Ιδιωτικές μονάδες αφαλάτωσης (;)

Τη λύση της διαδικασίας της αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού, προς επίλυση των υδροδοτικών προβλημάτων κυρίως στα άνυδρα νησιά, θα προσπαθήσει να προωθήσει η πολιτεία, με τον δυνατόν λιγότερο κοστοβόρο τρόπο, σύμφωνα με άρθρο της «Καθημερινής».

Ένα ενιαίο πλαίσιο, ώστε οι μονάδες αφαλάτωσης να κατασκευάζονται και να λειτουργούν, με ιδιωτική μέριμνα, προετοιμάζει η κυβέρνηση, ώστε αφ’ενός να προχωρήσουν γρηγορότερα τα σχέδια κατασκευής μονάδων και αφ’εταίρου το κράτος να αποφύγει το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των δαπανών.

Δεδομένης της αδύναμης Ελληνικής οικονομίας , αλλά μετά και τα τελευταία κρούσματα των προβλημάτων στη διανομή του νερού στα άνυδρα νησιά του Αιγαίου, μέσα στη θερινή περίοδο, ένα θέμα το οποίο έρχεται στο προσκήνιο σχεδόν κάθε καλοκαίρι, οι υπεύθυνοι φαίνεται να καταφεύγουν στην λύση των ιδιωτικών πόρων για την κατασκευή και λειτουργία των υδροδοτικών μονάδων.

Η ιδιωτική μονάδα αφαλάτωσης της Μήλου, αλλά και η πρόσφατα κατασκευασμένη ιδιωτική μονάδα της Ύδρας, λειτούργησαν ως αφορμή, ώστε να υπάρξει η ιδέα του σχεδιασμού ενός ειδικευμένου και ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου επί του θέματος, με απώτερο στόχο την ευρύτερη (ή και καθολική) εφαρμογή αυτής της πρακτικής.

Το παράδειγμα της Μήλου

Η περίπτωση της ιδιωτικής μονάδας αφαλάτωσης στη Μήλο, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους υπευθύνους, καθώς η πολύχρονη λειτουργία της την καθιστά αντικείμενο μελέτης, ως προς τα πλεονεκτήματα, τα οποία παρουσιάζει, αλλά και τις παραλήψεις ή τα αδύναμα σημεία του όλου εγχειρήματος.

Η μονάδα κατασκευάστηκε το 2007 και ήταν το πρώτο σύστημα αφαλάτωσης, το οποίο δημιουργήθηκε με ιδιωτικούς πόρους και η λειτουργία του πραγματοποιείται έως και σήμερα κάτω από ιδιωτική μέριμνα. Η πρωτοβουλία κατασκευής της ανήκει στην εταιρία Αιολική Μήλου Α.Ε., ενώ την διεκπεραίωση του έργου ανέλαβε η εταιρία «Sychem», η οποία διαχειρίζεται και την λειτουργία της μονάδας.

Πριν την εγκατάσταση της μονάδας αφαλάτωσης, ο Δήμος Μήλου προμηθευόταν νερό με υδροφόρες, όπως και πολλά άλλα νησιά, τα οποία δεν διαθέτουν άλλο μέσο παροχής καθαρού νερού. Για κάθε κυβικό μέτρο, το οποίο μεταφερόταν στη Μήλο, το κράτος δαπανούσε περίπου 10 ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι για 500.000 κυβικά μέτρα, που χρειαζόταν το νησί ετησίως, το κόστος έφτανε περίπου τα πέντε εκατομμύρια ευρώ, για τις ανάγκες αποκλειστικά και μόνο ενός νησιού, ενώ με τα σημερινά δεδομένα, μετά δηλαδή την εγκατάσταση από την Αιολική Μήλου της μονάδας, το κόστος του νερού δεν ξεπερνά τα 2,31 ευρώ ανά κυβικό μέτρο.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του επικεφαλής της εταιρίας «Sychem», κ. Υφαντή, αυτή τη στιγμή υφίστανται δύο βασικά προβλήματα, τα οποία αφορούν την ομαλή διαδικασία υδροδότησης της Μήλου.

Το πρώτο πρόβλημα, έχει να κάνει με τον Δήμο Μήλου, και την λάθος, κατά την άποψη του κ. Υφαντή, κοστολόγηση του νερού, καθώς, παρ’όλο που το κόστος της διάθεσης του αγαθού από την εταιρία ανέρχεται, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, στα 2,31 ευρώ ανά κυβικό μέτρο, η Δημοτική Αρχή το παρέχει έναντι 1,5 ευρώ, τηρώντας την προεκλογική της δέσμευση απέναντι στους πολίτες, ότι δεν θα υπάρξει ανατίμηση στην παροχή του νερου, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο χρέος προς την ιδιοκτήτρια εταιρία.

Ο Δήμαρχος Μήλου, κ. Δαμουλάκης, απάντησε, λέγοντας πως το έλλειμα, το οποίο ανήλθε στις 400.000 ευρώ, κατάφερε να καλυφθεί από το Δήμο, αντλώντας ένα μέρος του από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους (ΚΑΠ), ενώ το υπόλοιπο χρηματοδοτήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου. Το πρόβλημα, όπως επεσήμανε ο Δήμαρχος, έγκειται στο ότι το κράτος καθυστερεί την χρηματοδότηση, ενώ τόνισε ότι αν δεν υπάρχει έγκαιρη ανταπόκριση από πλευράς πολιτείας, τότε η λύση που απομένει, είναι η επιστροφή στο σύστημα της μεταφοράς νερού μέσω υδροφόρων, γεγονός που θα επιφορτίσει ξανά το Δημόσιο με τις προαναφερθείσες υπέρογκες δαπανες.

Το δεύτερο πρόβλημα, το οποίο εντοπιζει ο κ. Υφαντής, είναι αυτο της κατάστασης του δικτύου ύδρευσης. Όπως αναφέρει, η Μήλος χάνει το 50% του παρεχόμενου νερού σε απώλειες του δικτύου, κάτι που ανάγκασε τον Δήμο αρκετές φορές εντός του έτους να διακόψει την υδροδότηση από τις δεξαμενές του.

Οι μέχρι τώρα σκέψεις των αρμοδίων

Ο Υπουργός ΠΕΚΑ, σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Αιγαίου, έχουν ξεκινήσει μια σειρά συζητήσεων, ώστε να εκκινηθεί η διαδικασία υδροδότησης όλων των νησιών του Αιγαίου από μονάδες, οι οποίες θα χρηματοδοτούνται σχεδόν αποκλειστικά από ιδιωτικούς πόρους.

Κατά την άποψη του γενικού γραμματέα Αιγαίου, κ. Ζωίδη, το μείζον θέμα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί, είναι η άναρχη εγκατάσταση των μονάδων αφαλάτωσης από περιφέρειες, δήμους ή ιδιώτες, τις οποίες «εγκαθιστούν [...] ο καθένας με τον δικό του τρόπο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται», καθώς επίσης και η σχετική αδιαφορία των δήμων για τη σωστή συντήρηση των μονάδων, αφού πάντα υπάρχει η λύση των υδροφόρων.

Η πρόθεση ΥΠΕΚΑ και Γ.Γ. Αγαίου, είναι μέσα στους επόμενους 8 μήνες να γίνει η εγκατάσταση ιδιωτικών μονάδων αφαλάτωσης σε όλα τα νησιά, όπως ανέφερε ο κ. Ζωίδης, με το κράτος να λειτουργεί είτε ως τρίτος συμβαλλόμενος, είτε ως εγγυητής, ένα ζήτημα, το οποίο μένει να αποφασιστεί. Η σκέψη που υπάρχει είναι τα μεγάλα νησιά να κάνουν διαγωνισμό μόνα τους, ενώ τα μικρότερα, όπως π.χ. οι Μικρές Κυκλάδες, ανά συστάδες.

Για τον γ.γ. Αγαίου, οι δήμοι θα πρέπει να κοστολογούν το νερό όσο ακριβώς κοστίζει, ώστε να αποφεύγονται προβλήματα, όπως αυτό της Μήλου, ενώ υψίστης σημασίας, θεωρεί την οργανωμένη επισκευή των δικτύων ύδρευσης στα νησιά, καθώς σημειώνονται υπερβολικά μεγάλες απώλειες σε όγκο νερού, τη στιγμή που υπάρχουν τραγικές ελλείψεις του πολύτιμου αγαθού, λόγω της κάκιστης κατάστασης των αγωγών. Ενδεικτικά αναφέρει τα νησιά της Μυκόνου, το δίκτυο της οποίας έχει απώλειες της τάξεως του 20% και της Σύμης, με 40%. Άλλο ένα σημαντικό βήμα για την ορθή υδροδότηση, σύμφωνα με τον κ. Ζωίδη, είναι οι δήμοι να μην τρέχουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε διαγωνισμούς για ανταλλακτικά, αλλά αντ’αυτού να αναθέτουν τη λειτουργία και διαχείρηση των μονάδων απ’ευθείας στις εταιρίες, οι οποίες κάνουν την εγκατάσταση, ως πιο συμφέρουσα λύση.