Και γεννηθήτω… η Ερμούπολις

Συγκίνηση και υπερηφάνεια για τη λαμπρή ιστορία της Ερμούπολης, μίας πόλης που χτίστηκε λιθαράκι -λιθαράκι με τον καημό, τον πόνο, και την ελπίδα κατατρεγμένων προσφύγων που αναζήτησαν στα χώματά της ένα «λιμάνι» σωτηρίας και λύτρωσης για μία νέα ζωή, κατέκλυσε το περασμένο διήμερο τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Σύρου.

Η έναρξη των τριήμερων εκδηλώσεων για τα 190 χρόνια από την ονοματοδοσία της Ερμούπολης στη νεόκτιστη εκκλησία της Μεταμορφώσεως με πρωτοβουλία του Δρόσου Μανσόλα και του Λουκά Ράλλη πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής στην Πλατεία Κανάρη.

Ένα μεγάλο αστικό θαύμα

Πλήθος κόσμου ταξίδεψε δύο αιώνες πίσω, τότε που στη Σύρο, την καρδιά του νέου ελληνικού κράτους που προσπαθούσε να ανασυγκροτηθεί ύστερα από τη λευτεριά της Επανάστασης τέθηκαν οι βάσεις για να συντελεστεί ένα μεγάλο αστικό θαύμα.

Διάχυτη ήταν η συγκίνηση στην αναπαράσταση της άφιξης προσφύγων στο λιμάνι της Ερμούπολης, κατά την οποία ξύλινα καραβάκια με σημείο εκκίνησης τον ταρσανά κατέπλευσαν στην πλατεία Κανάρη για να αποβιβάσουν «άνδρες και γυναικόπαιδα με μπόγους και βαλίτσες, κατατρεγμένους από τους Τούρκους, που αναζήτησαν καταφύγιο στην παραλία». Ανάμεσά τους και η εικόνα της «Κοιμήσεως της Θεοτόκου» το Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, την οποίοι μετέφεραν στη Σύρο Ψαριανοί πρόσφυγες.

Οι πρόσφυγες με τον αγώνα τους, σήκωσαν πάρα πολύ την άνθηση της Σύρας. Με την πείρα της ρημαγμένης τους προσφυγιάς έκαναν τη δεκάρα τους κομπόδεμα και από αυτό το λίγο, έριξαν τα θεμέλια κι έφτιαξαν σπίτια και μαγαζιά. Ντόπιοι και πρόσφυγες έγιναν όλοι μαζί ένας κόσμος και κατέστησαν την πόλη οικονομικό και εμπορικό κέντρο για όλη την Ελλάδα, που συνεχώς μεγάλωνε. Το 1826 βρήκαν και το όνομα, που της ταίριαζε, αφιερωμένο στον Κερδώο Ερμή…. Ερμούπολη.

Στο θεατρικό αυτό δρώμενο, το οποίο σκηνοθέτησε και επιμελήθηκε ο Γιάννης Δεσύπρης συμμετείχαν ο Σύλλογος Μικρασιατών Σύρου, το Σύλλογο Ερασιτεχνών Αλιέων Σύρου και οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι Καμινίων και Αναστάσεως. Το θερμό χειροκρότημα του κοινού απέσπασε η σπαρακτική ερμηνεία ενός τραγουδιού για τον πόνο του ξεριζωμού από την Έλσα Χαραλάμπους.

Το κοινό είχε επίσης την ευκαιρία να παρακολουθήσει εικόνες από την έκθεση υλικού αναφερόμενου στην εποχή της ιδρύσεως της Ερμούπολης, οι οποίες προβάλλονταν στην ειδική οθόνη που ήταν τοποθετημένη στην Πλατεία Κανάρη.

Ερμούπολις, Ερμούπολις!!!

Την επόμενη ημέρα, το όνομα της Ερμούπολης ήχησε ξανά στο προαύλιο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρους, έπειτα από 190 χρόνια.

Στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων, τελέστηκε το απόγευμα του Σαββάτου από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεο Β’ επίσημη Δοξολογική Δέηση, παρουσία των τοπικών αρχών και πλήθους κόσμου.

Κατά τη διάρκεια της δοξολογίας, ο Πρωθιερέας του Ναού, Πρωτοπρ. Εμμανουήλ Συρίγος, μίλησε για την άφιξη των προσφύγων στη Σύρο, την ανοικοδόμηση του Ιερού Ναού της Μεταμορφώσεως, του πρώτου Ορθοδόξου Ναού στην Ερμούπολη και τα θρησκευτικά κειμήλια που έφεραν από τις πατρίδες τους οι πρώτοι κάτοικοί της.

Αναζωπύρωση της ιστορικής μνήμης

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στον βαθιά συγκινητικό λόγο του, ο άκρατος ενθουσιασμός και η καθολική συμμετοχή των κατοίκων της νέας πόλης στις οικοδομικές εργασίες συντέλεσαν ώστε μέχρι το τέλος του 1824 να έχουν υψωθεί οι εξωτερικοί τοίχοι, να έχουν τοποθετηθεί οι μαρμάρινες κολόνες φερμένες από τα ερείπια των αρχαίων ναών της Δήλου, να έχει κατασκευαστεί η στέγη και τέλος να έχει στηθεί η Αγία Τράπεζα για να γίνει η πρώτη θεία λειτουργία. Μέσα στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως, οι πρόσφυγες και οι ιερείς τους, εγκατέστησαν όσα ιερά κειμήλια μπόρεσαν με κίνδυνο ζωής να διασώσουν από τις πυρπολημένες πατρίδες τους. Στον ιερό αυτό χώρο λίγο μετά την ανοικοδόμησή του ελήφθη στις 24 Ιουλίου του 1826 η απόφαση των σημαινόντων πολιτών να συγκροτήσουν κοινότητα με το όνομα Ερμούπολις και να εκλέξουν τους πρώτους Δημογέροντες. Έτσι γύρω από αυτό τον ναό, που ήταν ολότελα δικό τους, κινήθηκε η ζωή των προσφύγων για πολλά χρόνια. «Η αναζωπύρωση της ιστορικής μνήμης ας είναι αυτή που θα μας δώσει την υπομονή για να αντέχουμε και τη δύναμη για να έχουμε» κατέληξε ο π. Εμμανουήλ, ευχόμενος το παρελθόν να ρυθμίζει τα βήματά μας στο παρόν και να κατευθύνει την πορεία μας στο μέλλον.

Στη συνέχεια, στο προαύλιο του Ναού παρουσιάστηκε αναπαράσταση των γεγονότων της 24ης Ιουνίου 1826, για τη συγκρότηση Δημογεροντίας και την ονομασία της νέας πόλεως, στην οποία συμμετείχε και ο Σεβασμιώτατος κ. Δωρόθεος Β’, διαβάζοντας  την ομιλία του τότε Επισκόπου Μυρίνης Σωφρονίου, τοποτηρητή Άνδρου, που εποίμαινε και τη Σύρο.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκε και ο ιστορικός θηρεός της πόλεως, που κέντησε μετά την ονοματοδοσία της Ερμούπολης η εκ Χίου Ευδοξία Ρωξάνη. Ο θηρεός παραδόθηκε από τους Λουκά Ράλλη (Γιάννη Δεσύπρη) και Εμμανουήλ Πετροκόκκινο (Γιώργο Σιγάλα) στον Δήμαρχο Σύρου - Ερμούπολης Γιώργο Μαραγκό.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με το «Τη Υπερμάχω», που έψαλλαν ομοθυμαδόν οι παριστάμενοι, υπό τις κωδωνοκρουσίες των Ιερών Ναών Μεταμορφώσεως και Αγίου Νικολάου.