Το όραμα του Περιβαλλοντικού Πάρκου

Τη σημασία της προστασίας, διατήρησης και ανάδειξης της Απάνω Μεριάς υπογράμμισαν ερευνητές, περιβαλλοντολόγοι, γεωλόγοι, καθηγητές, ιστορικοί και πολλοί ακόμη ομιλητές στην ημερίδα του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης και της ΚοινΣΕπ «Περιβαλλοντικό Πάρκο Απάνω Μεριάς».

Στόχος της εκδήλωσης ήταν η γνωριμία του κοινού με την πλούσια βιοποικιλότητα της Απάνω Μεριάς, που αποτελεί ένα χαρακτηριστικό και καλοδιατηρημένο παράδειγμα κυκλαδίτικης ιστορίας, οικονομίας και πολιτισμού καθώς και του κυκλαδίτικου τοπίου και της αρχιτεκτονικής του.

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 13 Μαΐου στην Πινακοθήκη Κυκλάδων με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, ο οποίος είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί, μεταξύ άλλων, για τη βλάστηση, την πανίδα, τα μονοπάτια, τις παραλίες, τον γεωλογικό θησαυρό και την αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής.

Ιδιαίτερη μνεία έγινε στους αρχαιολογικούς χώρους της Απάνω Μεριάς (Καστρί-Χαλανδριανή, Δελφινονήσι και Γράμματα), η ιστορία των οποίων ξεκινά με την έναρξη του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού, καθώς και στον σπάνιο αρχαιολογικό χώρο των Γραμμάτων, που συνδέεται με τη ναυτική επικοινωνία των Κυκλαδιτών.

Στο επίκεντρο τέθηκαν οι σπάνιοι γεωλογικοί σχηματισμοί που απεικονίζουν τη γεωλογική ιστορία του Αιγαίου, καθώς και στον έντονο θαλάσσιο πλούτο που χαρακτηρίζει την περιοχή, ως συνέχεια και σε ενότητα με το υπό θεσμοθέτηση θαλάσσιο πάρκο της Γυάρου.

Αναφορά έγινε και στην τοπική οικονομία που βασιζόταν πάντα στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή σε μικρές εκτάσεις, που διαμορφώνονταν στο έντονο ανάγλυφο με τους αναβαθμούς και τις ξερολιθιές. Αγροτική παραγωγή, κυρίως άνυδρη, λόγω της σοβαρής έλλειψης νερού που χαρακτήριζε πάντα τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων.

Η περιοχή ξεχωρίζει επίσης για τους μικρούς συνεκτικούς οικισμούς με ισόγεια κατά κύριο λόγο κτίσματα, με θεμωνιές, αλώνια, πηγάδια και πάμπολλες χαρακτηριστικές αρχιτεκτονικές κατασκευές, αλλά και για την άγρια φυσική ομορφιά της, που συνθέτουν οι απότομες πλαγιές, οι μυρωδιές από το θυμάρι και το φασκόμηλο, τα παλαιά μονοπάτια, οι ξερολιθιές και οι αναβαθμοί, οι άγριες ρεματιές μαζί με τις παρθένες παραλίες τις προστατευμένες από τους βοριάδες.

Προστασία και ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής

Μέσα από την ημερίδα, τονίστηκε η ανάγκη χαρακτηρισμού της περιοχής ως Περιβαλλοντικού και γεωλογικού Πάρκου, προκειμένου αυτή να διατηρήσει τον χαρακτήρα και την ιστορία της, να διασώσει και να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, ξεπερνώντας την περίοδο της εγκατάλειψης και επανερχόμενη σε μία νέα περίοδο ήπιας και βιώσιμης ανάπτυξης.

Όραμα της ΚοινΣΕπ «Περιβαλλοντικό Πάρκο Απάνω Μεριάς» είναι η προστασία όλων των φυσικών, αρχιτεκτονικών, γεωλογικών και θαλάσσιων χαρακτηριστικών της, η διατήρηση και αποκατάσταση των ανθρώπινων κατασκευών που αποτελούν τη ζώα ιστορία της περιοχής και των Κυκλάδων γενικότερα και τέλος, η ανάπτυξη ήπιων δράσεων, όπως ο περιπατητικός και γεωλογικός τουρισμός, οι αναρριχήσεις, οι καταδύσεις, η αλιεία και ο αγροτουρισμός καθώς και η ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων. Ως εκ τούτου, επιθυμία των υπευθύνων είναι «η αειφόρος ανάπτυξη να σώσει την Απάνω Μεριά τόσο από την εγκατάλειψη, όσο και από την τουριστική υπερεκμετάλλευση».

Ομιλίες σημαντικών επιστημόνων - ερευνητών

Στο πρώτο μέρος της ημερίδας συμμετείχαν η συγγραφέας Λουκρητία Δούναβη, ο δασοπόνος Νικόλας Καΐλης, ο τεχνολόγος Γεωπονίας Γιάννης Βαβίτσας, ο επίτιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Πάτρας Χρήστος Καταγάς, ο πολιτικός μηχανικός Τάκης Γαλανόπουλος, η βιολόγος, υπεύθυνη τεχνικός πεδίου και ερευνήτρια του προγράμματος Κυκλάδες Life της WWF Ελλάς Ελίνα Σαμαρά, ο περιβαλλοντολόγος Αλέξανδρος Μαβής και η φιλόλογος Χαρά Πελεκάνου.

Στη συνέχεια του προγράμματος, μίλησαν ο ερευνητής – συγγραφέας Αχιλλέας Δημητρόπουλος, ο επίτιμος καθηγητής ΕΜΠ Ιωσήφ Στεφάνου, ο δικηγόρος-ιστορικός Θωμά Δρίκος, η ιστορικός τέχνης Μαρίζα Δαλεζίου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας Απόστολος Καλτσής, ο επίκουρος καθηγητής Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ Δημήτρης Κωστόπουλος, η μουσικολόγος-καθηγήτρια ΑΠΘ Δανάη Στεφάνου και  ο μουσικός Γιάννης Κοτσώνης.

Γ. Μαραγκός: «Γερό χαρτί για το μέλλον του νησιού μας»

Στον χαιρετισμό του, ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιώργος Μαραγκός σημείωσε ότι ο Δήμος στηρίζει αποφασιστικά και απροσχημάτιστα την πρωτοβουλία αυτή η οποία έχει ως στόχο τόσο την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος της Απάνω Μεριάς, όσο και τη διαχείριση και αξιοποίησή της. Σύμφωνα με τον ίδιο, η περιοχή μπορεί να αποτελέσει έναν πόλο οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι έχει έναν ιδιαίτερο και μοναδικό φυσικό πλούτο, καθώς κι ένα σημαντικό ανθρωπογενές περιβάλλον με αγροτόσπιτα, ξερολιθιές, αμπελώνες και ωραίες παραλίες (Βαρβαρούσα και ο Αετός, η Λεία, το Μαρμάρι, τα Γράμματα, η Κλεισούρα).

«Η δημιουργία ενός περιβαλλοντικού πάρκου για την Απάνω Μεριά δύναται να συμβάλει στην ανάπτυξη του περιπατητικού τουρισμού, του αγροτουρισμού, του θαλάσσιου και υποθαλάσσιου τουρισμού και του αρχαιολογικού τουρισμού, προσελκύοντας επισκέπτες εναλλακτικούς και υψηλής εισοδηματικής στάθμης» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μαραγκός.

Μεταξύ άλλων, τόνισε ότι παρά την οικιστική, οικονομική και τουριστική ανάπτυξη της Σύρου, από το κέντρο μέχρι και την νότια πλευρά του νησιού, το βόρειο τμήμα του παρέμενε μέχρι σήμερα αναξιοποίητο, γεγονός που αναμένεται μελλοντικά να αλλάξει. «Με τη δημιουργία αυτής της ΚοινΣΕπ, στην οποία συμμετέχουν πάρα πολλοί και αξιόλογοι συμπολίτες μας, μπορεί να υπάρξει το έναυσμα με τη συνδρομή, τη συνεπικουρία και τη συνεργασία του δήμου για να δοθεί μια διαφορετική ταυτότητα και οπτική στο νησί με στόχο να καταστεί πόλος έλξης επισκεπτών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου», εξήγησε. Επομένως, έκρινε ότι η αξιοποίηση, η ανάδειξη, η προστασία και η σωστή διαχείριση της Απάνω Μεριάς μπορεί να αποτελέσει ένα γερό χαρτί για το μέλλον του νησιού μας, εμπλουτίζοντας μάλιστα την ταυτότητα του νησιού με στοιχεία ελκυστικά, τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν αναδειχθεί και προβληθεί αρκετά. 

Στην ημερίδα παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Θωμαή Μενδρινού, η δημοτική σύμβουλος Μαρίζα Αγγελοπούλου και ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, Ανδρέας Γιαλόγλου.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Πινακοθήκη Κυκλάδων παρουσιάζεται από 13 έως 20 Μαΐου η έκθεση με θέμα «Απάνω Μεριά – μια εικαστική προσέγγιση». Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Κώστας Καταγάς, Χρυσάνθη Ζαράρη, Κώστας Μάστορης, Θένια Κόκκα, Rachel Goslan, Νίκος Αναγνωστόπουλος, Γιάννης Μπαριτάκης, Αγγελική Μπρισνόβαλη, Βαγγέλης Τζαννής, Μαρία Δημάκη, Χαρά Πελεκάνου, Τέος Ρόμβος, Χρύσα Μπερζιγιαννίδου, Χρήστος Μοσχοφίδης, Έλσα Χαραλάμπους, Φλωρεντία Οικονομίδου, Κατερίνα Κυπριώτη, Στάθης Ανδρουτσάκης, Elena Garstea, Ελένη Γεωργοπούλου, Φώτης Ραφτόπουλος.

Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων, πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί ηχητικός περίπατος στην Απάνω Μεριά με τη Δανάη Στεφάνου και το Γιάννη Κοτσώνη, ενώ την Πέμπτη 18 Μαίου στις 21:00, το κοινό της Πινακοθήκης Κυκλάδων θα απολαύσει τους «Ώτα Ακούειν» με τη συμμετοχή του Αντώνη Κονσολάκη, σε μια μοναδική συναυλία. Επίσης, θα παίξει το σχήμα: Αγγελική Κοκκίνη, Ζαννής Μαραγκός και σόλο ο Ανδρέας Γιαλόγλου.