«Απαξιωμένος ο θεσμός της Περιφερειακής αυτοδιοίκησης»

Δύο παλιοί αυτοδιοικητικοί της Σύρου, πρώην Δήμαρχοι, οι οποίοι μεταπήδησαν στην Περιφέρεια, ο Τζώρτζης Μακρυωνίτης και ο Γιάννης Δεκαβάλλας, μίλησαν για τον ένα χρόνο της Περιφερειακής τους θητείας, από την πλευρά της αντιπολίτευσης.

Οι δύο Περιφερειακοί Σύμβουλοι, αναφέρθηκαν στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας, το σχέδιο του οποίου υπερψήφισε η αντιπολίτευση στην Οικονομική επιτροπή, έκαναν ειδική αναφορά στην πορεία των έργων στα νησιά, όπως και στον μεγαλεπήβολο περιφερειακό σχεδιασμό για τα υδατοδρόμια, στα μεγάλα άλυτα θέματα υγείας και ακτοπλοΐας, που αποτέλεσαν και προεκλογικές σημαίες της Περιφερειακής Αρχής, όπως και στην κατάργηση των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά.

Παρά τους χαμηλούς τόνους που διατηρούν και οι δύο, η κριτική που ασκήθηκε από πλευράς τους προς την Περιφερειακή Αρχή ήταν έντονη, καθώς μίλησαν ακόμα για απαξίωση του θεσμού της Περιφερειακής αυτοδιοίκησης, όπως και για την απουσία στρατηγικού αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Στον αρχικό του σχολιασμό ο Τζ. Μακρυωνίτης ανέφερε ότι «Ήδη έκλεισε μία χρονιά. Πρέπει να πούμε ότι έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα, βέβαια δεν θέλω να μιλήσω για έλλειψη αναπτυξιακού σχεδιασμού, όπως γινόταν κατά το παρελθόν, γιατί δεν υπάρχει η δυνατότητα. Υπάρχει βέβαια μία κεκτημένη ταχύτητα όσον αφορά στα θέματα της Περιφέρειας, που συνεχίζει και σήμερα. Γιατί πραγματικά ένας νέος σχεδιασμός δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει γίνει. Βέβαια ακούγονται πολλά βαρύγδουπα, τα οποία εύχομαι να υλοποιηθούν και μιλάω για τα ελικοδρόμια, για το ακτοπλοϊκό για το οποίο είχαμε ακούσει πολλά προεκλογικά, για την υγεία όπου δεν έχουμε δει να γίνονται κάποια βήματα».

Ο Γ. Δεκαβάλλας ξεκινώντας τη συζήτηση αναφέρθηκε στη νέα εμπειρία του στον β’ βαθμό αυτοδιοίκησης, λέγοντας «Όσο κι αν υπολόγιζα ότι δεν θα έχει το ίδιο ενδιαφέρον ο θεσμός της Περιφερειακής αυτοδιοίκησης σε σχέση με τον θεσμό της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, δεν μπορώ να κρύψω την απογοήτευση μου. Πρόκειται για έναν θεσμό απαξιωμένο που θεωρώ ότι η Περιφερειακή Αρχή φροντίζει να τον απαξιώνει ακόμα περισσότερο. Δεν υπάρχει κανένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης από την πλευρά της Περιφερειακής Αρχής, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα πάνω στο οποίο να πούμε ότι μπορούμε να δουλέψουμε, να κάνουμε την κριτική μας και να συνεισφέρουμε εποικοδομητικά σε έναν διάλογο, εμείς ως αντιπολίτευση. Γίνεται απλά και μόνο διαχείριση των έργων, τα οποία είχαν άλλωστε προγραμματιστεί, σχεδιαστεί και ενταχθεί και υλοποιούνται μέχρι σήμερα, έχοντας σχεδιαστεί από την Περιφερειακή Αρχή Μαχαιρίδη. Οι αρμοδιότητες για τις οποίες είχε γίνει πολύ λόγος στην προεκλογική περίοδο, κυρίως στον τομέα της υγείας και το ακτοπλοϊκό, που έλεγε με έμφαση η Περιφερειακή Αρχή πριν πάρει την εξουσία στα χέρια της, ότι ήταν απλή διαδικασία να περάσουν οι διαδικασίες σ’ εκείνη και να μπορέσει να τις ασκήσει με σωστό και αποτελεσματικό τρόπο και να επιλύσει τα προβλήματα που έχουν επιδεινωθεί. Αντίθετα τα θέματα που έγκειται σε αυτές τις αρμοδιότητες, είναι σίγουρο ότι τον τελευταίο χρόνο έχουν επιδεινωθεί τα πράγματα όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα, τόσο στον τομέα της ακτοπλοΐας όσο και το θέμα της υγείας. Αυτό που παρατηρείται έντονα στο Περιφερειακό Συμβούλιο είναι οι κατά δεκάδες σε κάθε συμβούλιο προγραμματικές συμβάσεις, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε χρήματα ως Περιφέρεια και δεν ξέρουμε τι να τα κάνουμε, άρα να τα ρίξουμε για να στηρίξουμε κάποιο έργο Δήμου ή ακόμη και Μ.Κ.Ο. και μέσα από αυτή την απλή χρηματοδότηση εμείς να πούμε ότι κάναμε τη δουλειά μας. Είναι απογοητευτικά τα πράγματα, από το πώς λειτουργεί ο θεσμός, που έτσι κι αλλιώς δεν είχε τις αρμοδιότητες και την ευθύνη που έχει και μπορεί να επιδείξει αποτελεσματικό έργο ο α’ βαθμός αυτοδιοίκησης».

Επειδή θέσατε τα θέματα σε μία όχι και τόσο ευνοϊκή διάσταση για το μέλλον, τότε πως συναινέσατε στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας, καθώς από την πλευρά της αντιπολίτευσης περιμέναμε να υπάρξει τουλάχιστον μία πολιτική αντίδραση.

Τζ. Μ.: «Επειδή είμαι μέλος της οικονομικής επιτροπής, σε πρώτη φάση συμφώνησα στον προϋπολογισμό και είπα χαρακτηριστικά ότι ο προϋπολογισμός είναι μία καθαρά τυπική και υπηρεσιακή διαδικασία. Δεν αλλάζει τίποτα από τον προϋπολογισμό της προηγούμενης χρονιάς και δεν θα μπορούσα να μην τον ψηφίσω, μόνο και μόνο για να βγάλω ένα δελτίο τύπου όπως γινόταν παλιά. Ο προϋπολογισμός στην Περιφέρεια είναι συγκεκριμένος. Ελέγχεται από Παρατηρητήριο και δεν μπορεί η Περιφερειακή Αρχή να αλλάξει κάποια πράγματα. Μόνο για λόγους εντυπωσιασμού θα μπορούσαμε να πούμε κάτι τέτοιο, όμως δεν είναι ούτε του χαρακτήρα μου και ίσως είναι πρωτόγνωρο μειοψηφία να ψηφίζει τον προϋπολογισμό. Θέλω όμως να ξεκαθαρίσω ότι συμφώνησα με το σχέδιο του προϋπολογισμού στην πρώτη φάση στην οικονομική επιτροπή, όχι όμως με το τεχνικό πρόγραμμα που παίρνει μια πολιτική διάσταση».

Για το τεχνικό πρόγραμμα έχετε κάποια ενημέρωση για το προς τα πού θα κινείται;

Τζ. Μ.: «Όχι, αλλά κει εκεί δεν νομίζω ότι υπάρχουν περιθώρια. Το τεχνικό πρόγραμμα θα είναι μία συνέχεια του τεχνικού προγράμματος που είχαμε εμείς καταρτίσει τα προηγούμενα χρόνια. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για αλλαγές. Ίσως δεν θα ήταν παράξενο αν στο μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος συμφωνήσουμε».

Γ. Δ.: «Κατά το μεγαλύτερο μέρος είναι έμπνευση και σχεδιασμός της Περιφερειακής Αρχής Μαχαιρίδη, κατά συνέπεια θα ήταν ανακόλουθο εάν ερχόταν σήμερα η αντιπολίτευση του Γ. Μαχαιρίδη και να έκρινε τον ίδιο της τον εαυτό ουσιαστικά».

Έχετε χαρακτηριστεί ως η πιο ήρεμη και η πιο ήπια αντιπολίτευση στο Περιφερειακό Συμβούλιο. Είναι η διάθεση συναίνεσης που θέλετε να επιδείξετε σε πράγματα, που όσο μπορούν, γίνονται θετικά, ή υπάρχει κάποιος άλλος λόγος;

Γ. Δ.: «Τα περισσότερα από τα μέλη της μείζονος μειοψηφίας του Περιφερειακού Συμβουλίου έχουν δεκαετίες στην πλάτη τους από την άσκηση εξουσίας στον α’ ή τον β’ βαθμό αυτοδιοίκησης. Από την πρώτη στιγμή είχαμε συζητήσει και είπαμε να κάνουμε αντιπολίτευση ουσίας και όχι εντυπώσεων και να υψώσουμε τόνους, όπως έχει γίνει σε αρκετές περιπτώσεις στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ατυχώς σε πολλές από αυτές δεν ήταν μπροστά οι δημοσιογράφοι. Αποφεύγουμε συστηματικά τον λαϊκισμό και τα εύκολα λόγια, γιατί γνωρίζουμε ότι κάποια πράγματα έχουν τυπικό και εντελώς γραφειοκρατικό χαρακτήρα και δεν μπορείς να υψώνεις τόνους και να θες να κάνεις αντιπολίτευση πάνω σε αυτά…Προσπαθούμε να κάνουμε μία ρεαλιστική πολιτική».

Πέρα από τα δύο μεγάλα θέματα υγεία και ακτοπλοΐα, τα οποία αναφέρατε και μπήκαν προεκλογικά στο τραπέζι, έχουμε ένα μεγάλο άνοιγμα της Περιφερειακής Αρχής όσον αφορά στη χρηματοδότηση τοπικών έργων στα νησιά. Τελικά αυτό είναι για να έχουμε ικανοποιημένους δημάρχους ή για να γίνει ουσιαστικό έργο;

Τζ. Μ. : «Η σημαία της καινούργια Περιφερειακής Αρχής και προεκλογικά και τον πρώτο χρόνο ήταν ότι βρήκαν άδεια ταμεία. Αυτό διαψεύστηκε. Το ποσό που άφησε η προηγούμενη Περιφερειακή Αρχή ήταν 60 εκ. ευρώ. Έργα που υλοποιούνται τώρα στις Κυκλάδες είναι έργα του ΕΣΠΑ. Είναι συνεχιζόμενα έργα και από αυτά πιστεύω μέχρι το τέλος της χρονιάς να έχει υλοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος. Ευτυχώς είχε γίνει μία υπερδέσμευση στα έργα που υλοποιεί η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου της τάξης του 115%, γι’ αυτό και δεν θα μείνει αναπορρόφητο ποσό από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο. Βέβαια θα χρειαστεί ένα μέρος των έργων να περάσουν ως γέφυρα στο καινούριο ΕΣΠΑ. Ο σχεδιασμός που είχαμε κάνει ως Περιφερειακή Αρχή του Γ. Μαχαιρίδη στην υλοποίηση των έργων του ΕΣΠΑ, αποδεικνύεται τώρα ότι ήταν όχι απλά σωστός, αλλά θα γίνει και απορρόφηση και θα δοθεί η δυνατότητα στα ώριμα έργα με τη καινούρια προγραμματική περίοδο να υλοποιηθούν. Βέβαια ο κ. Χατζημάρκος σωστά καταφέρεται εναντίον ορισμένων Δημάρχων, οι οποίοι τελευταία στιγμή προσπαθούν αν υλοποιήσουν έργα, γιατί αυτό δημιουργεί πρόβλημα. Μακάρι να είχαν υλοποιηθεί στην ώρα τους. Βέβαια ελπίζουμε ότι το ελληνικό δημόσιο θα χρηματοδοτήσει την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου με ένα ποσό 40 εκ. ευρώ για να πληρωθούν όλα τα έργα τα οποία έχουν νομικές δεσμεύσεις». ΄

Με τη νέα Περιφερειακή Αρχή ανοίχτηκε ένα καινούριο κεφάλαιο που λέγεται υδατοδρόμια, το οποίο δημιούργησε έντονες εντυπώσεις, ιδιαίτερο θόρυβο και πλέον δεν προχωράει. Τι γίνεται;

Γ. Δ.: «Από την πρώτη στιγμή είχαμε εκφράσει τις επιφυλάξεις μας, δεδομένου ότι δεν υπάρχει μελέτη βιωσιμότητας, που να δείχνει ότι θα γίνει μία αξιόλογη δαπάνη από την Περιφέρεια, χωρίς να ξέρουμε το αποτέλεσμα. Γι’ αυτό ως παράταξη είχαμε εισηγηθεί να υπάρξει πρώτα μία μελέτη βιωσιμότητας γιατί δεν μπορούμε να ξεφυτρώσουμε σε κάθε νησί ένα υδατοδρόμιο που σε λίγο θα το βλέπουμε να μαραζώνει και να μη δέχεται κανένα υδροπλάνο. Αυτές οι άσκοπες δαπάνες καλό θα είναι ιδιαίτερα σε αυτή την κρίσιμη περίοδο να αποφεύγονται. Δεν εισακουστήκαμε. Βλέπαμε ότι προχωράει η Περιφερειακή Αρχή στην υλοποίηση έστω και με αργούς ρυθμούς. Η άλλη ένσταση που είχαμε ήταν για να ενοποιηθούν οι μελέτες και να γίνει ένας διαγωνισμός έτσι ώστε αν έχουμε ένα πολύ μικρότερο κόστος και η δαπάνη να είναι κατά πολύ πιο περιορισμένη. Αν κάνουμε ξεχωριστά μελέτη για την εγκατάσταση και την υλοποίηση υδατοδρομίου σε κάθε νησί, σίγουρα αυτό το κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο στο σύνολο από το να κάναμε ένα συνολικό διαγωνισμό . Πιστεύω ότι είναι λαθεμένος αυτός ο χειρισμός της Περιφερειακής Αρχής, αλλά βλέπουμε ότι έχει μπει ένα φρένο, ίσως υπάρχει ένας προβληματισμός και δεν προχωρούν οι αναθέσεις όπως είχαν εξαγγελθεί αρχικά. Πιθανότατα βλέπουν ότι είναι δύσκολο ένα τέτοιο εγχείρημα και βλέπω ότι έχουν μία αναστολή στο να προχωρήσουν άμεσα στην υλοποίηση».

Τζ. Μ.: «Ως μειοψηφία είχαμε διαχωρίσει την θέση μας όσον αφορά στον προϋπολογισμό των προγραμματικών συμβάσεων, που έφταναν τις 200.000 ευρώ, ενώ το κόστος το πραγματικό δεν θα ξεπερνούσε τις 50.000 ευρώ. Παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις μας αυτό δεν άλλαξε».

Γ. Δ.: «Στη μελέτη βάζανε 30.000 ευρώ ενώ υπήρχαν προσφορές στους Δήμους και στα Λιμενικά Ταμεία γύρω στις 14.000 ευρώ. Στην πρώτη απόφαση ενώ πηγαίναμε να μειοψηφήσουμε, είχαμε δεχτεί πιέσεις και είπαμε να καταχωρηθούν οι παρατηρήσεις μας, αλλά να θεωρηθεί ότι η ψήφος μας είναι θετική, στα επόμενα όμως συμβούλια, ιδιαίτερα για το κόστος της κάθε μελέτης για τη δημιουργία υδατοδρομίου στο κάθε νησί, ψηφίσαμε αρνητικά».

Έχουμε μία αρνητική εξέλιξη όσον αφορά στην κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα τέσσερα νησιά των Κυκλάδων, που όλοι περιμέναμε ότι θα γίνει καθώς ήταν στα προαπαιτούμενα από το 2ο μνημόνιο, απλά τώρα γίνεται πράξη. Η νησιωτικότητα για ακόμα μία φορά αποδείχθηκε νεκρό γράμμα.

Γ. Δ.: «Θα πρέπει να επισημάνω ότι για μένα ήταν μία θετική έκπληξη το ότι δεν συμπεριλήφθηκε η Σύρος στα πρώτα αυτά νησιά, γιατί 15 περίπου χρόνια πριν, όταν το Ν. Αιγαίο έφυγε από τον Στόχο 1 και μπήκε στον Στόχο 2, έφυγε εξαιτίας της υπέρμετρης ανάπτυξης 5 νησιών του Ν. Αιγαίου και μέσα σε αυτά ήταν κι η Σύρος. Είναι στη σωστή κατεύθυνση η εκτίμηση της κυβέρνησης να μην συμπεριλάβει τη Σύρο στα ανεπτυγμένα νησιά, δεδομένου ότι ταλανίζεται εκτός των άλλων και με το πρόβλημα του Νεωρίου έντονα το τελευταίο χρονικό διάστημα. Για να περάσει στο σύνταγμα η νησιωτικότητα το 2001 και στη συνέχεια το 2008, είχαμε δώσει μεγάλες μάχες και είχαν εισακουστεί οι παρεμβάσεις μας, αρχικά από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και το 2008 που έγινε η αναθεώρηση του συντάγματος και ενσωματώθηκε η νησιωτικότητα, επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας. Βασικό θεμέλιο της νησιωτικότητας, το σημαντικότερο που έχουν κατακτήσει τα νησιά με βάση αυτή τη συνταγματική διάταξη είναι ο μειωμένος ΦΠΑ, ο οποίος δεν μπορεί σήμερα να καταργείται. Είναι εκ των ουκ άνευ δεδομένου ότι δεν είναι μόνο θέμα ανταγωνιστικότητας, είναι και θέμα επιβίωσης. Πιστεύω ότι έπρεπε να πολεμηθεί αποτελεσματικά. Δεν μπορώ να πω ότι ο Περιφερειάρχης δεν έδωσε μάχες, μέσα από τον τύπο κυρίως, μέσα από τα ηλεκτρονικά Μέσα, αλλά νομίζω ότι ο αγώνας θα έπρεπε να δοθεί με διαφορετικό τρόπο. Θα έπρεπε με ευθύνη της Περιφερειακής Αρχής, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης να βγουν οι φορείς και η κοινωνία μπροστά και πολεμήσουν και να προσπαθήσουν να πείσουν την κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε ένα τέτοιο μέτρο. Αυτό δεν έγινε. Θα μπορούσε ακόμα να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πίεσης η παραίτηση μας ως Περιφερειακού Συμβουλίου. Δεν γίνανε τέτοια πράγματα, απλώς είμαστε να καταγγέλλουμε και να κλαίμε τη μοίρα μας γιατί μας χτυπούν με αυτό τον τρόπο».

Ως αυτοδιοικητικοί και οι δύο που προέρχεστε από τον α’ βαθμό αυτοδιοίκησης θα ήθελα να μου περιγράψετε πως βλέπετε την διαχειριστική πορεία των νησιών, όπως το βλέπετε εσείς μέσα από την Περιφέρεια.

Τζ. Μ.: «Νομίζω ότι το πρόβλημα που υπήρχε θα συνεχίσει να υπάρχει. Δηλαδή οι μικροί δήμοι θα συνεχίσουν αν είναι αναποτελεσματικοί. Η Περιφέρεια παρ’ όλες τις εξαγγελίες και τις προσπάθειες που έχουν γίνει για να στηρίξει τα μικρά νησιά δεν μπορεί να το κάνει. Στο ΕΣΠΑ υπάρχει πάλι η πρόβλεψη για τα μικρά νησιά και ευτυχώς είναι σημαντικό το ποσό, περίπου 25 εκ. ευρώ αντιστοιχούν στα μικρά νησιά. Όμως δεν αρκεί αυτό, θα πρέπει να υποστηριχτούν με τον καλύτερο τρόπο από πλευράς Περιφέρειας. Δεν αισιοδοξώ ότι θα αλλάξουν κάποια πράγματα. Οι μικροί Δήμοι θα παραμείνουν με τα προβλήματα τους και οι μεγάλοι Δήμοι στα σοβαρά προβλήματα, όπως τα προβλήματα περιβάλλοντος, δεν νομίζω ότι κατάφεραν να ανταπεξέλθουν και αν υλοποιήσουν έργα που είναι μέσα στις υποχρεώσεις τους. Στη διαχείριση των απορριμμάτων τεράστιο το πρόβλημα και έχουν ευθύνη κάποιοι Δήμαρχοι γι’ αυτή την κατάσταση ».

Θα ήθελα την γνώμη σας σχετικά με την εικόνα της Σύρου σήμερα.

Τζ. Μ.: «Σίγουρα υπάρχει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα που έχει σχέση με το οικονομικό. Δεν ξέρω βέβαια πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Όσον αφορά στην υλοποίηση των έργων ελπίζω και παρ’ όλο που κλείνει αυτή η προγραμματική περίοδος δίνω πίστωση χρόνου στη Δημοτική Αρχή και θα κριθούν από το αποτέλεσμα. Βέβαια πλησιάζει το τέλος της χρονιάς, γίνεται μια προσπάθεια να υλοποιηθούν κάποια έργα τελευταία στιγμή, ας ελπίσουμε ότι θα καταφέρουμε ή να υλοποιηθούν ή να περάσουν στο επόμενο και να ολοκληρωθούν».

Γ. Δ.: «Έχουν αδυναμίες πράγματι τα μικρά νησιά, τα οποία είναι πραγματικά στην τύχη τους. Κατά καιρούς είχαμε προσπαθήσει να τα βοηθήσουμε όσο μπορούμε ως Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων, αλλά και ως Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση ή ως Περιφερειακή Αρχή. Όμως ακόμη και τα μεγαλύτερα νησιά αντιμετωπίζουν προβλήματα. Δεδομένου ότι υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο, το οποίο ενώ το καταγγέλλουμε χρόνια, βλέπουμε ότι αντί να περιορίζει την γραφειοκρατία του την αυξάνει. Όσον αφορά στη Σύρο, δεν υπάρχει νησί στις Κυκλάδες άλλο που να έχει λύσει τις υποδομές του σε τέτοιο βαθμό, δηλαδή στο ΧΥΤΑ, της ανακύκλωσης που ήταν στους δύο κορυφαίους τόπους ποσοστών, έχει λυθεί του αποχετευτικού και του δικτύου ύδρευσης, με πλήρη αντικατάσταση ιδιαίτερα στην Ερμουπόλη και το Μάννα, βιολογικός καθαρισμός κ.λ.π….».