Καθαρή ενέργεια για όλα τα ευρωπαϊκά νησιά

Δέσμευση της Ευρώπης η επιτάχυνση μετάβασης στην καθαρή ενέργεια στα νησιά, κατόπιν της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεκατεσσάρων κρατών-μελών όπως αποφάσισαν τον περασμένο Μάιο, στη Βαλέτα, ήταν το κύριο στοιχείο του φόρουμ «Καθαρή ενέργεια για όλα τα ευρωπαϊκά νησιά» που διοργάνωσε, το ΥΠΕΝ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσία του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα και του Επιτρόπου Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας, Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, στην ομιλία του στο φόρουμ σημείωσε ότι «η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ξεκινά σε μια χώρα της οποίας η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει γρήγορα και πλήρως τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και να αναλάβει ενεργό ρόλο στην παγκόσμια μετάβαση στην καθαρή ενέργεια».

Από την πλευρά του ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης,  παρουσίασε τους πυλώνες για την εθνική στρατηγική μετάβασης των νησιών σε μορφές καθαρής ενέργειας.

Η κυβερνητική στρατηγική για την ενέργεια

Ο Αλ. Τσίπρας, μιλώντας στο φόρουμ για τις προοπτικές και την πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση, στον τομέα της ενέργειας, αναφέρθηκε στις ανισότητες στην πρόσβαση στην καθαρή ενέργεια οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές ανισότητες, οπότε η πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια για όλους καθιστά αναγκαία την ενίσχυση των απομακρυσμένων νησιών με τα απαραίτητα μέσα για να απαλλαγούν από την εξάρτησή τους από το ντίζελ και τη μετάβαση στην ανανεώσιμη ενέργεια.

Εκτός του ότι θα βοηθηθούν οι οικογένειες να μειώσουν τους υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας ή τις νέες θέσεις εργασίας που θα τονώσουν σημαντικά τις τοπικές οικονομίες, για την κυβέρνησης είναι ένα εργαλείο για κοινωνική δικαιοσύνη και αλλαγή, και για τον λόγο αυτό αποτελεί μια πολιτική προτεραιότητα.

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, σε εθνικό επίπεδο, το κομμάτι των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα αυξάνεται σταθερά και η επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων το 2020 μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη.

Επιπλέον, υιοθετήθηκε το σύστημα εγγυημένων τιμών και την πρώτη ανταγωνιστική διαδικασία για τις φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις.

Ολοκληρώνεται η διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ένα σχέδιο ανταγωνιστικής υποβολής προσφορών για όλες τις μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – φωτοβολταϊκά, αιολική ενέργεια ή, εάν υπάρχει ενδιαφέρον, βιομάζα και μικρές υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις.

Παράλληλα, προωθείται ένα σύγχρονο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ύπαρξη των οποίων θα βοηθήσει στην αποφυγή χρονοβόρων νομικών συνεπειών, ενώ σε συνεργασία με την Επιτροπή, προχωρά και ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου περιβαλλοντικών αδειών για τις ανανεώσιμες πηγές.

Ο πρωθυπουργός ανέλαβε τη δέσμευση για «έξυπνα» νησιά με υψηλή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μείωση του κόστους ενέργειας, με την επιτάχυνση υλοποίησης καινοτόμων έργων στα ελληνικά νησιά.

Ξεκινά, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, το διεθνές ενεργειακό σύστημα, τον στόχο μιας ευρωπαϊκής ολοκληρωμένης αγοράς και τη διαθεσιμότητα των ενεργειακών πόρων και μέσω αυτής της διαδικασίας θα τεθούν δεσμευτικοί στόχοι στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας μας και θα καθοριστούν δράσεις και πολιτικές που θα διασφαλίζουν την επιτυχία αυτής της διαδικασίας.

Αφορά πέντε πτυχές της Ενεργειακής Ένωσης: ενεργειακή ασφάλεια, ενεργειακή αγορά, ενεργειακή απόδοση, απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα.

Η Ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη υποβάλει στο Κοινοβούλιο ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις Τοπικές Ενεργειακές Κοινότητες.

Οι Τοπικές Κοινότητες Ενέργειας παρουσιάζουν ευκαιρίες για συνέργειες μεταξύ πολιτών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, τοπικών και περιφερειακών αρχών και θεσμών.

Το πλαίσιο έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει την αποκεντρωμένη και αποτελεσματική ενεργειακή μετάβαση, δείχνοντας την κατεύθυνση της καινοτόμου παραγωγής ενέργειας, η οποία βασίζεται στην τοπική οικειοποίηση και πρωτοβουλίες.

Το στοιχείο της τοποθεσίας είναι κεντρικό στοιχείο του σχεδιασμού, καθώς ο βασικός στόχος του προτεινόμενου νόμου είναι να παράγει προστιθέμενη αξία για τις τοπικές κοινότητες καθώς και να μετριάσει την ενεργειακή φτώχεια.

Το σχέδιο νόμου λαμβάνει υπόψη τη συγκεκριμένη μορφολογία της χώρας. δηλαδή, τον έντονο νησιωτικό της χαρακτήρα. Η έννοια του νησιωτικού χαρακτήρα αναφέρεται στην απομόνωση και την αποκέντρωση.

Εισάγωνται ειδικές διατάξεις για τις Ενεργειακές Κοινότητες σε νησιά με μικρό πληθυσμό, δηλαδή λιγότερα από 3100 άτομα.

Επιπλέον, η πρωτοβουλία δημιουργεί ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την ανάπτυξη μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από τις τοπικές κοινωνίες, επιτρέποντας στις τοπικές κοινότητες να εμπλακούν στην προώθηση της καθαρής ενέργειας.

Ο σχεδιασμός του υπουργείου Περιβάλλοντος

Σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε ο υπουργός Περιβάλονοτς, Γ. Σταθάκης, ο πρώτος πυλώνας αφορά την αποκέντρωση στην παραγωγή ενέργειας με εργαλεία όπως είναι το νομοσχέδιο για τις Ενεργειακές Κοινότητες, που δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους φορείς, να εμπλακούν στον ενεργειακό σχεδιασμό, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, μέσω της συμμετοχής τους σε ενεργειακά εγχειρήματα.

Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την ενίσχυση του ρόλου των Διαχειριστών των ηλεκτρικών δικτύων, που θεωρείται ζωτικός, για την επέκταση των διασυνδέσεων και την προώθηση σύγχρονων και καινοτόμων ενεργειακών συστημάτων.

Ειδικότερα, όπως ανέφερε ο Υπουργός, ο ΑΔΜΗΕ ολοκληρώνει τη διασύνδεση των Κυκλάδων και δρομολογεί τη διασύνδεση της Κρήτης, πρώτα με την Πελοπόννησο το 2020 και στη συνέχεια με την Αττική το 2023. Ο ΔΕΔΔΗΕ, εξάλλου, έχει σε εξέλιξη τέσσερα στρατηγικά έργα: τους Έξυπνους Μετρητές, τα Έξυπνα Κέντρα Ελέγχου, την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων για την προώθηση νέων εφαρμογών στην ηλεκτρική αγορά, καθώς και το project για τα Έξυπνα Νησιά. Μέσω του τελευταίου στόχος είναι να αναπτυχθεί ένα πιλοτικό  Ηλεκτρικό Σύστημα στα μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, με πολύ μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ. Ήδη, το βασικό πλαίσιο  των αρχών, της λειτουργίας  και των κανόνων  διαχείρισης των Έξυπνων Νησιών έχει ολοκληρωθεί και θα ακολουθήσει από τη ΡΑΕ προκήρυξη διαγωνισμού, με την τεχνική υποστήριξη του ΔΕΔΔΗΕ, για την προσέλκυση επενδυτών.

Ο ΔΕΔΔΗΕ, επίσης, έχει έτοιμο σχέδιο για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στα νησιά. Στο πλαίσιο αυτό θα προωθήσει την κατασκευή 100-150 σταθμών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα. Αυτές οι πρώτες υποδομές εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν κίνητρο για την προσέλκυση ανάλογων ιδιωτικών επενδύσεων.