Κίνδυνος «πάγου» και προφορικοί καθησυχασμοί

Άρνηση ανάληψης ευθύνης διαχείρισης και «πισωγυρίσματα» από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όσον αφορά σε δύο ενταγμένα στο ΕΣΠΑ σημαντικά πολιτιστικά έργα για Κύθνο και Σίκινο, προκαλούν αναστάτωση σε εργαζομένους και τοπικούς φορείς.

Δύο εξαιρετικής πολιτιστικής σημασίας έργα, που μετά τυμπανοκρουσιών ανακοινώθηκε η ένταξή τους στο ΕΣΠΑ 2014-2020, από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, η δημιουργία Αρχαιολογικού Μουσείου Κύθνου, αλλά και η διάσωση και αποκατάσταση του Ι.Ν. Επισκοπής της Σικίνου και τα οποία αμφότερα ικανοποιούσαν αιτήματα δεκαετιών των τοπικών κοινωνιών και φορέων, κινδύνευσαν να μπουν και πάλι στον «πάγο», καθώς η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, προέβαλε κώλυμα, σε ό,τι αφορά στην ευθύνη της, ως διαχειριστής φορέας του έργου.

Διαφωνία ΠΝΑ – ΥΠΠΟ για την οικονομική διαχείριση

Παρά το γεγονός, πως τα δύο αυτά έργα, μεγάλης πολιτιστικής, αλλά και πολιτικής αξίας, δεδομένου, ότι αποτελούν ζητούμενο των τοπικών κοινωνιών της Κύθνου και Σικίνου, για δεκαετίες, είχαν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, με υπογραφή Περιφερειάρχη, ενώ η ένταξή τους ανακοινώθηκε με μακροσκελέστατα δελτία Τύπου, σχετικά με την σημαντικότητά τους, στα τέλη καλοκαιριού του 2016, αρκετούς μήνες μετά την έναρξη υλοποίησης των έργων και κατόπιν της πρόσληψης του απαραίτητου προσωπικού από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, της μετεγκατάστασής του στα δύο νησιά και της έναρξης των εργασιών, η Περιφέρεια, φαίνεται να επεδίωξε τη σύναψη συμφωνίας με το Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να μεταφερθεί η υποχρέωση οικονομικού διαχειριστή – υπολόγου των έργων.

Κατόπιν της αποτυχίας επίτευξης της εν λόγω συμφωνίας, τα έργα φαίνεται να κυλούσαν για αρκετό διάστημα με ρυθμούς «χελώνας», καθώς υπήρξε αδυναμία αγοράς βασικών εργαλείων και μέσων ατομικής προστασίας, λόγω της οποίας έστω και οι βασικές και απλούστερες των εργασιών, όπως η καθαίρεση εσωτερικών τοίχων, ή η διενέργεια διερευνητικών τομών και η απομάκρυνση μπάζων, ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο να πραγματοποιηθούν.

Υποστηρίζεται, μάλιστα, πως οι αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου επέμεναν, πως η διαχείριση των ενταγμένων έργων ΕΣΠΑ δεν υπάγεται στις αρμοδιότητες της ΠΝΑι, παρόλο που υπάρχουν σαφείς σχετικές οδηγίες, από πλευράς του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης,, σχετικά με την αρμοδιότητα των Περιφερειών στη διαχείριση των έργων ΕΣΠΑ, αλλά και ξεκάθαρες συστάσεις, εκ μέρους υψηλόβαθμου στελέχους του Υπουργείου Πολιτισμού, προκειμένου η ΠΝΑ να συμμορφοθεί. Επισημαίνεται δε, πως ήδη, υπάρχουν και οι απαραίτητες πιστώσεις για την υλοποίηση του έργου.

Κίνδυνος απόλυσης του προσωπικού

Από τη στάση αυτή της Περιφέρειας, η οποία αν και επωφελήθηκε επικοινωνιακά από τη δημοσιότητα που έλαβε η ανακοίνωση ένταξης στο Ε.Π. της Περιφέρειας των δύο έργων, ύψους 750.000 ευρώ έκαστο, κατόπιν της έναρξης υλοποίησης των εργασιών, επιχείρησε να αποτινάξει τις ευθύνες διαχείρισής τους, προκάλεσε έκδηλη ανησυχία στους τοπικούς φορείς, αλλά και στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, αφού το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό για την τέλεση των εργασιών είχε ήδη προσληφθεί, αλλά η πληρωμή του ήταν αμφίβολη, καθ’ όλη τη διάρκεια της «διαπραγμάτευσης» της ΠΝΑ με το ΥΠΠΟ.

Στην περίπτωση που το ζήτημα δεν είχε λυθεί έως και το τέλος Μαΐου, όταν και έρχεται το τέλος των συμβάσεων του προσωπικού, τα έργα κινδύνευαν με «πάγωμα» και το προσωπικό με απόλυση, χωρίς καταβολή δεδουλευμένων, τη στιγμή που έχει ήδη μετακομίσει στα νησιά, μισθώνει κατοικίες και επιβαρύνεται με καθημερινά έξοδα.

Σημειώνεται μάλιστα, πως το προσωπικό, από την πρώτη ημέρα έναρξης των εργασιών έως και σήμερα, υπήρξε συνεπέστατο στις υποχρεώσεις του, ενώ ειδικά στην Κύθνο, έχει προχωρήσει στη μεταφορά των αρχαίων ευρημάτων από την αποθήκη του παλαιού σχολείου, που φυλάσσονταν επί σειρά ετών, σε ειδικά διαμορφωμένο και ασφαλή χώρο, εντός του Δημαρχείου Κύθνου, αρχαιολογική και φωτογραφική τεκμηρίωση των ευρημάτων, σε λεπτομερή αποτύπωση του κτηρίου, που θα φιλοξενήσει το Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου και του περιβάλλοντος χώρου, όπως και καταγραφή της παθολογίας, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η εκπόνηση μελέτης αποκατάστασης του κτηρίου, με συνοδευτικές τεχνικές εκθέσεις. Επιπλέον, απομακρύνθηκαν τα παλαιά αντικείμενα, που βρίσκονταν εντός του παλαιού κτηρίου, όπως παλιά θρανία, βάθρα, ντουλάπες και γραφεία, σε αποθήκες του Δήμου, ενώ πραγματοποιήθηκε και εκτενής καθαρισμός του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, ώστε να τοποθετηθούν ικριώματα.

«Υπονομεύεται η υλοποίηση»

Μετά τη μακρά αυτή καθυστέρηση, που υπήρξε στα έργα της Κύθνου και της Σικίνου, το ζήτημα φαίνεται να διευθετήθηκε, σύμφωνα με προφορική ενημέρωση, προς τους εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους φορείς και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να ανέλαβε την ευθύνη της διαχείρισης των έργων, ως όφειλε.

Παρά τις δεσμεύσεις περί συνέχισης του έργου, ο ιστορικός Σύλλογος Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Νήσου Κύθνου, δείχνει να διατηρεί έντονες επιφυλάξεις, απέναντι σε προφορικές και εύκολα αναιρούμενες υποσχέσεις, με το Διοικητικό Συμβούλιο να μιλά ξεκάθαρα για προσπάθεια υπονόμευσης της υλοποίησης του έργου και να ζητά γραπτή διαβεβαίωση, ότι το έργο θα συνεχιστεί απρόσκοπτα, καθώς στην περίπτωση που το προσωπικό τελικώς φτάσει στο σημείο να απολυθεί και μάλιστα χωρίς να έχει πληρωθεί, θα χρειαστούν νέες προσλήψεις, στερώντας πολύτιμο χρόνο από την υλοποίηση και αν όντως αυτές έχουν αποτέλεσμα, λόγω του κακού προηγούμενου, που θα έχει δημιουργηθεί.

Με τη σημείωση ότι ζητά την έγγραφη δέσμευση όλων των συναρμόδιων φορέων, για τη λύση του προβλήματος, το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου, εξέδωσε την εξής ανακοίνωση:

«Σε συνέχεια προφορικής ενημέρωσης από Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, διαπιστώσαμε ότι αντικειμενικά υπονομεύεται η υλοποίηση της ενταγμένης στο ΕΣΠΑ πράξης «Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου» με Κωδικό ΟΠΣ 5001232 στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014-2020», που αφορά τη στέγαση του Αρχαιολογικού Μουσείου Νήσου Κύθνου.

Συγκεκριμένα για την όλη καθυστέρηση προβάλλεται ως δικαιολογία από τις αρμόδιες υπηρεσίες η διαφωνία Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ως προς τον ορισμό του οικονομικού υπολόγου διαχείρισης του έργου.

Επειδή οι χρονικές προθεσμίες τρέχουν και το έργο κινδυνεύει να χαθεί και μαζί με αυτό να χαθούν προσπάθειες εικοσαετίας και πλέον του υπερώριμου στόχου στέγασης των σημαντικών αρχαιοτήτων της Κύθνου, αίτημα το οποίο τονίζουμε ότι είχε και έχει τη συμπαράσταση και συνδρομή όλων των κατοίκων της Κύθνου, φορέων και αρμόδιων υπηρεσιών, απαιτούμε την άμεση άρση του κωλύματος που παρεμποδίζει την υλοποίηση του ανωτέρω έργου.

Και όπως και πριν, είμαστε βέβαιοι για την ήδη δηλωμένη θετική βούλησή σας».

Από το Δήμο Κύθνου, εκδόθηκε ανακοίνωση, η οποία αναφέρει τα εξής:

Θα θέλαμε να ενημερώσουμε τους κατοίκους της Κύθνου ότι η υλοποίηση του έργου «Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου» που εξασφάλισε τη χρηματοδότηση του κατά το έτος 2016 μετά από συντονισμένες κινήσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Κύθνου μέσω της ένταξης του στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014-2020» συνεχίζεται κανονικά .

         Από την 1.1.2017 προέκυψε αλλαγή της κείμενης νομοθεσίας που επέφερε αλλαγές στο τρόπο πληρωμής των έργων ΕΣΠΑ. Συγκεκριμένα, καταργήθηκε η εξαίρεση που είχε το Υπουργείο Πολιτισμού  για τις πληρωμές έργων ΕΣΠΑ από υπολόγους φυσικά πρόσωπα. Το γεγονός αυτό και η αναμονή της οριστικοποίησης του νέου συστήματος πληρωμών δημιούργησε μία καθυστέρηση στην εκταμίευση των δαπανών του έργου της Κύθνου αλλά και των έργων «Προστασία και ανάδειξη της αρχαίας ακρόπολης Ρόδου» και «Στερέωση -αποκατάσταση ναού Επισκοπής Σικίνου».

Ευτυχώς, έπειτα από συνεχείς και αλλεπάλληλες επαφές των αρμοδίων φορέων (Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, Δήμος Κύθνου) κατά το τελευταίο διάστημα ξεπεράστηκαν τα προβλήματα της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας που ταλαιπωρούν τη χώρα μας και τα νησιά μας ακόμα και εν έτη 2017 . Συγκεκριμένα το ζήτημα έλαβε τέλος έπειτα από την άμεση αντιμετώπιση του θέματος από τον Περιφερειάρχη κ. Χατζημάρκο όπου μέσα σε διάστημα 3 ημερών από τη στιγμή που έλαβε το σχετικό αίτημα από το Υπουργείο Πολιτισμού απάντησε θετικά στην οριστικοποίηση του συστήματος πληρωμών όλων των συγχρηματοδοτούμενων έργων πολιτισμού στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Η σπουδαιότητα και η σημαντικότητα του έργου μας αναγκάζει να εκφράσουμε τη λύπη μας για τη στάση τοπικών φορέων της Κύθνου, οι οποίοι μέσω προφορικής επαφής με τον Δήμαρχο είχαν γνώση της λύσης του θέματος παρόλα αυτά ανέπτυξαν ρητορική περί «αντικειμενικής υπονόμευσης» του έργου.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κύθνου δεν υπονομεύεται από κανέναν! Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κύθνου σε λίγα χρόνια θα είναι πραγματικότητα και αυτό οφείλεται στην ευτυχή συγκυρία όπου όλοι οι αρμόδιοι φορείς (Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, Δήμος Κύθνου) έχουν αγκαλιάσει από την πρώτη στιγμή το έργο. Ειδική μνεία οφείλουμε να κάνουμε στον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Χατζημάρκο, ο οποίος κόντρα στα σημεία των καιρών αντιλαμβάνεται στο έπακρον τα θέματα ουσίας του Νότιου Αιγαίου και αντιμετωπίζει τα προβλήματα των νησιωτών πολλές φορές με άμεσες προσωπικές κινήσεις.