"Φασισμός και ιταλική κατοχή στη Σύρο"

Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της ιταλικής κατοχής στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων και η έκβασή της σχετικά με τους στόχους της ιταλικής εξωτερικής πολιτικής, καταγράφονται με γλαφυρό τρόπο στο βιβλίο της Σίλα Λεκέρ “Το νησί του Μουσολίνι, Φασισμός και ιταλική κατοχή στη Σύρο”, το οποίο παρουσιάστηκε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Σύρου – Ερμούπολης.

Πρόκειται για μία πρωτοποριακή και συγκινητική μελέτη για τις συνέπειες της κατοχής, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία κορυφώθηκε σε έναν καταστροφικό λιμό που σημάδεψε τον τοπικό πληθυσμό, το νησί και την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας γενικότερα.

Το θέμα κέντρισε το ενδιαφέρον της συγγραφέας, όταν ο Mark Mazower, υπεύθυνος επιτηρητής για το διδακτορικό της στις ελληνοιταλικές σχέσεις στην περίοδο του πολέμου, τη συμβούλευσε να εστιάσει στη μονογραφία μιας τοπικής περιοχής, καθώς υπάρχουν αρκετές καλές μακροσκοπικές έρευνες σχετικά με την κατοχική Ελλάδα.

Πηγή πληροφοριών το “Ιστορικό Αρχείο” της Σύρου

Στο πλαίσιο της μελέτης της, η κ. Λεκέρ ανακάλυψε στο “Ιστορικό Αρχείο” της Σύρου μία μεγάλη συλλογή ιταλικών αρχείων, τα οποία είχαν μελετηθεί ελάχιστα και αφορούσαν στην κοινωνική διοίκηση του νησιού. Το πλούσιο αυτό υλικό της έδωσε την ευκαιρία να εξετάσει τις λεπτομέρειες της κοινωνικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις δυνάμεις κατοχής και τους κατοίκους του νησιού. Τα αρχεία ήρθαν στο φως αρκετά χρόνια μετά τον πόλεμο, ενώ ταξινομήθηκαν το 1990. Η συλλογή τους αποτελείται από 52.000 περίπου έγγραφα στην ιταλική, ελληνική και γαλλική γλώσσα, τα οποία μολονότι ατελή, παρέχουν άφθονες πληροφορίες για τη ζωή υπό κατοχή.

Δίνοντας έμφαση στην τοπική κατοχική πραγματικότητα, η συγγραφέας εξετάζει τη ζωή των Ιταλών στρατιωτών, τη δράση και την προπαγάνδα των κατακτητών και τις σχέσεις τους με τις ελληνικές αρχές, αποκαλύπτοντας έτσι τους μηχανισμούς με τους οποίους η Ιταλία ήλπιζε να διοικήσει μια εν δυνάμει αυτοκρατορία.
Παρουσιάζοντας ανάγλυφα την εικόνα μιας κοινωνίας σε κίνδυνο, δείχνει πώς το τοπικό πλαίσιο διαμόρφωσε τις αντιδράσεις απέναντι στην ξένη κυριαρχία -πώς, για παράδειγμα, οι κοινωνικές και θρησκευτικές εντάσεις επιδεινώθηκαν από το λιμό, τη μαύρη αγορά και την προσφυγή σε απεγνωσμένες στρατηγικές επιβίωσης- και παρακολουθεί τις μακροχρόνιες συνέπειες της κατοχής μέσα από τις αναμνήσεις των ανθρώπων που επιβίωσαν.

Συγκινητικές μαρτυρίες

Στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν το απόγευμα του Σαββάτου η Δημοτική Βιβλιοθήκη Σύρου – Ερμούπολης και οι Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, πλήθος κόσμου είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τη συγγραφέα του βιβλίου, αλλά και να παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ A basket of food” με προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν την πείνα και τον εξευτελισμό την περίοδο του πολέμου. Η ταινία χρησιμοποιεί σπάνιο ιστορικό υλικό και συνδέσμους από το παρελθόν και το παρόν για να δείξει ότι οι σκιές και οι συγκρούσεις του πολέμου εξακολουθούν να στοιχειώνουν την Ελλάδα ακόμα και σήμερα.

Χαιρετισμό απηύθυνε ο αντιδήμαρχος Δημήτρης Ρούσσος, ενώ στη συνέχεια το βιβλίο παρουσίασε ο δικηγόρος και συγγραφέας Αντώνης Συρίγος. Σημειώνεται, ότι στα άμεσα σχέδια της κ. Λεκέρ είναι ένα δεύτερο ντοκιμαντέρ, σχετικά με την παρούσα οικονομική και κοινωνική κρίση, η οποία επικρατεί στην Ελλάδα και οι πιθανές συνδέσεις με το παρελθόν.