Θέλομε στ' αλήθεια;

Όλοι μας θέλομε την αριστεία Όλοι ξέρομε τι φταίει  Από κει κι έπειτα πολλοί μεταθέτουν την ερώτηση από το «τι φταίει;» στο «τις πταίει;». Και τότε ανακαλύπτομε πως φταίνε οι άλλοι. Αλλιώς πρέπει να κάνουμε κάτι εμείς οι ίδιοι. Και το τίμημα είναι μεγάλο. Και θα βρούμε χίλιες δυο δικαιολογίες για να καταλήξουμε πως «αυτό, όχι, δεν γίνεται». Είναι πιο βολικό να γκρινιάζουμε πως μας φταίνε οι άλλοι.

Φταίει η νοοτροπία μας. Σωστό, αλλά πώς αλλάζει η νοοτροπία μας; Έχει διαμορφωθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια από τη γεωγραφία του τόπου μας, που δεν αλλάζει, αν και η σημασία της δεν είναι πια ίδια με εκείνην που ήταν στα χρόνια των ένδοξων προγόνων μας· και από την ιστορία μας, που δεν αλλάζει, αν και μπορούμε να επιλέξουμε την ιστορία του μέλλοντός μας.

Φταίει το πελατειακό μας σύστημα. Σωστό. Οι βουλευτές μας είναι επαγγελματίες πολιτικοί. Έτσι κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Ζουν από το επάγγελμά τους, την πολιτική. Αν δεν τους ψηφίσουν οι ψηφοφόροι, οι πελάτες τους, πώς θα επιβιώσουν; Οφείλουν, επομένως, να αγοράζουν με ρουσφέτια την ψήφο των ψηφοφόρων τους, να ενεργούν για το συμφέρον τους, αντί για κείνο ολόκληρου του λαού. Τη λύση την ξέρομε από τους προγόνους μας. Είναι η Αθηναϊκή Δημοκρατία, με εκλογή των βουλευτών με κλήρο. Οι δικαιολογίες για να την αρνηθούμε είναι πολυάριθμες. Τις έχομε αναπτύξει αλλού. «Μπορούν να μας κυβερνούν οι άσχετοι» ; Μα η Βουλή δεν κυβερνά, δεν πρέπει να κυβερνά. Κυβερνά η Κυβέρνηση, που αποτελείται από ειδήμονες της πολιτικής που τους επιλέγει και τους κρίνει η Βουλή. Σήμερα πώς είναι δυνατό να κρίνει η Βουλή την Κυβέρνηση, όταν η τελευταία αποτελείται κυρίως από βουλευτές που ανήκουν στην πλειοψηφία της Βουλής; «Μα σήμερα το σύστημα δεν εφαρμόζεται πουθενά». Ανακριβές. Το μόνο σύγχρονο κράτος με Σύνταγμα στηριγμένο στην αρχαία Αθηναϊκή δημοκρατία είναι της Ελβετίας. Παρόλο που οι Ελβετοί είναι ανομοιογενής λαός (Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί) και μιλούν διαφορετικές γλώσσες, έχουν σταθερότητα, που άντεξε όταν γύρω τους όλη η Ευρώπη ήταν πολλές φορές ανάστατη. Ίσως να μην είναι τυχαίο που το Σύνταγμά τους το έκανε κάποιος ονόματι Ιωάννης Καποδίστριας.

Είμαστε διεφθαρμένοι, φοροκλέπτες, διακινούμε μαύρο χρήμα. Σωστό. Αυτό απαιτεί ελεύθερη πρόσβαση της δικαιοσύνης στους λογαριασμούς μας στις Τράπεζες. «Μα αυτά είναι προσωπικά δεδομένα!» Τελικά, το θέλομε ή δεν το θέλομε;

Δεν έχομε αξιοκρατία. Σωστό. Αξιοκρατία σημαίνει ότι ανατίθενται ρόλοι κυρίως εξουσίας σε όσους έχουν τις κατάλληλες πνευματικές και σωματικές ικανότητες, εργατικότητα κλπ. Σήμερα, εκείνο που περισσότερο μετράει για την κατοχή εξουσίας είναι ο πλούτος. Ένα φορολογικό σύστημα που εφαρμόζει ισότητα τόσο στη διάρκεια της επαγγελματικής άμιλλας καθενός, όσο και στην αφετηρία του, θα προωθούσε έντονα την αξιοκρατία. Αυτό σημαίνει ισονομία, ισοπολιτεία, ισηγορία, που κανένα από αυτά δεν έχομε. Σημαίνει επίσης μεγάλη μείωση του φόρου επιτηδεύματος (κίνητρο για επενδύσεις και εργασία), σε συνδυασμό με αντίστοιχη αύξηση του φόρου κληρονομίας, γονικών παροχών, ατομικών δωρεών και λοιπών τρόπων απόκτησης άκοπης περιουσίας. «Μα, αν δεν δουλεύω για τα παιδιά μου, για ποιον θα δουλεύω;» Η κληρονομιά του γενάρχη μας του Προμηθέα είναι Γνώση και Τέχνη. Σ΄ αυτήν προστέθηκε αργότερα άλλη μια από το μεγαλύτερο Ανατροπέα της ιστορίας, η Αγάπη. Μ΄ αυτά τα εφόδια, Γνώση, Τέχνη και Αγάπη, όποιος τα έχει από το γονιό του, θα επιβιώσει. Δεν πρόκειται εύκολα να γίνει πλούσιος, εκτός κι αν έχει τύχη ή αγωνισθεί σκληρά. Δεν βλάπτει να πλουτίσει. Αντίθετα, μπορεί και να προωθείται έτσι η κοινωνία. Η υλική περιουσία μπορεί να τον κάνει πλούσιο, αλλά δεν αποκλείεται να έλθει κάποιος κομμουνισμός να του την απαλλοτριώσει ή κάποιος καπιταλισμός να του την κατάσχει για χρέη ή απλήρωτους φόρους. Πατρίδα μας είναι η γη που έχομε σφραγίσει με τη Γνώση, την Τέχνη και την Αγάπη μας – όχι αυτή που κληρονομήσαμε. Οι απόγονοι του Αβραάμ κληρονόμησαν από το γενάρχη τους την ευλογημένη γη από το Νείλο ως τον Εφράτη. Και σκοτώνονται αμείλικτα μεταξύ τους εδώ και 3,5 χιλιάδες χρόνια. Και μείς τσακωνόμαστε. Όμως, όποτε κινδυνεύει η γη η σφραγισμένη από την κοινή παιδεία μας ενωνόμαστε – κι αυτό έχει γίνει επανειλημμένα. Ποτέ οι Ισαακίτες Εβραίοι και οι Αγαρηνοί, Ισμαηλίτες Άραβες δεν ενώθηκαν για να υπερασπισθούν την κοινή υλική, γήινη κληρονομιά τους.

Η παιδεία μας στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στη γλώσσα μας που διαρκώς εξελίσσεται. Σωστό. Είναι ζωντανή, αλλάζει εδώ και πάνω από 3 χιλιάδες χρόνια. Μόνο οι πεθαμένες γλώσσες δεν αλλάζουν, όσο σημαντικές και αν είναι, όπως η Λατινική. Όμως, η γραφή μας που τη στηρίζει έχει μαρμαρώσει και μένει αναλλοίωτη, πιστή στη γλώσσα όπως ήταν τότε, πολύ παλιά. Οι πρόγονοί μας είχαν ένα γράμμα για κάθε φθόγγο και ένα φθόγγο για κάθε γράμμα. Σήμερα, ακόμη και μετά τις απλοποιήσεις που έγιναν πριν από 30 χρόνια, εξακολουθούμε να έχουμε 12 τρόπους για να γράφουμε 5 φωνήεντα. Σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα (76-100%) των Ελλήνων με απολυτήριο λυκείου και/ή ΑΕΙ αδυνατούμε να γράψουμε μια σελίδα χωρίς ορθογραφικό λάθος. Αν, για να επιτύχουμε τον κανόνα των προγόνων μας (ένα γράμμα για κάθε φθόγγο, ένας φθόγγος για κάθε γράμμα) προσαρμόζαμε τη γλώσσα μας στη γραφή, θα έπρεπε να λέμε το «παιδί» «παϊδί», που σημαίνει αλλαγή γλώσσας. Εναλλακτικά θα πρέπει να προσαρμόσουμε τη γραφή στη γλώσσα μας και να γράφουμε το «παιδί» «πεδί» με έψιλον. Αλλιώς είμαστε η μόνη χώρα που δεν μπορούμε να γράψουμε τη μητρική μας γλώσσα σωστά. Απαλλαγμένοι από την (μάταιη) προσπάθεια να μάθουμε την ορθογραφία της μητρικής μας γλώσσας, θα μπορούμε να αφιερώσουμε μαθησιακό σχολικό χρόνο για τις φυσικές επιστήμες, όπου υστερούμε, και για να μάθουμε να απολαμβάνουμε κείμενα από τον Κάλβο και τον Παπαδιαμάντη, ως τον Όμηρο, περνώντας από Πλάτωνα, τραγικούς, τον ύμνο στην Αγάπη του Παύλου, το Βυζαντινό υμνολόγιο κλπ. Στον ορθολογισμό αυτό αντιτάσσονται ποικίλες δικαιολογίες, όπως της σύγχυσης που δημιουργούν ομόηχες λέξεις (η φωνητική γραφή όμως ΔΕΝ δυσχεραίνει την κατανόηση), η ετυμολογία (που προαπαιτεί γνώση της αρχαίας γλώσσας) κλπ. Στην πραγματικότητα, εμμένομε στην παράλογη πια παραδοσιακή γραφή για κυρίως συναισθηματικούς λόγους· δεν μας αρέσει, όπως εμμένουν οι Βρετανοί στις ίντσες, ουγγιές, βαθμούς Φάρεναϊτ.

Τελικά, μπορούμε να βελτιωθούμε, αρκεί να αποδεχθούμε το τίμημα της αλλαγής, δηλαδή αλλαγή της βολής, των συνηθειών μας. Κύριο εμπόδιο είναι η πνευματική αδράνειά μας.