Ανάπτυξη

Επανειλημμένα έχω υποστηρίξει ότι η οικονομία μας, όπως στην εποχή του Αβραάμ, χρειάζεται μια ταλάντωση, από τη λιτότητα (ή νηστεία) στην κατανάλωση (ή θυσία) και πάλι λιτότητα. Με το κεφάλαιο που αθροίζεται στη λιτότητα γίνεται η ανάπτυξη. Στην κατανάλωση, ικανοποιούνται οι ανάγκες του κοινού, αλλά και αναγεννιέται η φύση ενώ ανακυκλώνονται τα άχρηστα υποπροϊόντα της ανάπτυξης. Για παράδειγμα, σε μια κτηνοτροφική κοινωνία, νηστεύομε το κρέας ώσπου να γεννήσουν τα ζωντανά. Κι όταν τα κεφάλια (κεφάλαιο) των ζώων που εκτρέφομε γεννοβολήσουν, τρεφόμαστε από τον τόκο τους, τα μικρά που έτεκαν. Παράλληλα, σ΄ αυτή τη φάση, ξαναφυτρώνει το λιβάδι που θα εξαντλούνταν αν το κοπάδι μεγάλωνε αδιάκοπα. Θα αφανιζόμαστε τότε αγέλη κι εμείς μαζί. Ο συνδυασμός λιτότητας με παρεμπόδιση της ανάπτυξης που βιώνομε εδώ και χρόνια (αλλιώς δεν μας δανείζουν για να αποπληρώνουμε δάνεια και να φυτοζωούμε) είναι ο πιο «τοξικός» δυνατός. Η ανάπτυξη απαιτεί κεφάλαιο και εργασία, εστιασμένα όπου συμπίπτουν ανάγκες, πόροι, τεχνογνωσία. Πόρους έχομε άφθονους, καθαρή ενέργεια από ήλιο, ανέμους, κύματα, γη με μέγιστη ποικιλία για παραγωγή κάθε είδους διατροφικής ενέργειας, θάλασσα για ιχθυοκαλλιέργειες κλπ. Τεχνογνωσία υπάρχει, με πλήθος άριστα εκπαιδευμένων νέων μας που μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Ανάγκες, για ενέργεια στο παράδειγμά μου, υπάρχουν και εδώ και στο εξωτερικό. Έχομε μέγιστο ποσοστό ανεργίας, αλλά και οικονομικούς μετανάστες και άλλους μετοίκους, όλους έτοιμους να εργασθούν με χαμηλές αμοιβές. Λείπει το κεφάλαιο. Και, βέβαια, λείπει το σχέδιο. Έγραφα πέρυσι στο βιβλίο μου με τίτλο «Να βρούμε την άκρη του κομμένου νήματος», (ολόκληρο βρίσκεται στην ιστοσελίδα μου dimitrissideris.wordpress.com, μενού Έργα του συγγραφέα, dimitris-sideris-na-ksanavroume-tin-akri-tou-nimatos), που παρουσιάστηκε ηλεκτρονικά στο ιντερνέτι, τα παρακάτω: «Επειδή χρειαζόμαστε επειγόντως κι άλλα χρηματικά ποσά για να σχηματίσουμε κεφάλαιο για ανάπτυξη, το μόνο που μένει είναι και πάλι, δυστυχώς, να το πληρώσουν οι ίδιοι, οι νόμιμοι φορολογούμενοι. Πώς; Να ένας τρόπος, λέω εγώ. Αντί να περικόπτονται οι μισθοί και συντάξεις, να επιβληθεί ένα είδος αναγκαστικού δανείου ή “κουπονιού”. Π.χ. ένα μικρό ποσοστό του μισθού κάθε μήνα να πληρώνεται με ένα «κουπόνι», που θα εξαργυρώνεται από το μισθωτό σε ένα (για τους συνταξιούχους) ή και σε πέντε (για τους εργαζομένους) χρόνια, με χαμηλό επιτόκιο.» Το κουπόνι πρέπει να μην είναι ανταλλάξιμο με ευρώ ή δολάριο, για να αμβλυνθούν οι διεθνείς αντιδράσεις. Με το ποσό που θα εξοικονομείται σε διεθνές νόμισμα, θα ξεπληρώνεται το χρέος, ενώ με τα «κουπόνια» θα χρηματοδοτηθεί το σχέδιο για την ανάπτυξη. Τα «κουπόνια» θα γίνονται δεκτά από το κράτος για πληρωμή φόρων και λογαριασμών κρατικών επιχειρήσεων, ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ και, επομένως, θα γίνονται δεκτά αβίαστα από τη λοιπή ντόπια αγορά, που πληρώνει φόρους. Ο ενδεχόμενος πληθωρισμός ωφελεί όσο μετασχηματίζεται σε ανάπτυξη.

Ζούμε σε πρωτοφανή εποχή. Παλιά είχαν την εξουσία όσοι έλεγχαν τις αποθήκες του πλούτου μιας επικράτειας, σαν το μέλι που φυλάνε οι μέλισσες στις κυψέλες τους. Σε μια τέτοια κοινωνία, δίκαιη λύση, ώστε να μην υπάρχει εμφύλια βία, θα ήταν η κοινοκτημοσύνη των αγαθών, όπως πρότεινε ο Πλάτων στην Πολιτεία και όπως την εφάρμοσε αρχικά ο Χριστιανισμός. Στη συνέχεια, είχαν την εξουσία οι κάτοχοι των μέσων παραγωγής. Αυτά ήταν εκτάσεις γης, κοπάδια, καράβια κλπ. Μετά τη βιομηχανική επανάσταση, εξουσία είχαν οι ιδιοκτήτες των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Τότε άνθισε ο μαρξισμός. Υποστήριξε πως δίκαιη κατανομή του πλούτου σημαίνει κοινοκτημοσύνη των μέσων παραγωγής. Η θεωρία του υλοποιήθηκε και τελικά βασικά απέτυχε, έστω και αν παραλλαγές της εξακολουθούν να εφαρμόζονται στην Κίνα, σε κάποιες μικρότερες χώρες, αλλά και τοπικά, όπως σε μοναστήρια και στα ισραηλινά κιμπούτς. Τα τελευταία χρόνια τον πλούτο δεν τον έχουν πια οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής, αλλά οι χρηματιστές, οι τραπεζίτες, η δευτερογενής οικονομία. Μονεταρισμός, αντί πρωτογενούς παραγωγής. Η εξουσία έχει παραδοθεί από την Πολιτική στην Οικονομία. Αυτό δεν επιδίωκε ο Μαρξ;

Σε ανάρτηση στο ιντερνέτι είδα πρόσφατα πως ο νέος υπουργός Οικονομίας Ανάπτυξης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, είχε εκφράσει παλιότερα απόψεις που προσεγγίζουν όσα αφελώς έχω διατυπώσει στο βιβλίο μου και έχω υποστηρίξει διάσπαρτα σε άρθρα μου. Είναι τελείως διαφορετικές από την οικονομική πολιτική που έχει εφαρμοσθεί από όλες τις κυβερνήσεις ως τώρα. Η κατάπτωση της οικονομίας είναι τόση, που κανένας σοβαρός ξένος επενδυτής δεν θα διαθέσει τις επενδύσεις του στην Ελλάδα, παρά τους χαμηλούς μισθούς των εργαζομένων. Η αρχή πρέπει να γίνει, επομένως, με κρατικές επενδύσεις, εφόσον, επαναλαμβάνω, υπάρχει λεπτομερές εστιασμένο σχέδιο. Όταν πάρει έτσι μπρος η οικονομία, με αύξηση της παραγωγής, θα είναι εύκολες και επικερδείς οι αποκρατικοποιήσεις με εισαγωγή διεθνούς νομίσματος.

Οι παλιές θέσεις του νέου Υπουργού μου φαίνονται ορθές. Θα εφαρμοσθούν όμως; Και μάλιστα σωστά; Πέρα από αντίθετες θέσεις της κυβέρνησής του, οι ελπίδες που μου φάνηκαν να αναπτερώνονται με όσα έγραψα, αναμιγνύονται με έντονη απαισιοδοξία. Κάθε προγραμματισμός απαιτεί εφαρμογή που αποκλείει τη διαφθορά και τη γραφειοκρατία (τα δυο πάνε μαζί). Η παρούσα πολιτική ηγεσία, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, δεν το εγγυάται. Οι πρόγονοί μας είχαν βρει τρόπο να πατάξουν τη διαφθορά, χωρίς να απαιτείται να μην είναι διεφθαρμένος ο υπεύθυνος! Ουδείς παντού και πάντοτε αδιάφθορος. Το πιο υπεύθυνο πρόσωπο στην Αρχαία Αθήνα ήταν ο φύλακας των κλειδιών των Ιερών, όπου φυλάσσονταν τα χρήματα και τα αρχεία της πολιτείας. Αντιλαμβανόμαστε πόσο ισχυρό είναι το κίνητρο για διαφθορά σε ένα τέτοιο πόστο. Λοιπόν, ο φύλακας αυτός, επιλεγόταν με κλήρωση από όλους τους πολίτες και άλλαζε κάθε μέρα. Η διαφθορά με τέτοιο σύστημα ήταν αδιανόητη!

Οι σοφοί πρόγονοί μας βέβαια είχαν δημοκρατία. Και δημοκρατία σημαίνει, (Αριστοτέλης) επιλογή των αρχόντων με κλήρωση, ενώ η επιλογή τους με εκλογή είναι ίδιο της ολιγαρχίας. Η ελληνική δημοκρατία έληξε το 338 π.Χ. στη Χαιρώνεια. Επικράτησε στη συνέχεια η Μακεδονική, σαν την Ανατολική, μοναρχία, η Ρωμαϊκή ολιγαρχία, η res publica, που μετέπεσε με τον Καίσαρα και τον Αύγουστο σε μοναρχία, για να αναβιώσει η ολιγαρχία με το διαφωτισμό και τις μεγάλες επαναστάσεις, όπως η Γαλλική (république française), η Αμερικανική, η Σοβιετική Ριεσπούμπλικ (Респу́блик) κλπ. Στην Ελλάδα η ρεπούμπλικα ονομάσθηκε καταχρηστικά δημοκρατία, χωρίς να εμπίπτει στον ορισμό του Αριστοτέλη. Απαιτεί επιστημονική δουλειά για να ξεχωρίσουν οι θέσεις μη ειδικής εξουσίας, που απαιτούν κληρωτούς, από θέσεις διοίκησης και ρόλους εξειδικευμένους που απαιτούν εκλεγμένους άρχοντες. Κι αυτό σημαίνει τολμηρή αλλαγή Συντάγματος συμπεριλαμβάνοντας το πρώτο άρθρο του, που οφείλει να δηλώνει: «Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Δημοκρατία».