεχωριστή αναφορά για τις γυναικοκτονίες. Κατά το έτος 2023 στα πλαίσια της ενδοοικογενειακής βίας καταμετρούνται 11 γυναίκες, θύματα γυναικοκτονιών, σημειώνοντας ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων πρόκειται για συντροφική βία".

- Σε ποιους άξονες κινείται η εργασιακή στήριξη που παρέχεται από το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου;

"Η εργασιακή στήριξη που παρέχεται από το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου, κινείται σε τρεις βασικούς άξονες. Πρώτον, στοχεύει στην ενίσχυση της επαγγελματικής ετοιμότητας των γυναικών. Δεύτερον, σχετίζεται με την ένταξη και την επανένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας, μέσα από την αναγνώριση των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων που διαθέτουν, όπως επίσης και τον καθορισμό των επαγγελματικών τους στόχων. Τρίτον, στοχεύει στην κινητοποίηση και την ενθάρρυνση των γυναικών να εμπλακούν σε μια ενεργητική διαδικασία αναζήτησης εργασίας.

Στην πρακτική εφαρμογή της εργασιακής στήριξης, είναι χρήσιμο να επισημάνουμε στις ενδιαφερόμενες γυναίκες, ότι πραγματοποιείται ένας κύκλος συνεδριών, με τη χρήση επιστημονικών εργαλείων (προφορικές ή βιωματικές ασκήσεις, ερωτηματολόγιο, παιχνίδια ρόλων κ.ά.). Τέλος, παρέχεται υποστήριξη αναφορικά με τη συγκέντρωση δικαιολογητικών, την πληροφόρηση για προϋποθέσεις και κριτήρια και την υποβολή αιτήσεων για θέσεις εργασίας που προκηρύσσονται από φορείς του Δημοσίου, όπως το ΑΣΕΠ".

- Υπάρχουν προγράμματα στήριξης και εργασιακής ένταξης και επανένταξης για τις γυναίκες θύματα βίας; Και αν ναι, ποια είναι αυτά;

"Σε όλη τη διάρκεια λειτουργίας των Συμβουλευτικών Κέντρων, οι γυναίκες θύματα έμφυλης βίας έχουν στηριχθεί πολύπλευρα και ουσιαστικά μέσω των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, γίνονται σοβαρότατες προσπάθειες, μέσω υπογραφής μνημονίων συνεργασίας, αλλά και μέσω τροποποιήσεων Υπουργικών Αποφάσεων, η στήριξη να λάβει και μια πιο απτή και πρακτική μορφή, στοχεύοντας στην εργασιακή ενδυνάμωση των γυναικών.

Τον Μάρτιο του 2024 υπογράφηκε κοινή δράση της ΔΥΠΑ με τα Υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και Προστασίας του Πολίτη, με σκοπό τη στήριξη γυναικών θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, μέσω του προγράμματος «Ανεξάρτητη-Δυνατή-Ελεύθερη».

Τον Φεβρουάριο του 2024 έγινε η αρχή, προκειμένου οι γυναίκες θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας να είναι δικαιούχες του Ειδικού Βοηθήματος Ευάλωτων Ομάδων της ΔΥΠΑ.

Τέλος, τον Μάρτιο του 2021, στο πλαίσιο συνεργασίας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τη ΔΥΠΑ, εντάχθηκαν για πρώτη φορά οι γυναίκες θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας στο βελτιωμένο πρόγραμμα απασχόλησης ευπαθών κοινωνικών ομάδων (ΕΚΟ). Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη των γυναικών θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας στο πρόγραμμα ΕΚΟ είναι η πραγματοποίηση ενός κύκλου συνεδριών εργασιακής στήριξης από κάποιο Συμβουλευτικό Κέντρο".

- Εκτός από τις ανισότητες, εκείνο το στοιχείο που έχει δημιουργήσει έντονες ανησυχίες, είναι η βία κατά των γυναικών, θέμα το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αιτία όλης αυτής της βίας που καταγράφεται σχεδόν σε καθημερινή βάση;

"Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι αν και συνθήκες όπως η κατάχρηση ουσιών, η ανεργία, τα οικονομικά προβλήματα κ.ά. συναντώνται σε μεγάλο βαθμό στις κακοποιητικές σχέσεις, αυτά καθαυτά δεν αποτελούν, όπως συχνά πιστεύεται, τον λόγο που οι άνδρες ασκούν βία. Αντίθετα, οι δράστες επιλέγουν να ασκούν βία, πιο συχνά μέσα στην οικογένειά τους, καθώς η κοινωνία τούς «δίδαξε» ότι έτσι πρέπει να συμπεριφέρονται αν αισθάνονται ότι κινδυνεύει η κυριαρχία τους, ενώ αντίθετα οι ίδιοι άνδρες δεν ασκούν βία σε επαγγελματικές ή και άλλες διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Το παραπάνω, σε συνδυασμό με το φαινόμενο του σεξισμού, το οποίο συναντάται σε κάθε τομέα του ιδιωτικού και δημόσιου βίου, την κανονικοποίηση της βίας, μέσα από τα ΜΜΕ, τα social media αλλά και την ίδια την κοινωνία, καθώς και την ύπαρξη ισχυρών ακόμα, στερεοτυπικών αντιλήψεων, ήδη από τα παιδικά χρόνια του ατόμου, αποτελούν παράγοντες που διαιωνίζουν και συντηρούν το φαινόμενο της έμφυλης βίας.

Είναι, επομένως, αναγκαίο να γίνει κατανοητό ότι η πατριαρχική δόμηση της κοινωνίας είναι αυτή που κάνει το φαινόμενο της έμφυλης βίας να συντηρείται και να ορίζεται ως μια προσπάθεια, ή και ανάγκη, διατήρησης της εξουσίας του ανδρικού φύλου έναντι του γυναικείου".

- Υπάρχουν καταγεγραμμένα τέτοια περιστατικά σε τοπικό επίπεδο, τόσο στη Σύρο, όσο και στα νησιά των Κυκλάδων;

"H βία κατά των γυναικών, αποτελεί κρίσιμης σημασίας κοινωνικό φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια έχει απασχολήσει τον δημόσιο διάλογο στη χώρα μας, λόγω του ελληνικού #metoo, με πλήθος καταγγελιών και αναφορών μέχρι και γυναικοκτονιών να έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, δηλαδή στην περιοχή των Κυκλάδων, στο Συμβουλευτικό Κέντρο έχουν απευθυνθεί 1.000 γυναίκες θύματα έμφυλης βίας και πολλαπλών διακρίσεων, από την αρχή της λειτουργίας του το 2013, οι οποίες στηρίχθηκαν, ενδυναμώθηκαν και προέβησαν σε αλλαγές στη ζωή τους, τις οποίες όχι μόνο επιθυμούσαν αλλά και είχαν ανάγκη".

- Με ποιο τρόπο μπορεί να παρέμβει το Συμβουλευτικό Κέντρο;

"Τα στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου Σύρου, μέσα από δικτυώσεις με φορείς και δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης, φροντίζουν να είναι διαρκώς ενεργά στην τοπική κοινωνία. Σε μηνιαία βάση, ερχόμαστε σε επικοινωνία με φορείς του δημόσιου τομέα και συλλόγους (π.χ. Εισαγγελία, Γ.Ν. Σύρου, Κοινωνική Υπηρεσία, Κέντρο Κοινότητας, Συλλόγους Γυναικών κ.ά.), με σκοπό την ενημέρωσή τους σχετικά με τις υπηρεσίες και τη λειτουργία του Συμβουλευτικού Κέντρου, αλλά και για την ανταλλαγή απόψεων και καλών πρακτικών, όσον αφορά στην κάθε ειδικότητα και υπηρεσία.

Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται μια καλή διϋπηρεσιακή συνεργασία, η οποία οδηγεί σε παραπομπές των συμβουλευόμενων γυναικών, σύμφωνα με τις ανάγκες τους και τα αιτήματά τους και με αποφυγή της δευτερογενούς θυματοποίησής τους.

Επίσης, μέσω δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης (π.χ. δελτία τύπου, opendays, συμμετοχή σε θεματικές εκδηλώσεις κ.ά.) γίνεται μια προσπάθεια απενοχοποίησης της κατάστασης που βιώνει η γυναίκα-θύμα έμφυλης βίας, με στόχο να επικοινωνήσει με το Συμβουλευτικό Κέντρο και να υποστηριχθεί σε νομικό, ψυχολογικό, κοινωνικό και εργασιακό επίπεδο".

Τέλος, να σημειώσουμε πως κάθε γυναίκα που επιθυμεί να λάβει οποιαδήποτε πληροφόρηση και στήριξη από το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου μπορεί να επικοινωνήσει καθημερινά από Δευτέρα έως και Παρασκευή (8πμ – 4μμ), είτε αυτοπροσώπως στην οδό Φολεγάνδρου 2, στην Ερμούπολη, είτε τηλεφωνικά στην τηλεφωνική γραμμή: 22810-76496, είτε αποστέλλοντας email στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: ermoupoli@isotita.gr.