Ο ακρογωνιαίος λίθος της μουσικής παράδοσης της Μεσογείου

Σολίστες και δεξιοτέχνες του λαούτου από την Ελλάδα και την Τουρκία θα συμπράξουν επί σκηνής του Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού, για να παρουσιάσουν στο πλαίσιο του 3ου Tinos World Music Festival, ποικίλα ρεπερτόρια και διαφορετικές εκδοχές του λαούτου.

Στόχο της φετινής διοργάνωσης, η οποία θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος στη Χώρα της Τήνου, αποτελεί η ανάδειξη των συγγενειών και η διαφορετικότητα των οργάνων και των μουσικών ειδών. Μεγάλος πρωταγωνιστής του φετινού φεστιβάλ είναι το λαούτο, το έγχορδο μουσικό όργανο, που κυριαρχεί επί σειρά αιώνων στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου.

Το λαούτο, στεριανό ή νησιώτικο, που συγγενεύει με τον ταμπουρά, τη λάφτα, το σάζι και το ούτι, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο μιας μουσικής παράδοσης αιώνων, βαθιά ριζωμένης στους λαούς που βρέχονται από τη Μεσόγειο και όχι μόνο. Διαδραματίζοντας ρόλο πρωταγωνιστικό ή συνοδευτικό, το λαούτο θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας διαφορετικών μουσικών ειδών, που γεννήθηκαν στις περιοχές αυτές και ανάγεται πολλές φορές ακόμα και σε πολιτιστικό τους σύμβολο.

Μία ημέρα πριν την έναρξη του φεστιβάλ, την Πέμπτη 28 Μαΐου στις 21:00 θα πραγματοποιηθεί στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών pre-festibal συναυλία με τη συμμετοχή των Περικλή Παπαπετρόπουλου (σάζι), Cihan Turkoglu (σάζι, φωνή), Στρατή Ψαραδέλλη (πολιτική λύρα), το ντούο του Γιώργη Μανωλάκη και το κουαρτέτο του Αλέξανδρου Παπαδημητράκη.

Γιώργης Μανωλάκης duo

Στην επίσημη έναρξη του φεστιβάλ, την Παρασκευή 29 Μαΐου στις 21:30, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τον μεγάλο δεξιοτέχνη του κρητικού λαούτου, Γιώργη Μανωλάκη. Μυημένος στην τέχνη του λαούτου από την ηλικία των οχτώ, με δάσκαλο τον πατέρα του, Κώστα Μανωλάκη, έναν από τους σημαντικότερους λαουτίστες της γενιάς του, ο Γιώργης Μανωλάκης πιάνει τον παλμό της μουσικής παράδοσης και την ακολουθεί στην εξέλιξή της. Στη σύμπραξή του με τον κοντραμπασίστα Παύλο Σπυρόπουλο αυτοσχεδιάζουν έχοντας ως αφετηρία συνθέσεις από τους δύο προσωπικούς δίσκους του Γιώργη Μανωλάκη (“Το σπαθί” και “Διττό: ο καύκος κι η μέδουσα”) αλλά και άλλες μουσικές φόρμες και παραδόσεις.

Αλέξανδρος Παπαδημητράκης Quartet

Τη σκυτάλη παραλαμβάνουν ο Αλέξανδρος Παπαδημητράκης και η μουσική του παρέα. Χάρη στη μοναδική τεχνική που έχει αναπτύξει και την ιδιαίτερη αισθητική με την οποία προσεγγίζει το ούτι, ο Παπαδημητράκης έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πιο καταξιωμένους δεξιοτέχνες της γενιάς του. Πλαισιωμένος από τον Νίκο Παραουλάκη στο νέυ, τον Μανούσο Κλαπάκη στα κρουστά και τον Παύλο Σπυρόπουλο στο κοντραμπάσο, δημιουργούν ένα μουσικό σύνολο που αφομοιώνει ποικίλα παραδοσιακά ηχοχρώματα της Ελλάδας και της Μέσης ανατολής, παρουσιάζοντας νέες συνθέσεις, αλλά και διασκευές. Διαφορετικές μουσικές φόρμες από τη Μικρά Ασία, τη Μαύρη Θάλασσα, τουρκικά και αραβικά μακάμ, φιλτράρονται μέσα από μια σύγχρονη, μίνιμαλ, αυτοσχεδιαστική και πειραματική διάθεση δημιουργώντας ένα εξωτικό και άκρως ενδιαφέρον αποτέλεσμα.

Μοναδικές μουσικές συγκινήσεις θα χαρίσουν στο κοινό του νησιού τα σχήματα “Kryfto trio” και “Μουχαμπέτ”, τα οποία θα εμφανιστούν τη δεύτερη ημέρα του φεστιβάλ στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού.

Kryftó trio

Φίλοι και γνώριμοι από παλιά, αλλά και συνιδρυτές των “Ματ σε δύο υφέσεις” ο Δημήτρης Βαρελόπουλος, ο Γιώργος Κοντογιάννης και ο Αλέξανδρος Καψοκαβάδης έχουν αναπτύξει χωρίς αμφιβολία τους κώδικες που τους επιτρέπουν να επικοινωνούν ακόμα κι όταν παίζουν “Kryftó”. Στο νέο τους μουσικό project, επαναδιαπραγματεύονται παλιότερες δικές τους συνθέσεις, συνθέτουν νέες και προσεγγίζουν γνώριμες μουσικές και τραγούδια από τον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, χωρίς να αποκλείουν τις μουσικές “παρεκκλίσεις” και τους αυτοσχεδιασμούς. Λύρα με συμπαθητικές χορδές και Λαούτα, συνθέτουν το μουσικό τοπίο σε ένα διαρκές μουσικό παιχνίδι, σε ένα Kryftó ήχων και ρυθμών.

Μουχαμπέτ

Το νέο με το παλιό, το παραδοσιακό με το σύγχρονο και η ελληνική με την τουρκική παράδοση συνυπάρχουν στο δεύτερο μέρος της βραδιάς, μέσα από ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, ανάμεσα στους οποίους ο Cihan Turkoglu προσπαθεί να ισορροπήσει, και να αναζητήσει τη μουσική του ταυτότητα. Η συνάντησή του με τον δεξιοτέχνη Περικλή Παπαπετρόπουλο, έναν μουσικό που αποτελεί εγγύηση για κάθε αυθεντική παραδοσιακή μουσική σύμπραξη, έγινε στον “Λαβύρινθο” του Ross Daly και σήμανε την απαρχή μιας ουσιαστικής και σπάνιας συνεργασίας που αποδίδει μοναδικούς κι ενδιαφέροντες καρπούς, όπως το “Μουχαμπέτ”, που σημαίνει «αντάμωμα». Σε μία δυναμική σύμπραξη επί σκηνής με τον Στρατή Ψαραδέλλη στην πολίτικη λύρα και τον Κώστα Μερετάκη στα κρουστά, θα ξεδιπλώσουν το απόσταγμα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που φέρει ο καθένας ξεχωριστά.

Murat Aydemir / Στρατής Ψαραδέλλης

Το τρίτο και τελευταίο μέρος του φεστιβάλ ανοίγουν ο Murat Aydemir και ο Στρατής Ψαραδέλλης. Έχοντας στο ενεργητικό του δισκογραφία που περιλαμβάνει τόσο συμμετοχές όσο και προσωπικές δουλειές, διεθνείς συνεργασίες και συναυλίες σε όλο τον κόσμο αλλά και σημαντική έρευνα στις ρίζες της κλασικής οθωμανικής μουσικής, ο Murat Aydemir συγκαταλέγεται στους σπουδαιότερους δεξιοτέχνες και δασκάλους του ταμπούρ παγκοσμίως. Σόλο ή και συμπράττοντας με τον Στρατή Ψαραδέλλη έναν από τους σημαντικότερους δεξιοτέχνες στην πολίτική λύρα, θα ερμηνευσουν έργα συνθετών που έχουν σφραγίσει με το έργο τους την οθωμανική μουσική, όπως του θρυλικού μουσικοσυνθέτη Tanburi Cemil Bey.

Xylouris / White

Το φεστιβάλ ολοκληρώνεται με τη μουσική συνύπαρξη δύο μεγάλων δασκάλων, του Jim White, ιδρυτή του διεθνούς φήμης trio, Dirty Three, και του Γιώργου Ξυλούρη, του λαουτιέρη τον οποίο έχουν αποκαλέσει “το μέλλον της Κρητικής μουσικής”. Αυθεντικός ερμηνευτής της κρητικής παραδοσιακής μουσικής, γόνος της θρυλικής μουσικής οικογένειας των Ξυλούρηδων και εξαιρετικός δεξιοτέχνης, ο Γιώργος Ξυλούρης, μεταχειρίζεται με σεβασμό την πολύτιμη παράδοση, μετατρέποντάς την σε κάτι μοναδικό και διαφορετικό, που φέρει τη προσωπική του σφραγίδα. Η σύμπραξή του με τον Jim White, του οποίου το post-punk παρελθόν και οι συνεργασίες με ονόματα θρύλους της διεθνούς μουσικής σκηνής, όπως PJ Harvey, Nick Cave, White Magic, Bonnie Prince Billy, Cat Power και άλλους, αποτελούν «εγγύηση ποιότητας», αλλά εξάπτουν και την περιέργεια για το ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Κάποιος είπε για τον White, πως είναι μοναδικός ο τρόπος με τον οποίο αποδομεί ένα τραγούδι και το επανασυνθέτει, ενσωματώνοντας προσωπικά του στοιχεία. Αυτό είναι και το κοινό σημείο επαφής μεταξύ των δύο μουσικών, που το ανακάλυψαν όταν έπαιξαν μαζί για πρώτη φορά πριν χρόνια στη Μελβούρνη, κι από τότε γυρίζουν τον κόσμο συγκεντρώνοντας και δημιουργώντας μουσικές εμπειρίες.

Σημειώνεται ότι η καλλιτεχνική επιμέλεια του Tinos World Music Festival (29-31 Μαΐου) ανήκει στην Μάρθα Μαυροειδή.