«Η δόνησις κατέστρεψε για πάντα το ωραίο νησί»

Με φωτογραφικές εκθέσεις, πλούσιο υλικό και δημοσιεύματα του Τύπου, από εκείνη την εποχή, η Σαντορίνη θυμήθηκε την τραγική επέτειο, των 60 χρόνων, από τον μεγαλύτερο σεισμό του 20ου αιώνα στην Ευρώπη, που ισοπέδωσε το νησί.

Ήταν 9 Ιουλίου 1956, όταν ο εγκέλαδος χτύπησε βάναυσα το αγροτικό – έως τότε – νησί, με τους περισσότερους άνδρες να βρίσκονται την ώρα εκείνη στα χωράφια, καθώς ήταν η εποχή συγκομιδής για την ντομάτα. 60 χρόνια αργότερα, οι θηραίοι πολίτες, αρκετοί εκ των οποίων έζησαν από κοντά τον εφιάλτη του μεγάλου σεισμού, αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους, να καταλύσουν για περισσότερο από 3 μήνες σε σκηνές, ή ακόμη και να αφήσουν το νησί, υπό την απειλή της «αφύπνισης» του ηφαιστείου, ξανάφεραν στη μνήμη τους τις εικόνες, από ένα κατεστραμμένο νησί, με άξιους ωστόσο ανθρώπους, οι οποίοι ξανάχτισαν από το μηδέν, μία μικρή πολιτεία, η οποία έμελλε να αναδειχθεί σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως.

«Γενέθλιος ημέρα του χωριού μας»

Στις 9 Ιουλίου 2016 οι Σύλλογοι Μεσαγωνιατών Θήρας «Παναγιά η Επισκοπή» και Πολιτιστικό και Περιβαλλοντικό Σύλλογο Καμαρίου Σαντορίνης, πραγματοποιήθηκε η συγκινητική εκδήλωση για τα 60 χρόνια από τον σεισμό, που χαρακτηρίστηκε, ως ο μεγαλύτερος σεισμός της Ευρώπης για τον 20ο αιώνα, αφήνοντας πίσω 53 θύματα, και η οποία φιλοξενήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μονής του Προφήτη Ηλία, στο Καμάρι της Σαντορίνης.

Την εκδήλωση άνοιξε η κάτοικος τότε της Σαντορίνης, κ. Ειρήνη Μηνδρινού – Κωχ, αναφερόμενη στην τοπική κοινωνία της μεταπολεμικής Θήρας, η οποία, όπως ανέλυσε, ήταν αρκετά μικρή, αλλά πολύ οργανωμένη σε αγροτικό και οικονομικό επίπεδο, μιλώντας για την λεγόμενη «καλή κοινωνία», στην οποία συγκαταλέγονταν οι ντόπιοι δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, γιατροί κ.α., την αγροτική παραγωγή, αλλά και τις διάφορες βιομηχανίες του νησιού.

Παράλληλα, οι ομιλητές, κ.κ. Ειρήνη Μηνδρινού, Ανάργυρος Αργυρός και Ευαγγελία Πελέκη, αφηγήθηκαν την προσωπική τους μαρτυρία, για τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου 1956, όταν χτύπησε ο πρώτος σεισμός, ο οποίος ακολουθήθηκε από περισσότερους από 100 μετασεισμούς, που σιγά – σιγά ισοπέδωσαν το νησί.

«Ξαφνικά, το επόμενο πρωί, εκεί που δεν το περιμέναμε, η γη σείστηκε συθέμελα, με βοή και απανωτούς σεισμούς», ανέφερε η κ. Μηνδρινού Κωχ, η οποία σημείωσε επίσης και την αποστολή σκηνών, μετά από  τρεις ημέρες για τους σεισμόπληκτους κατοίκους που έχασαν τα σπίτια τους, στις οποίες κατέλυσαν για περίπου 3 μήνες, έως ότου οι χτίστες του νησιού, που άρχισαν να πληθαίνουν, με τη βοήθεια της ΜΟΜΑ, καταφέρουν να ξαναχτίσουν τους παλαιούς οικισμούς, αλλά να δημιουργήσουν και νέους, για τη στέγαση του κόσμου, ένας εξ αυτών και το Καμάρι.

«Σήμερα, δεν είναι μόνο η επέτειος του σεισμού. Είναι και η γενέθλιος ημέρα του χωριού μας», υπενθύμισε ο κ. Αργυρός, αναφερόμενος στο χτίσιμο του οικισμού, μέσα από απαλλοτριώσεις και προσωπική εργασία των Σαντορινιών, οι οποίοι όπως σημείωσε, από τότε και στο εξής, άρχισαν να στρέφονται μακριά από τις αγροτικές εργασίες, που μέχρι τότε κυριαρχούσαν και να στρέφονται στον τομέα της δόμησης. Όπως τόνισε, το γεγονός αυτό συνέβαλλε, «να αρχίσει σιγά – σιγά πια το ρεύμα του τουρισμού. Και να φτάσουμε σήμερα να ζούμε σε ένα χωριό, μοναδικό σε όλη την Ελλάδα».

Ενημέρωση μέσω… φαντασίας στην υπόλοιπη Ελλάδα

Στην ομιλία της, η κ. Αναστασία Μηνδρινού, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο έγινε γνωστό το τραγικό συμβάν σε όλη την Ελλάδα.

«Το έμαθε η υπόλοιπη Ελλάδα, μέσω των εφημερίδων την επόμενη μέρα, στις 10 Ιουλίου, όχι μόνο οι Αθηναϊκές εφημερίδες, αλλά και η εφημερίδα “Μακεδονία”, η εφημερίδα των Πατρών, όλες αφιέρωσαν την πρώτη τους σελίδα, στην καταστροφή που έγινε στη Σαντορίνη. Μάλιστα, αρκετές εφημερίδες έγραψαν ότι έγινε έκρηξη του ηφαιστείου – κάποια εφημερίδα έγραψε, ότι εξερράγησαν και οι δύο κρατήρες του ηφαιστείου – περιέγραφαν το παλιρροϊκό κύμα, αλλά και τη λάβα, που ξεχύθηκε. Ήταν όλα φαντασία των δημοσιογράφων, από αφηγήσεις των κατοίκων της Σαντορίνης, που άκουσαν το θόρυβο, τη βοή που προηγήθηκε, είδαν το σύννεφο και τον κονιορτό που ακολούθησε και με τη φαντασία τους “έφτιαξαν” αυτή την έκθεση», σημείωσε.

«Η είδηση βρήκε τη βασιλική οικογένεια στην Κέρκυρα, όπου παραθέριζε. Έφυγαν αμέσως με τον “Πολεμιστή” και ήρθαν κατ’ευθείαν στη Σαντορίνη, έμειναν τέσσερις ώρες, γύρισαν όλα τα χωριά και έδωσαν με τον τρόπο τους κουράγιο στους κατοίκους. Οι ναύτες από τα πολεμικά πλοία ήρθαν και βοήθησαν αμέσως, ανέλαβαν το πολύ δύσκολο και δυσάρεστο έργο της ταφής των πρώτων νεκρών», επεσήμανε.

Κλείνοντας, η κ. Μηνδρινού, ανέγνωσε είδηση από το «Βήμα», που δημοσιεύτηκε 2 ημέρες μετά το τραγικό συμβάν, η οποία ανέφερε, πως «η δόνησις κατέστρεψε για πάντα το ωραίο νησί. Έκλεισε μια για πάντα το δρόμο των περίεργων ξένων τουριστών». «Εξήντα χρόνια μετά, είμαστε εδώ, επιβεβαιώνοντας όλοι, πως αυτό δε συνέβη», είπε χαριτολογώντας, ενώ συμπλήρωσε, πως «τώρα 60 χρόνια μετά, η Σαντορίνη είναι ένα νησί που ακμάζει, που είναι ζωντανό και είναι χαρά όχι μόνο για τους ντόπιους, αλλά για όλους τους ανθρώπους του κόσμου.

Παράλληλα με τις ομιλίες, στην εκδήλωση προβλήθηκε σχετικό βίντεο από καταστροφές εικόνες της εποχής εκείνης.

Προβολή ντοκιμαντέρ με 12 μαρτυρίες

Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε ακόμη μία έκθεση φωτογραφίας και πρωτότυπων αποκομμάτων από έντυπα της εποχής, προερχόμενα από ιδιωτικές συλλογές, από την Εστία Πύργου Καλλίστης, που ήταν διαθέσιμα για το κοινό, στην πλατεία του Πύργου, ενώ επίσης προβλήθηκε και ντοκιμαντέρ, στον ανοιχτό χώρο άνωθεν της πλατείας Πύργου, με θέμα το σεισμό του 1956, από τον κ. Νίκο Κορακάκη, όπου παρουσιάζονται 12 προσωπικές μαρτυρίες από όλο το νησί, καθώς επίσης και σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό.

Η έκθεση και το ντοκιμαντέρ πραγματοποιούνται με την υποστήριξη του Δήμου Θήρας, του ΔΑΠΠΟΣ και της Εστίας του Πύργου, ενώ και οι δύο εκδηλώσεις είναι ανοιχτές για το κοινό, από τις 9 έως τις 24 Ιουλίου, καθημερινά 10:00-13:00 και 18:00-21:00.