«Μία ιστορία που σήμερα χάνεται»

Η έκθεση Παραδοσιακής Ναυπηγοξυλουργικής Τέχνης Αιγαίου, άνοιξε τις πύλες της το βράδυ του Σαββάτου, στην Αίθουσα Τέχνης Γ. & Ε. Βάτη στην Ερμούπολη, δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει σε βάθος την πατροπαράδοτη Συριανή δεξιοτεχνία αιώνων στην ξυλοναυπηγική.

Κατά τα εγκαίνια της έκθεσης, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης και τελεί υπό την αιγίδα του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σύρου, το κοινό που κατέκλυσε την Αίθουσα Τέχνης Γ. & Ε. Βάτη, είχε την ευκαιρία να μάθει λεπτομέρειες, σχετικά με την τέχνη της ναυπηγοξυλουργικής στο Αιγαίο, μέσα από τις μινιατούρες παραδοσιακών ξύλινων σκαφών, εξαρτημάτων και εργαλείων, του Συριανού Πλοιάρχου Εμπορικού Ναυτικού και καραβομαραγκού, κ. Μανώλη Ζώρζου.

Στην αίθουσα Βάτη το παρών έδωσαν, για τα εγκαίνια της έκθεσης, εκπρόσωποι του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, καθώς επίσης και ο Λιμενάρχης Σύρου.

Εκ νέου αίτημα για ναυτικό μουσείο

Ανοίγοντας την εκδήλωση, ο πρόεδρος του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σύρου, κ. Δημήτρης Κοσμάς, σημείωσε, πως «αποτελεί χαρά και τιμή του ΔΛΤ Σύρου η παρουσίαση αυτής της τόσο σημαντικής έκθεσης. Μίας έκθεσης, που μας πάει πολύ παλιά πίσω, σε μία ιστορία σημαντική για τον τόπο μας και είμαστε πολύ χαρούμενοι, που αυτό το ένδοξο παρελθόν του, μπορούμε να το αποτυπώσουμε σήμερα με αυτά τα εκπληκτικά αντίγραφα, τέχνης δημιουργήματα, από τον κ. Μανώλη Ζώρζο».

Ο κ. Κοσμάς πραγματοποίησε μία εκτενή αναφορά στο ένδοξο, όπως το χαρακτήρισε, αυτό παρελθόν του τόπου και πιο συγκεκριμένα των ναυπηγοεπισκευαστικών μονάδων των παραδοσιακών ταρσανάδων του νησιού μας, σημειώνοντας, πως η Σύρος, όχι μόνο υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα μέρη στην Ελλάδα, απ’ όπου ξεκίνησε η ακτοπλοΐα, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα μέρη, όπου άνθισε η ναυπηγοεπισκευαστική των καραβομαραγκών, «μία ιστορία, που σήμερα χάνεται και ξεχνιέται στα έρημα πλέον καρνάγια και στον ταρσανά της Σύρου, που όμως κάποτε, ήταν από τις σημαντικότερες της Μεσογείου», όπως τόνισε.

Ο Πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου, μίλησε αναλυτικά για την ιστορία της ναυπηγικής στη Σύρο, που ξεκίνησε ήδη από τους πρώτους κατοίκους της στα τέλη του 18ου αιώνα, που προέρχονταν από περιοχές με άριστη σχέση με τη θάλασσα και τα σκάφη, όπως η Χίος ή τα Ψαρρά, την ακμή της για αρκετές δεκαετίες, κατά την οποία δημιουργήθηκαν σκάφη «στολίδια» για τις ελληνικές και όχι μόνο θάλασσες, τη σταδιακή της φθίνουσα πορεία, έως και το σήμερα. Ταυτόχρονα, έδωσε λεπτομερή στοιχεία, μεταξύ άλλων, για τη λειτουργία των παραδοσιακών ναυπηγείων, το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολούσαν, το παραγόμενο έργο τους, που κατά την περίοδο ακμής, έφτανε τα 8/10 των ξύλινων σκαφών στην Ελλάδα, τους τύπους των σκαφών που παρήγαγαν, τα είδη των εργαλείων κ.α., ενώ αναφέρθηκε και στη λαογραφική ιστορία που άφησαν πίσω τους οι πρωτομάστορες των συριανών ταρσανάδων.

Με αφορμή μάλιστα την παρουσία του Αντιπεριφερειάρχη και του Λιμενάρχη στην εκδήλωση, ο κ. Κοσμάς ευχήθηκε, να είναι η έκθεση αυτή το εφαλτήριο, για τη δημιουργία ενός ναυτικού μουσείου, «σε ένα νησί με σημαντική ναυτική ιστορία και ένα παρελθόν το οποίο πρέπει να βλέπουν οι νεότεροι για να διδάσκονται απ’ αυτό».

«Τιμώνται όλοι οι καραβομαραγκοί»

Εκφράζοντας τη συγκίνησή της για τη σημαντική αυτή έκθεση άνοιξε το χαιρετισμό της η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, κ. Θωμαή Μενδρινού, σημειώνοντας, πως δίνεται η δυνατότητα σε κατοίκους και επισκέπτες του νησιού να ανακαλύψουν «αυτά τα μοναδικά τεχνήματα, που εγώ θα αποκαλέσω μνημεία, τα οποία στολίζουν την Αίθουσα Βάτη».

Ευχαρίστησε δε τον κ. Ζώρζο, «που μέσα από την τέχνη του και την αγάπη του για αυτό που κάνει κρατάει ζωντανή την ελληνική μας παράδοση και σήμερα στο πρόσωπό του τιμώνται όλοι οι καραβομαρακγοί που πέρασαν από το νησί μας και του χάρισαν αυτή τη μεγάλη ιστορία».

Εκπαιδευτική «τροφή» για νέα παιδιά

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Σύρου προλόγισε το δημιουργό και εκφραστή της τέχνης των ταρσανάδων, κ. Μ. Ζώρζο, δίνοντας ένα σύντομο βιογραφικό του, από το ξεκίνημα της πορείας του στο ναυπηγείο του πατέρα του, μαστρο-Γιάννη Ζώρζου ή Φουσκή, στην περιοχή του Καρνάγιου, τις πρώτες απόπειρες κατασκευής σκαφών, την καριέρα του ως καπετάνιου, έως και την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη και τη μόνιμη πλέον ενασχόλησή του με τη ναυπηγοξυλουργική.

Λαμβάνοντας το λόγο, ο κ. Ζώρζος, ευχαρίστησε το Δήμαρχο και το Δήμο στο σύνολό του, το προσωπικό, τα μέλη και τον Πρόεδρο του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σύρου, ο οποίος, όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, «είναι και η αιτία, που αυτή τη στιγμή είμαστε εδώ και έχουμε αυτή την έκθεση. Από μία ευτυχή, θα έλεγα, συγκυρία, έτυχε να δει αυτά τα σκάφη, τα οποία βρίσκονται στο χώρο που εργάζομαι και μετά από ένα διάστημα “σιωπής”, μου ανακοίνωσε, πως δεν πρέπει να βρίσκονται εκεί μέσα, αλλά κάπου, όπου θα μπορούν να τα βλέπουν, τόσο οι νεότεροι, όσο και οι μεγαλύτεροι και πως θα κάνουμε μία έκθεση», ενώ χαριτολογώντας πρόσθεσε, πως «δε μου άφησε περιθώριο ούτε να αποφασίσω, ούτε να προβάλλω κάποια αντίρρηση. Μετά από δύο μήνες, μου έφερε τις ημερομηνίες».

Αφού ευχαρίστησε κι εκείνος απ’ την πλευρά του τον κ. Πονηρό, για τη σημαντική συμβολή του στο στήσιμο της έκθεσης, όπως επίσης και την οικογένειά του, για την πολύτιμη στήριξη και βοήθεια, τόνισε, πως κάθε σκαρί είναι διαφορετικό, υπάρχει μία τεράστια γκάμα παραδοσιακών σκαφών, απευθύνοντας ανοιχτή πρόσκληση στους νέους, αλλά και στους εκπαιδευτικούς, να μαθαίνουν για την τέχνη της ναυπηγοξυλουργικής και την ιστορία της, μέσα από το πλούσιο αρχείο, που διαθέτει.