Μονόδρομος οι αφαλατώσεις

Οι ανάγκες των άνυδρων νησιών τέθηκαν στο προσκήνιο της έκτακτης συνεδρίασης του περιφερειακού συμβουλίου, με το σώμα και τους επικεφαλής των παρατάξεων να συνηγορούν στη θέση πως η λειτουργία των αφαλατώσεων προβάλλει ως μονόδρομος δεδομένου του υψηλού κόστους για την Πολιτεία της μεταφοράς νερού με υδροφόρα πλοία.

Αφορμή για την ανάπτυξη συζήτησης αποτέλεσε η ομόφωνη έγκριση τροποποίησης της σύμβασης ανάμεσα σε Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής για την διάθεση πόσιμου νερού σε μικρά νησιά, όσον αφορά στη χρονική διάρκειά της, με τους περιφερειακούς συμβούλους να υπερψηφίζουν την παράταση για δύο έτη.

Το κεφάλαιο των άνυδρων νησιών και της λειτουργίας αφαλατώσεων “άνοιξε” ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, μιλώντας αναλυτικά για το σενάριο ανάδειξης εταιρείας μέσω διαγωνισμού από το αρμόδιο Υπουργείο, η οποία θα αναλάβει την τεχνική στήριξη και συντήρηση των ενεργών και ανενεργών αφαλατώσεων, προκειμένου τα μικρά νησιά να αποκτήσουν μία επάρκεια, για τα οποία, εν έτει 2015 παραμένει ακόμη το μεγάλο ζητούμενο.

“Υψηλό κόστος, κακή ποιότητα νερού”

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης που παρείχε ο κ. Χατζημάρκος, ανέφερε πως, τόσο στην προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, όσο όμως και στη σημερινή ηγεσία, ο ίδιος είχε θίξει το συγκεκριμένο θέμα αρκετές φορές, επισημαίνοντας μάλιστα πως, ο υφιστάμενος τρόπος υδροδότησης, μέσω υδροφόρων πλοίων όχι μόνο δεν δύναται να συνεχιστεί, αλλά είναι κι ένα σενάριο που θα πρέπει να εγκαταλειφθεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Μάλιστα ο ίδιος είχε υπογραμμίσει πως, θα πρέπει να δρομολογηθούν οι απαραίτητες ενέργειες, οι οποίες θα επέτρεπαν στα νησιά να βαδίσουν στο δρόμο της αυτάρκειας για να παράγουν τα ίδια το νερό που χρειάζονται. “Εξ αρχής πιστεύαμε ότι είναι πάρα πολύ υψηλό το κόστος και πολύ μεγάλη η οικονομική επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό” ανέφερε σχετικά με τη μεταφορά νερού με πλοία στα μικρά νησιά, προσθέτοντας δε, πως, “επίσης δεν είμαι σίγουρος ότι η ποιότητα του νερού που φθάνει στα νησιά είναι αυτή που πρέπει”. Για τη λειτουργία ωστόσο των αφαλατώσεων, αλλά και με φόντο ανενεργό εξοπλισμό που διαθέτουν αρκετά εξ αυτών εξαιτίας μη συντήρησης, ο Γιώργος Χατζημάρκος συμπλήρωσε, πως, το ζήτημα που ανακύπτει σε επίπεδο “δημιουργίας δικτύου με αφαλατώσεις” έγκειται στην ανυπαρξία προσωπικού και τεχνικών υπαλλήλων στα νησιά. “Το να “χτιστεί” ένα δίκτυο με αφαλατώσεις στα νησιά, προσκρούει στο εξής: Στο ότι δεν έχουν προσωπικό και τεχνικούς και δεν γίνεται συντήρηση των μονάδων. Αποτέλεσμα αυτού είναι να έχουμε αφαλατώσεις σε πολλά νησιά που δεν λειτουργούν ακόμη και για ζημιές πάρα πολύ μικρές” σημείωσε χαρακτηριστικά ο Περιφερειάρχης, εξηγώντας πως, πέραν αυτού, απασχολεί έντονα και το θέμα της ενέργειας και του κόστους αυτής που απαιτείται για τη λειτουργία τους.

“Ιδιωτική εταιρεία για τη συντήρηση. Τέλος οι ιδεοληψίες”

Στα ανωτέρω, απάντηση κατά πάσα πιθανότητα θα μπορούσε να δώσει η εφαρμογή του σεναρίου ανάληψης της συντήρησης των αφαλατώσεων μέσω τεχνικής υποστήριξης, από την πλευρά ιδιωτικής εταιρείας. “Σκέψη εξ αρχής ήταν η εξής: Όπου υπάρχουν αφαλατώσεις και όπου δημιουργηθούν νέες, να διεξαχθεί ένας διαγωνισμός και να ανατεθεί σε μία εταιρεία η τεχνική παρακολούθηση και συντήρηση των αφαλατώσεων. Το Υπουργείο είχε πάει τη συζήτηση παρακάτω και μου είχε δηλωθεί πολλάκις, ότι προωθείται αυτό το σενάριο και είναι έτοιμο να βγει στον αέρα” ανέφερε ο ίδιος, σημειώνοντας παράλληλα, ότι, κάτι τέτοιο θα σήμαινε παρακολούθηση καθ΄ όλη τη διάρκεια του 24ωρου και άμεση ανταπόκριση. “Μου ειπώθηκε ότι θα ζητηθεί η συνδρομή της Περιφέρειας. Ξεκαθάρισα από την αρχή ότι η δική μας παρέμβαση και πρόταση δεν γίνεται γιατί θέλουμε να πάρουμε πάνω μας αυτή την ευθύνη και το φορτίο, αλλά γιατί θέλουμε όλα τα νησιά να είναι αυτάρκη και να έχουν επάρκεια σε νερό και να μη χρειάζονται τα καραβάκια” συμπλήρωσε ο κ. Χατζημάρκος, λέγοντας μάλιστα πως βάσει έρευνας αγοράς που έχει γίνει, αυτός ο τρόπος συντήρησης και υποστήριξης των αφαλατώσεων, θα μείωνε το κόστος για την Πολιτεία. Αναφέροντας ότι το κόστος διαμορφώνεται ανάλογα με το μέγεθος παραγωγής αλλά και τα ποσοστά ημερήσιας κατανάλωσης, εξήγησε πως, δεν αποκλείεται η δαπάνη να μειωνόταν στο 1/10 ή έστω στο 1/3 του σημερινού ποσού. “Θέλω να πιστεύω ότι το 2015 θα είναι η τελευταία χρονιά που το κράτος, ένα τόσο πονεμένο οικονομικά κράτος θα δαπανά τεράστια χρήματα για να μεταφέρει νερό” σχολίασε ο κ. Χατζημάρκος, υποστηρίζοντας κατηγορηματικά πως, το μόνο εμπόδιο σε αυτή την επιλογή και την εφαρμογή της, “είναι οι ιδεοληψίες ως προς την εμπλοκή ιδιωτών και μόνο”. Ωστόσο, επανέλαβε πως, “Η περίοδος των ιδεοληψιών έχει παρέλθει οριστικά”.

Τεχνική υποστήριξη στα μικρά νησιά και απώλειες από παλαιά δίκτυα

Το θέμα αντικατάστασης των παλαιών αλλά και των κατεστραμμένων δικτύων έθεσε επί τάπητος ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, Γιάννης Μαχαιρίδης, αναφέροντας πως, “Θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος κυρίως μέσω διαφόρων προγραμμάτων να δούμε πώς μπορούν οι Δήμοι να αντικαταστήσουν τα δίκτυα, ώστε να υπάρχει μικρότερη απώλεια”, επισημαίνοντας μάλιστα πως, πρέπει να εξετασθεί εξίσου και ο τρόπος περιορισμού κόστους ενέργειας που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των αφαλατώσεων. “Μέσω αιολικής ενέργειας ή με φωτοβολταϊκά αν μπορούν να καλυφθούν ανάγκες” σημείωσε ως σενάριο προς εξέταση, υπογραμμίζοντας παρακάτω, πως, οι αφαλατώσεις είναι γνωστό πως είναι ενεργοβόρες.

Συμπληρωματικά στα προαναφερθέντα, αλλά και μεταφέροντας την πολυετή εμπειρία του ο περιφερειακός σύμβουλος, Γιάννης Δεκαβάλλας και π. Δήμαρχος Ερμούπολης αλλά και του ενιαίου Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, υπεραμύνθηκε της θέσης, πως, “πράγματι η τεχνική υποστήριξη για τη λειτουργία των εργοστασίων στα μικρά νησιά είναι πολύ απαραίτητη”, λέγοντας ακόμη, πως, για την ομαλή συντήρηση, θα πρέπει να υπάρξουν τεχνικοί τοποθετημένοι στα νησιά, καθώς εξ αποστάσεως δεν είναι εφικτή η παρακολούθηση της λειτουργίας των μονάδων αφαλάτωσης. “Το κόστος τεχνικής υποστήριξης πράγματι αν γίνει με μία εταιρεία ιδιωτική δεν μπορεί να γίνει εξ αποστάσεως, αλλά θα πρέπει οι τεχνικοί να είναι εγκατεστημένοι στα μικρά νησιά, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος θα είναι ιδιαίτερα υψηλό. Αυτό το θέτω ως προβληματισμό” τόνισε, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά πως, “Δεν μπορεί να παρακολουθεί κάποιος από την Αθήνα”. Εξέφρασε την ανησυχία του δε, αναφορικά με το τί μέλλει γενέσθαι στην περίπτωση που “κοπεί” η χρηματοδότηση από το κράτος, λέγοντας μάλιστα πως, “Σταδιακά και με νόμο προχώρησε η υποχρεωτική χρηματοδότηση, με τους Δήμους να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και να είναι ετησίως, ένας πονοκέφαλος για το Υπουργείο Εσωτερικών αν θα συμπεριλάβει στον προϋπολογισμό και τους νέους Δήμους με εργοστάσια αφαλάτωσης”.

“Αν εκλείψει αυτή η χρηματοδότηση, θα προκληθούν τεράστια προβλήματα για τους Δήμους” δήλωσε ο κ. Δεκαβάλλας, κάνοντας αναφορά και σε ζητήματα απώλειας νερού λόγω προβληματικών δικτύων. Από την πλευρά του και ο περιφερειακός σύμβουλος, Τζώρτζης Μακρυωνίτης αναφέρθηκε στις συνεχείς προσπάθειες που κατέβαλε η π. Περιφερειακή Αρχή για την εξασφάλιση εξοπλισμού στα μικρά νησιά, ενώ πραγματοποίησε μνεία στις τρεις υπουργικές αποφάσεις αλλά και σε μία ψηφισθείσα τροπολογία, ενέργειες που άναψαν το “πράσινο φως” όπως είπε, για την αλλαγή του καθεστώτος αδειοδοτήσεων των μονάδων αφαλάτωσης στα μικρά νησιά. “Είναι μονόδρομος οι αφαλατώσεις” πρόσθεσε, καταλήγοντας πως, “Μπορεί το Υπουργείο Εσωτερικών να χρηματοδοτεί τα λειτουργικά των αφαλατώσεων, το Υπουργείο Ναυτιλίας όμως δαπανά για τη μεταφορά νερού πολλά εκατομμύρια ευρώ”.

Πριν το τέλος της συζήτησης, ο αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, Γιώργος Λεονταρίτης, πρότεινε να εξετασθεί η δυνατότητα σύνδεσης και κάλυψης των αναγκών των άνυδρων νησιών μέσω αγωγών μεταφοράς ύδατος, σύμφωνα με το σκεπτικό, βάσει του οποίου αυτή τη στιγμή υλοποιείται τμήμα του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών με την ηπειρωτική χώρα.