KOŠICE 2013

Υποστηρίζουμε τη δημιουργικότητα”. Με αυτό το πολύ δυνατό και ξεκάθαρο σύνθημα η δεύτερη, μετά την Μπρατισλάβα, πόλη της Σλοβακίας γιόρτασε το πολιτιστικό έτος 2013. Η Košice βρίσκεται στην ανατολική Σλοβακία στις όχθες του ποταμού Hornád κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία και έχει πληθυσμό περίπου 240.000 κατοίκους. Οι διαδοχικές ονομασίες της πόλης – Cassovia στα λατινικά, Kaschau στα γερμανικά, Kassa στα ουγγρικά, Kosice στα σλοβακικά – αποκαλύπτουν μία μετακινούμενη ιστορία αλλαγών στα σύνορά της.

Σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, με τα χαλυβουργεία της US Steel Košice να αποτελούν τον μεγαλύτερο εργοδότη στην πόλη και με ένα αξιόλογο ιστορικό κέντρο, με αρχιτεκτονική κληρονομιά σε ρυθμούς Cothic, Αναγέννησης, Μπαρόκ και Art Nouveau, αριστοκρατικά παλάτια και καθολικούς ναούς, η πόλη στήριξε την πρότασή της στην ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς, στην πολυπολιτισμική ιστορία της και στην ενεργό συμμετοχή των κατοίκων της.

Ο στόχος, όπως είχε αρχικά αναφέρει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του σχεδίου ήταν «η ανάπλαση και η ανάπτυξη της πόλης να επιτευχθούν μέσα από την ενεργό συμμετοχή των κατοίκων της και η Košice να αποτελέσει έναν νέο μόνιμο πολιτιστικό τόπο στον χάρτη της Ευρώπης». Η προσπάθεια επικροτήθηκε από τους κατοίκους που υποστήριξαν σθεναρά το ότι «εάν η επένδυση ορισμένων εκατομμυρίων ευρώ μπορεί να προωθήσει την εικόνα της πόλης μας και να τραβήξει επισκέπτες, αυτό θα είναι προς όφελός μας».

Στο κείμενο της υποψηφιότητάς της, η Košice δεν συμπεριέλαβε καμία νέα κατασκευή κτιρίου αλλά επένδυσε στην επισκευή παλαιών εργοστασίων και στρατώνων – κτιρίων όπου οι κάτοικοι απέφευγαν να επισκεφθούν λόγω της επικινδυνότητας των χώρων τους. Στην κατεύθυνση αυτή, ένα παλαιό εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού μετατράπηκε σε αίθουσα κοντσέρτων που φιλοξένησε 300 περίπου πολιτιστικά γεγονότα κατά το πολιτιστικό έτος. Η ανάπλαση της πόλης στηρίχθηκε στην αναμόρφωση των προσόψεων των κτιρίων και στην επισκευή παλαιών σιδηρουργείων όπου οι κάτοικοι της περιοχής είχαν τον πρώτο λόγο στην διοργάνωση των πολιτιστικών δράσεων.

Από την άλλη, χώροι ξεχασμένοι και χωρίς ιδιαίτερη αρχιτεκτονική σημασία μετατράπηκαν κατάλληλα για να εξυπηρετήσουν τον πολιτιστικό τους σκοπό : ένας μεγάλος χώρος από μπετόν διαμορφώθηκε σε αστικό αθλητικό κέντρο με πρόβλεψη για skateboards και πατίνια καθώς και πίστα χορού, ένας άλλος σε εκθεσιακό χώρο φωτογραφιών και προβολής ταινιών. Τα τραμ ντύθηκαν με γκράφιτι σε ακανόνιστα πολύχρωμα σχέδια από τοπικούς καλλιτέχνες με σκοπό να οδηγήσουν τον πολιτισμό έξω από το ιστορικό κέντρο της πόλης.

Η πόλη υποδέχτηκε το πολιτιστικό έτος με πολιτιστικά γεγονότα που κάλυψαν όλους τους τομείς τέχνης, όπως τα κοντσέρτα μουσικής δωματίου και το πρωτότυπο Concert of Uderstanding όπου επαγγελματίες μουσικοί, καθηγητές και σπουδαστές από όλη την Ευρώπη συγκεντρώθηκαν στην πόλη για έναν διάλογο πάνω στα διαφορετικά είδη μουσικής. Η πόλη ωστόσο δεν παρέλειψε να τιμήσει και να αναδείξει έργα δικών της «παιδιών», όπως τα μυθιστορήματα και τα λογοτεχνικά κείμενα του γνωστού Ούγγρου συγγραφέα Sándor Márai που μεταφράστηκαν από τα ουγγρικά σε άλλες γλώσσες, καθώς και την μοντέρνα τέχνη του διάσημου πολυσχιδή καλλιτέχνη Andy Warhol του οποίου η οικογένεια έζησε στα προάστια της πόλης.