Το περιβάλλον εκπέμπει S.O.S.

Με τις καταστροφικές συνέπειες της ανθρώπινης παρέμβασης και την επιτακτική ανάγκη αντικατάστασης των συμβατικών μορφών ενέργειας με άλλες, ανανεώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον ασχολήθηκε η ΣΤ’ Τάξη του 2ου Δημοτικού Σχολείου Μυκόνου.

Οι μαθητές υπό την καθοδήγηση των υπεύθυνων εκπαιδευτικών, Αικατερίνης Γκούμα και Φρειδερίκης Τσορλίνη εξέτασαν, στο μάθημα της Φυσικής, τα τεράστια προβλήματα που δημιουργούνται στο φυσικό περιβάλλον από την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας που απαιτούνται στη σύγχρονη κοινωνία για θέρμανση, ηλεκτρισμό και μεταφορές.  Ειδικότερα, επικεντρώθηκαν στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας μέσα από την κατασκευή ηλιακών φούρνων και απήλαυσαν λαχταριστές πίτσες.

Αξιοποίηση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας

Στην εργασία τους επισημαίνεται η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως αποτυπώνεται και στα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, ο οποίος εκτιμά ότι, εντός των επόμενων 15 ετών, οι ανάγκες του πλανήτη θα αυξηθούν κατά 35-40%, κυρίως εξαιτίας της σημαντικής αύξησης του πληθυσμού της γης, της αύξησης των οικονομικών και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων ανά την υφήλιο και της σημαντικής βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου και όσων αυτή συνεπάγεται.

Σημειώνεται, μάλιστα, πως τα αποθέματα των ορυκτών καυσίμων του πλανήτη (άνθρακας και πετρέλαιο) δεν είναι ανανεώσιμα, με αποτέλεσμα να εξαντληθούν στο προσεχές χρονικό διάστημα.  Σύμφωνα με τους μαθητές, στην κατανάλωση ορυκτών καυσίμων οφείλονται επίσης το φαινόμενο του θερμοκηπίου και της όξινης βροχής, καθώς και σημαντικές κλιματολογικές αλλαγές, που αποτελούν μεγάλες απειλές για το μέλλον της ανθρωπότητας. Σχετικές μετρήσεις έχουν δείξει ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα αυξάνουν σταθερά χρόνο με το χρόνο, με τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής να παίζει άμεσο και καθοριστικό ρόλο σε αυτές.

Ως εκ τούτου, οι μαθητές της ΣΤ Τάξης κρίνουν απαραίτητη τη χρήση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας όπως ηλιακή ενέργεια, η αιολική ενέργεια, η γεωθερμία, η υδροηλεκτρική ενέργεια, η βιομάζα ή ακόμη και τα αστικά απορρίμματα, οι οποίες πέρα από οικονομικά οφέλη, επιφέρουν θετικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις για μια βιώσιμη ανάπτυξη με οικολογική προοπτική και ανθρώπινο πρόσωπο.

Χρήση της ηλιακής ενέργειας

Αναφορικά με τους τρόπους αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας, τονίζεται πως πρόκειται για μια καθαρή, ανεξάντλητη, ήπια και ανανεώσιμη ενεργειακή πηγή. Τα παθητικά ηλιακά συστήματα αφορούν κατάλληλες αρχιτεκτονικές λύσεις, με χρήση κατάλληλων δομικών υλικών για εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας σε φωτισμό, θέρμανση και κλιματισμό στα κτίρια. Τα ενεργητικά ηλιακά συστήματα μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία σε θερμότητα και είναι κυρίως οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Επισημαίνεται δε, πως οι ηλιακοί συλλέκτες στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 2.300.000 τ.μ. σε καλυμμένη επιφάνεια, που αντιστοιχούν περίπου στο 30% της αντίστοιχης επιφάνειας που υπάρχει στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από αυτούς το 95% περίπου χρησιμοποιούνται στα σπίτια και πάνω από 600.000 οικογένειες καλύπτουν σχεδόν το 80% των ετήσιων αναγκών τους σε ζεστό νερό. Οι ηλιακοί φούρνοι μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν σ’ αυτή την κατηγορία χρήσης της ηλιακής ενέργειας.

Τέλος, τα φωτοβολταϊκά στοιχεία μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρική ενέργεια και έχουν πολλά πλεονεκτήματα όπως: μηδενική ρύπανση, αθόρυβη λειτουργία, αξιοπιστία και μεγάλη διάρκεια ζωής, απεξάρτηση από την τροφοδοσία καυσίμων για τις απομακρυσμένες περιοχές και ελάχιστη συντήρηση.

Κατασκευή ηλιακού φούρνου από χαρτόκουτες

Στο πλαίσιο της εργασίας τους, οι μαθητές του 2ου Δημοτικού Σχολείου Μυκόνου κατασκεύασαν έναν ηλιακό φούρνο από δύο κυβικές χαρτόκουτες κι έναν ανακλαστήρα. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν επίσης ένα κομμάτι τζάμι 3-4 χιλιοστών, ένα ξύλινο πόμολο συρταριού και ένα κομμάτι ύφασμα τσόχα, αλουμινόχαρτο, παλιές εφημερίδες ή περιοδικά, άσπρη κόλλα, κολλητική ταινία, αλουμινοταινία, ένα κομμάτι ξύλινο πηχάκι, ψαλίδι, κοπίδι, χάρακα και μαρκαδόρο ή μολύβι.

Αρχικά, οι μαθητές πήραν την εξωτερική κούτα και κόλλησαν στον πάτο της 3-4 κομμάτια χαρτόνι συσκευασίας εναλλάξ με φύλλα αλουμινόχαρτου, για καλύτερη μόνωση. Τα 4 πτυσσόμενα καπάκια της κούτας, χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για τη διαμόρφωση του πλαισίου, όπου τοποθετήθηκε το τζάμι. Παρόμοια μόνωσαν τον πάτο της εσωτερικής κούτας κι έπειτα την τοποθέτησαν μέσα στην εξωτερική. Στη συνέχεια, μόνωσαν τις πλευρές των δύο χαρτόκουτων τοποθετώντας τσαλακωμένα κομμάτια εφημερίδας στον κενό χώρο που υπήρχε ανάμεσά τους. Αμέσως μετά, πήραν καθένα από τα 4 καπάκια της εξωτερικής κούτας και τσάκισαν κατά μήκος των συνεχών γραμμών, ενώ έκοψαν κατά μήκος των διακεκομμένων  γραμμών. Γύρισαν τα πτυσσόμενα καπάκια προς τα μέσα, τα κόλλησαν στις πλευρές της εσωτερικής κούτας και συμπλήρωσαν χαρτόνι όπου χρειαζόταν, για την κάλυψη ολόκληρης της επιφάνειά τους. Αφού κόλλησαν αλουμινόχαρτο σε όλες τις εσωτερικές πλευρές και τον πάτο της κούτας η βάση του φούρνου ήταν έτοιμη.

Για την κατασκευή του ανακλαστήρα, πήραν ένα κομμάτι χαρτόνι σε διαστάσεις ανάλογες με το πλαίσιο της βάσης του φούρνου και πρόσθεσαν μια επιπλέον λωρίδα πλάτους 5-8 εκ. Επάνω στο χαρτόνι, κόλλησαν αλουμινόχαρτο με τη γυαλιστερή του επιφάνεια προς τα πάνω. Ο ανακλαστήρας στερεώθηκε και ρυθμίστηκε με ένα κομμάτι χονδρό σύρμα σχήματος “Z”, ή ακόμα με ένα κομμάτι ξύλινο πηχάκι.

Ενέρ…γεια: Συμμετέχουμε ενεργά

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της τάξης, αυτός ο φούρνος από χαρτόκουτες μπορεί να αναπτύξει θερμοκρασίες μέχρι 150º C και να ψήσει από πίτες, κέικ μέχρι κοτόπουλο και ψάρι με λαχανικά. Όσοι τον χρησιμοποιήσουν, μπορούν να μαγειρέψουν μέσα σε  κατσαρόλες με καπάκι, ή ακόμα σε πυρίμαχα γυάλινα σκεύη με καπάκι, χωρίς όμως να ξεχνούν τα γάντια φούρνου όταν βγάζουν τα καυτά σκεύη μέσα από τον ηλιακό φούρνο.