Μεταφορές με άξονα τον άνθρωπο

Τον σχεδιασμό, προκειμένου η κινητικότητα εντός του αστικού ιστού, να καταστεί βιώσιμη και ανθρωποκεντρική, ξεκινούν, μεταξύ άλλων και οι Δήμοι των Κυκλάδων, μετά από πρόσκληση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Με το ποσό των περίπου 9 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτηθούν 150 Δήμοι της χώρας, για την εκπόνηση Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ, κατόπιν σχετικής απόφασης, που έλαβε το Δ.Σ. του Πράσινου Ταμείου, φορέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στην οποία κρίνονται ως δικαιούχοι χρηματοδότησης συνολικού προϋπολογισμού 8.991.000 ευρώ, στο πλαίσιο του άξονα προτεραιότητας  4 «Αστική Βιώσιμη Κινητικότητα» του Χρηματοδοτικού Προγράμματος «Λοιπές δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου 2016».

Ανθρωποκεντρικός κυκλοφοριακός σχεδιασμός

Τα ΣΒΑΚ, σύμφωνα και με τα όσα αναφέρονται από το Υπουργείο, αποσκοπούν στην προώθηση ισόρροπης ανάπτυξης και την καλύτερη ενοποίηση των διαφόρων τρόπων αστικής κινητικότητας, δίνοντας έμφαση στον πολίτη και στην προώθηση αλλαγών στη συμπεριφορά μετακίνησης. Εξετάζουν συνολικά τον τρόπο λειτουργίας μιας αστικής περιοχής και προτείνουν την ενσωμάτωση των δράσεων για την αστική κινητικότητα σε μια ευρύτερη, βιώσιμη αστική και εδαφική στρατηγική, ενώ καταρτίζονται λαμβάνοντας υπόψη διάφορα πεδία χάραξης πολιτικής και τομείς, όπως, οι μεταφορές, οι χρήσεις γης και η χωροταξία, το περιβάλλον, η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, η οδική ασφάλεια, κλπ. Παρέχουν στην τοπική αυτοδιοίκηση συγκεκριμένες προτάσεις για τον τρόπο εφαρμογής στρατηγικών αστικής κινητικότητας.

Ο Σχεδιασμός αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία με αντικρουόμενες απαιτήσεις, όπως ενδεικτικά, η διατήρηση υψηλού επιπέδου ποιότητας ζωής, με παράλληλη δημιουργία ελκυστικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις, ή ο περιορισμός της κυκλοφορίας σε ευαίσθητες περιοχές, χωρίς όμως να εμποδίζεται η απρόσκοπτη κυκλοφορία αγαθών και ανθρώπων, κλπ. Επιπλέον, υπάρχουν άλλα θέματα που χρήζουν εξίσου σημαντικής προσοχής, με έμφαση στη δημόσια υγεία, την κλιματική αλλαγή, το θόρυβο, την ατμοσφαιρική ρύπανση, κλπ

Ένα Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας στοχεύει στη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος αστικών μεταφορών με την επίτευξη τουλάχιστον των ακόλουθων στόχων:

·         Εξασφάλιση της προσβασιμότητας του παρέχεται από το δίκτυο μεταφορών σε όλους. Βελτίωση της ασφάλειας και της προστασίας

·         Μείωση της ρύπανσης του αέρα και της ηχορύπανσης, των εκπομπών του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης ενέργειας

·         Αύξηση της αποδοτικότητας και του λόγου κόστους- αποτελεσματικότητας των μεταφορών, ανθρώπων και εμπορευμάτων

·         Συμβολή στην ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος και του αστικού σχεδιασμού

Οι πολιτικές και τα μέτρα που καθορίζονται σε ένα Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας καλύπτουν όλους τους τρόπους και τις μορφές των μεταφορών σε μια αστική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων ή ιδιωτικών μεταφορών, των επιβατικών ή εμπορευματικών μεταφορών, των μεταφορών με μηχανοκίνητα ή μη-μηχανοκίνητα μέσα, την κίνηση και τη στάθμευση.

Με βάση τις υφιστάμενες πρακτικές και τα ρυθμιστικά πλαίσια, στα βασικά χαρακτηριστικά ενός ΣΒΑΚ περιλαμβάνεται ένα μακροπρόθεσμο όραμα και σαφές σχέδιο εφαρμογής, μία συμμετοχική προσέγγιση με εμπλοκή πολιτών και τοπικών φορέων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, πρόβλεψη ισόρροπης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης όλων των μέσων μετακίνησης, αξιολόγηση των σημερινών και των μελλοντικών επιδόσεων, παρακολούθηση, αξιολόγηση και υποβολή εκθέσεων, καθώς και εξέταση του εξωτερικού κόστους για όλους τους τρόπους μεταφοράς.

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, όπως διευκρινίζεται από το ΥΠΕΝ, για την ένταξη των Δήμων στο πρόγραμμα βασίστηκε σε αντικειμενικά κριτήρια (πληθυσμός, πυκνότητα πληθυσμού, περιφερειακή κατάταξη, ύπαρξη τερματικών σταθμών, σταθερή τουριστική έλξη – εποχική πληθυσμιακή αύξηση), καθώς και στο βαθμό ωριμότητας κάθε Δήμου, δηλαδή, στην ύπαρξη ή μη κυκλοφοριακών μελετών και πρόσφατων κυκλοφοριακών και πολεοδομικών δεδομένων. Το Πράσινο Ταμείο συνεργάσθηκε για την εφαρμογή της μεθοδολογίας με το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών  του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης.

Αξίζει να σημειωθεί, πως από τους Δήμους των Κυκλάδων, με 30.000 ευρώ έκαστος, για την εκπόνησης της σχετικής μελέτης, επιδοτούνται ο Δήμος Σερίφου, ο Δήμος Μήλου, ο Δήμος Σίφνου και ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, ενώ οι Δήμοι Τήνου, Άνδρου, Μυκόνου και Πάρου, με 35.000 ευρώ.

Χρηματοδότηση μελετητικού έργου

Το θέμα ήρθε προς συζήτηση και στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Τήνου, όπου ο Δήμαρχος εισηγήθηκε την αποδοχή της χρηματοδότησης, εκ μέρους του Πράσινου Ταμείου, διευκρινίζοντας προς το Σώμα, πως πρόκειται για χρηματοδότηση, η οποία αφορά στην εκπόνηση μελέτης και όχι σε ενέργειες/δράσεις/προμήθειες, δεδομένου, ότι ο σχεδιασμός προηγείται αυτών.

Σύμφωνα με την εισήγηση του Δημάρχου Τήνου, κ. Σίμου Ορφανού, η απόφαση που κλήθηκε να λάβει το Δημοτικό Συμβούλιο, αφορά στην από τα μέσα Οκτωβρίου 2016 κοινοποίηση σχετικής πρόσκλησης, με θέμα «Χρηματοδότηση Δήμων της Ελλάδας από το Πράσινο Ταμείο για υλοποίηση Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)». Όπως σημείωσε, το ζήτημα επεξεργάστηκαν οι υπηρεσίες του Δήμου, αποφασίζοντας την υποβολή της σχετικής φόρμας προς το Υπουργείο, με αποτέλεσμα το Πράσινο Ταμείο να εγκρίνει τη χρηματοδότηση.

Από τα δημοτικά συμβούλια των Δήμων, οι οποίοι εντάχθηκαν στο πλαίσιο χρηματοδότησης του συγκεκριμένου προγράμματος, ζητήθηκε η προσχώρηση στους όρους και τις συμφωνίες της σύμβασης δεσμευμένου λογαριασμού, η εξουσιοδότηση του Δημάρχου για την υπογραφή της προαναφερθείσας σύμβασης, όπως και ο ορισμός του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ως χειριστή και δικαιούχο του συγκεκριμένου λογαριασμού. Όπως διευκρίνισε ο κ. Ορφανός κατά την εισήγησή του για τη λήψη έγκρισης, σχετικά με την έναρξη των διαδικασιών, σε ό,τι αφορά στο Δήμο Τήνου, δίνεται επίσης προθεσμία, αν ο διαγωνισμός είναι πρόχειρος, να έχει ολοκληρωθεί έως τον Οκτώβριο του 2017, εμφανιζόμενος αισιόδοξος, πως το χρονικό διάστημα είναι ικανό, προκειμένου να τρέξουν οι διαδικασίες.

Εκ μέρους του Τμήματος Προγραμματισμού του Δήμου Τήνου, αρμόδια υπάλληλος, η οποία είχε κληθεί για περαιτέρω διευκρινίσεις, σημείωσε, πως «το Πράσινο Ταμείο, σε αυτή την περίπτωση, χρηματοδοτεί αποκλειστικά τη μελέτη», ενώ επεσήμανε, πως ο σχεδιασμός αφορά σε εξεύρεση βιώσιμων λύσεων, σε θέματα κινητικότητας, οδικού δικτύου, προβληματικών μετακινήσεων, συνδέσεων μεταξύ των οικισμών, προώθησης εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, ακόμη και θαλάσσιων μεταφορών.

Καταλήγοντας, και πριν την ομόφωνα θετική απόφαση του Σώματος, η αρμόδια υπάλληλος του Δήμου Τήνου συμπλήρωσε, πως ακόμη οι Υπηρεσίες βρίσκονται εν αναμονή των διευκρινιστικών εγκυκλίων, οι οποίες θα συνταχθούν σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, ενώ ο Δήμαρχος, κ. Ορφανός, τόνισε, πως αν και ακόμη η οργάνωση βρίσκεται σε θεωρητικό στάδιο, υπάρχει η πίστη για υλοποίηση σημαντικών έργων στο μέλλον, μέσα από αυτές τις πρώιμες ενέργειες.