Έργο εκατομμυρίων εκθέτει την Περιφερειακή Αρχή

Έργο πολλών εκατομμυρίων ευρώ, μέσω φωτογραφικού διαγωνισμού, φέρνει την Περιφερειακή Αρχή Νοτίου Αιγαίου ενώπιον αντιδράσεων και προσφυγών, με τον Περιφερειάρχη, Γιώργο Χατζημάρκο, να αντικρούει τα όσα καταλογίζονται περί φωτογραφικών προϋποθέσεων, με παραπομπή σε πολιτικές σκοπιμότητες και με μηνύματα πολιτικής αντιπαλότητας.

Ενημέρωση σχετικά με τον διαγωνισμό που αφορά στον φωτισμό του οδικού δικτύου της Ρόδου με λαμπτήρες led, επιχείρησε να παρέχει προς τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου ο Περιφερειάρχης, στη συνεδρίαση του οργάνου, σε μία προσπάθεια αφ’ ενός να μεταστρέψει το αρνητικό κλίμα που έχουν δημιουργήσει για τον ίδιο οι «θολές» πρακτικές που ακολουθήθηκαν στις διαδικασίες ανάθεσης του έργου, με φωτογραφικούς όρους του διαγωνισμού και αφ’ ετέρου να στοχοποιήσει περιφερειακούς συμβούλους για πολιτική εκμετάλλευση των προσφυγών.

Ένα μεγάλο έργο, προϋπολογισμού 3.600.000 ευρώ, προ ΦΠΑ, για τον ηλεκτροφωτισμό τμημάτων του οδικού δικτύου της Ρόδου, το οποίο έχει εγείρει πλήθος ερωτηματικών, για το ότι ο διαγωνισμός αφορούσε σε προμήθεια και όχι σε έργο, για το ύψος κοστολογήσεων, αλλά και για τις φωτογραφικές προϋποθέσεις που θέτει οδηγώντας στην επιλογή συγκεκριμένου αναδόχου.

Σύμφωνα με την ενημέρωση που παρείχε στο Περιφερειακό Συμβούλιο ο κ. Χατζημάρκος, από διετίας ελήφθη η απόφαση για επέκταση του ηλεκτροδοτούμενου δικτύου στις οδικές αρτηρίες της Ρόδου, με αύξηση των ιστών φωτισμού, αλλά και για αντικατάσταση του φωτισμού με λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας, επεσήμανε ότι το ένα έργο δημοπρατήθηκε το 2017 και αφορά σε πρόσθεση δικτύου τόσο στο ελλιπές τμήμα του δρόμου Ρόδου-Λίνδου όσο και στη Δυτική πλευρά του νησιού, μέχρι τα Καλαβάρδα.

Όσον αφορά το δεύτερο και επίμαχο έργο της αντικατάστασης των λαμπτήρων, ενημέρωσε ότι αφού εκπονήθηκε η σχετική μελέτη για τη Ρόδο, αντιστοίχως προετοιμάζεται η ίδια διαδικασία και για το νησί της Κω.

Εν τω μεταξύ πραγματοποιήθηκε ο κυβερνητικός σχεδιασμός περί χρηματοδότησης των ΟΤΑ, για την αναβάθμιση του ηλεκτροφωτισμού των οδικών τους δικτύων, με την προϋπόθεση ότι η σχετική μελέτη του έργου θα βασίζεται στα οριζόμενα από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.).

Την μελέτη του έργου ανέλαβε η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας, η οποία και θεωρήθηκε από το Κ.Α.Π.Ε., εκκινώντας στη συνέχεια τη διαγωνιστική διαδικασία, το οποίο όμως εργο, βγήκε ως προμήθεια, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για κατάθεση προσφυγής, εξ αιτίας της οποίας σταμάτησε ο διαγωνισμός.

Προσφυγή που μπλοκάρισε τον διαγωνισμό

Η συγκεκριμένη διαδικασία και κυρίως οι όροι και οι προϋποθέσεις που έθετε, είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξει μία «βαριά», όπως ο ίδιος ο Περιφερειάρχης χαρακτήρισε, προσφυγή, από εταιρεία που δεν συμμετέχει στον διαγωνισμό.

Όπως αναφέρεται στην προσφυγή, η αναθέτουσα αρχή (Περιφέρεια Ν. Αιγαίου) κινήθηκε σε αυτό τον διαγωνισμό με γνώμονα, στόχο, σκοπό και κριτήριο να περιορίσει σε έναν τους συμμετέχοντες.

Προσκλήθηκαν εταιρείες από διάφορα σημεία της χώρας και αγνοήθηκαν οι σχετικές με το αντικείμενο τοπικές επιχειρήσεις, ενώ άξια παρατήρησης είναι η προσφορά του μειοδότη και η εξέταση της στο κατά πόσον αυτή μπορεί να υπερβαίνει, ακόμα και στο διπλάσιο, τιμές αντιστοίχων έργων.

Από την πλευρά του Περιφερειάρχη, με την αναφορά του στην προσφυγή κατά του διαγωνισμού, έγινε λόγος για «σπέκουλα, προσπάθεια πολιτικής αξιοποίησης της εις βάρος της Περιφερειακής Αρχής», όπως είπε, σκιαγραφώντας ως υπεύθυνο αυτής της σπέκουλας τον ανεξάρτητο Περιφερειακό Σύμβουλο, Παναγιώτης Κουνάκη, καθώς είναι αυτός ο οποίος τόλμησε να θέσει τα σχετικά ερωτήματα προς το αρμόδιο περιφερειακό όργανο, σχετικά με τα αμφισβητούμενα σημεία αυτού του διαγωνισμού.

Στην προσφυγή μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά και σε καταχρηστικούς και παράνομους όρους του, οι οποίοι τίθενται προκειμένου να λειτουργήσουν ως στοιχείο αποκλεισμού εταιρειών στο να συμμετάσχουν στη διαδικασία, με το Περιφερειάρχη να προσπερνά παραδείγματα ανάθεσης έργων αναλόγου αντικειμένου, δηλαδή φωτισμού, και να παραπέμπει σε πρόσφατο διαγωνισμό καθαριότητας του Δήμου Ρόδου, για τον οποίο σημειώνει ότι υπάρχει δυσμενέστερος όρος για τα συμμετέχοντας σχήματα κοινοπραξιών από αυτόν που θέτει ο διαγωνισμός της Περιφέρειας, που όμως έγινε αποδεκτός από τον ανάδοχο που είναι η ίδια εταιρεία που προσέφυγε κατά του διαγωνισμού της Περιφέρειας.

Ως ευκαιρία αποστολής μηνύματος μπορεί να κριθεί η συγκεκριμένη επιλογή παραδείγματος, καθώς μόνο τυχαία δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, δεδομένης της δημοσίως διατυπωμένης και εμφανούς αντιπαράθεσης του, εκτός των περιφερειακών συμβούλων και με τους αυτοδιοικητικούς του α΄ βαθμού, καθώς ανάδοχος αυτού του διαγωνισμού είναι η εταιρεία που κατέθεσε την προσφυγή για τον διαγωνισμό των led.

Εκ μέρους του Περιφερειάρχη εκφράστηκε η άποψη ότι η εν λόγω προσφεύγουσα κατά της διαγωνιστικής διαδικασίας εταιρεία, έχει ξεφύγει του δικαιώματος της στην άσκηση προσφυγής, φτάνοντας σε σημείο συκοφαντίας, με τον κ. Χατζημάρκο να κάνει λόγο για αναφορές που αιτιολογούν μηνύσεις και να δηλώνει με το προσφιλές του ύφος ότι «όλοι οι λογαριασμοί θα γίνουν κανονικά».   

Με σαφείς υπαινιγμούς περί πολιτικών προεκτάσεων της προσφυγής, υποστήριξε ότι δεν πρόκειται για προσφυγή αλλά για καταγγελία και πως αυτή «δεν είναι προσφυγή επιχειρηματία».

Ψήφιση στα τυφλά

Για την ιστορία θα πρέπει να αναφερθεί ότι η απόφαση για το συγκεκριμένο έργο ελήφθη από την Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας, με το θέμα όμως να τίθεται προς ψήφιση στην Επιτροπή υπό μορφή τίτλου, χωρίς να συνοδεύεται από τα απαιτούμενα έγγραφα τόσο της τεχνικής μελέτης όσο και των όρων του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα η απόφαση να ληφθεί κατά πλειοψηφία ώστε να οδεύσει προς υλοποίηση, καθώς η Οικονομική Επιτροπή έχει αποφασιστικό ρόλο και όχι απλώς γνωμοδοτικό, με αστική αλλά και πειθαρχική ευθύνη των μελών της σχετικά με τις αποφάσεις που λαμβάνει, χωρίς να απαιτείται η τελική έγκριση του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Άλλωστε, για τον τρόπο που ψηφίστηκε η επίμαχη απόφαση από την Οικονομική Επιτροπή, ερώτημα προς τον Περιφερειάρχη κατά πόσον τον γνωρίζει έθεσε η Περιφερειακή Σύμβουλος και μέλος της εν λόγω Επιτροπής, Άννα Μαυρουδή, για το τεύχος διακήρυξης που περιλαμβάνει την τεχνική μελέτη και τους όρους προκήρυξης του διαγωνισμού.

Η Περιφερειακή Σύμβουλος κατέστησε σαφές ότι η απόφαση του αρμοδίου οργάνου, όπως η ίδια καλά γνωρίζει ως μέλος του, ελήφθη χωρίς να κατατεθεί το τεύχος διακήρυξης.

Τα λεγόμενα της κ. Μαυρουδή ενίσχυσε και ο Περιφερειακός Σύμβουλος και έτερο μέλος της Οικονομικής Επιτροπής, Τζώρτζης Μακρυωνίτης, επιβεβαιώνοντας ότι ως μέλη της μειοψηφίας καταψήφισαν την απόφαση καθώς δεν είχαν κανένα στοιχείο σχετικά με τον διαγωνισμό.

Με τον αρμόδιο πρόεδρο της Επιτροπής, Φιλ. Ζαννετίδη να αρκείται απλώς να αναφέρει ότι υπάρχει η απόφαση και τον Περιφεριάρχη, αντί ουσιαστικής απάντησης να επιχειρεί να διαψεύσει, τους Περιφερειακούς Συμβούλους, υποστηρίζοντας ότι «δεν μπορεί να λέει κανείς ότι θέλει», δεν δόθηκε επί της ουσίας καμία πειστική απάντηση, έστω προς άρση των αμφιβολιών σκοπιμότητας για την εν λόγω ενέργεια.

Παρατηρήσεις του ΣΑΤΕ

Παρατηρήσεις έθεσε, σχετικά με τη διακήρυξη του συγκεκριμένου διαγωνισμού, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών, κύριο στοιχείο των οποίων αποτελεί το ότι πρόκειται για έργο και όχι για προμήθεια, όπως το χαρακτηρίζει η Περιφέρεια, με τον Περιφερειάρχη να επικαλείται δελτίο τύπου του Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής των κείμενων διατάξεων. 

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του ΣΑΤΕ, «η επίμαχη σύμβαση, όλως παρανόμως δημοπρατείται ως σύμβαση υπηρεσιών, ενώ πρόκειται σαφώς για σύμβαση έργου».

Αναλύοντας κάθε σημείο του διαγωνισμού και παραθέτοντας τα εκ του νόμου οριζόμενα για τις σχετικές ενέργειες, σημειώνει ότι «η εν λόγω σύμβαση έχει χαρακτήρα προεχόντως δημόσιας συμβάσεως έργου και θα έπρεπε να καλούνται σε αυτόν νομίμως λειτουργούσες εργοληπτικές επιχειρήσεις».

Ειδικά για τις τεχνικές προδιαγραφές σημειώνεται ότι «η σχετική διακήρυξη εμπεριέχει όρους οι οποίοι περιορίζουν υπέρμετρα, χωρίς κανέναν αποχρώντα λόγο, τον ανταγωνισμό, είναι δε προδήλως φωτογραφικοί και, συνεπώς, αντίθετοι προς την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων», καταλήγοντας ότι «στην προκειμένη σύμβαση οι αρχές της αναλογικότητας και της προστασίας του πραγματικού ανταγωνισμού έχουν παραβιασθεί ως προς τα κριτήρια συμμετοχής (οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας) που θέτει η διακήρυξη… και τα οποία παραβιάζουν τις ανωτέρω αρχές και περιορίζουν πέραν του επιτρεπτού και δέοντος τον ανταγωνισμό για την ανάθεση της δημοπρατούμενης σύμβασης».

Σε ότι αφορά στις «προβλεπόμενες τιμές των υπό προμήθεια ειδών, κρίνονται ως εξαιρετικά υψηλές έναντι άλλων περιπτώσεων διακηρύξεων, που θα πρέπει να αποτελέσουν παραδείγματα καλής πρακτικής», παραθέτοντας σχετικές διακηρύξεις Δήμων που πραγματοποιήθηκαν ως δημοπρατήσεις έργων και όχι προμηθειών.

«Κατόπιν αυτών και προκειμένου η διακήρυξη του εν θέματι διαγωνισμού να μην αντιστρατεύεται τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου περί αναθέσεως συναφών συμβάσεων, αλλά ούτε και τις γενικές αρχές της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, της ισότιμης μεταχείρισης των διαγωνιζόμενων και της απαγόρευσης των διακρίσεων σε βάρος των οικονομικών φορέων, ζητείται από την Περιφερειακή Αρχή, να ακυρώσει τον διαγωνισμό και τον προκηρύξει εκ νέου ως έργο και να άρει κάθε φωτογραφικό - περιοριστικό κριτήριο συμμετοχής."

Ερωτήματα και στοχοποίηση Περιφερειακών Συμβούλων

Βάσει των παρατηρήσεων του ΣΑΤΕ, προς το αρμόδιο περιφερειακό όργανο, την Οικονομική Επιτροπή, που έλαβε και την απόφαση για την εν λόγω προμήθεια (έργο), ερωτήματα σχετικά με τη διαγωνιστική διαδικασία έθεσε ο περιφερειακός Σύμβουλος, Παναγιώτης Κουνάκης, αναφορικά με το ποιος είναι ο λόγος που δημοπρατήθηκε ως προμήθεια και όχι ως έργο, γιατί επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, το εάν οι τιμές των υπό προμήθεια ειδών είναι υψηλότερες έναντι άλλων περιπτώσεων διακηρύξεων όπως του Δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και για το ποιες είναι οι απαντήσεις επί συγκεκριμένων παρατηρήσεων του ΣΑΤΕ.

Ο Περιφερειάρχης έκανε λόγο για κουτσομπολιό, σχολιάζοντας ότι «κάποιοι έχουν ξεπεράσει τα όρια της συκοφαντίας», σε ότι αφορά στους όρους του διαγωνισμού, καθώς αυτές χαρακτηρίζονται ως «αφόρητα περιοριστικές».

Αντί να δώσει απαντήσεις σχετικά με τα καταμαρτηρούμενα για τους «φωτογραφικούς» όρους του διαγωνισμού, μεταθέτει το θέμα σε επίπεδο μελέτης, επικαλούμενος το Κ.ΑΠ.Ε., που ως αρμόδιος φορέας την υπογράφει.

Ο κ. Χατζημάρκος προκάλεσε τον Περιφερειακό Σύμβουλο, Παναγιώτη Κουνάκη, που έθεσε τις προαναφερθείσες παραμέτρους του θέματος προς διερεύνηση, λέγοντας ότι «όποιος έχει κότσια να τα βάλει με το Κ.Α.Π.Ε.», ασχέτως εάν το πρόβλημα έχει προκληθεί σχετικά με τον διαγωνισμό και όχι με την μελέτη, καθώς το Κ.Α.Π.Ε. είναι αρμόδιο μόνο για τη μελέτη και όχι για τον διαγωνισμό.

Οι απαντήσεις του σε ότι αφορά στο ύψος των τιμών που προϋπολογίστηκαν στον διαγωνισμό του έργου, παρέπεμψε στα πρότυπα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), υποστηρίζοντας πως σε αυτά βασίζονται οι απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής που περιγράφονται στον διαγωνισμό.

Επισημαίνοντας ότι «εδώ υπάρχει κάτι πονηρό», με επαναλαμβανόμενες αναφορές σε Περιφερειακούς Συμβούλους, που κατά τον Περιφερειάρχη, «έξω μιλούν πάρα, πάρα, πάρα πολύ άσχημα, περί τεχνικών φωτογραφικών προδιαγραφών», υιοθέτησε μία οικεία ως προς αυτόν πρακτική της ευθείας στοχοποίησης, αλλά και προκλητικότητας, καλώντας τους να αποδείξουν τα λεγόμενα τους, όταν υποστήριξε «όποιος έχει την ικανότητα να αποδείξει ότι περιγράφουμε ένα φωτιστικό, μπορεί να το αποδείξει. Ανά πάσα στιγμή εδώ είμαστε».

Υπό μορφή πλαγίων μηνυμάτων, αλλά και σε μία προσπάθεια πλήρους υποβάθμισης του Περιφερειακού Συμβούλου, Παναγιώτη Κουνάκη, που έθεσε και τα σχετικά ερωτήματα,  Περιφερειάρχης απευθύνθηκε προς αυτόν λέγοντας ότι «καμιά φορά παρασυρόμαστε, μέσα στο γενικό κλίμα ή μπορεί να μας πείσουν κάποιοι άνθρωποι για κάποια πράγματα που λένε, αλλά τα ψάχνουμε αυτά και να είμαστε πιο προσεκτικοί όταν αγγίζουμε ή ξεπερνάμε τα όρια της συκοφαντίας».

Έναντι όλων αυτών ο κ. Κουνάκης, δήλωσε εντός του Περιφερειακού Συμβουλίου ότι προτίθεται να απευθυνθεί και στο Κ.Α.Π.Ε., στο οποίο παρέπεμπε συνεχώς ο Περιφερειάρχης, υπονοώντας ότι ο Περιφερειακός Σύμβουλος υποκινεί ή βρίσκεται πίσω από τις προσφυγές, όπως ο ίδιος παρατήρησε.

Ανάλογα ερωτήματα έθεσε υπηρεσιακώς, για τις παρατηρήσεις του ΣΑΤΕ, όπως και προς τα θέματα που θίγει η Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών, όπως και για την υπηρεσιακή αλληλογραφία που αναπτύχθηκε με τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες για τον εν λόγω διαγωνισμό, έθεσε και ο Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης Δωδεκανήσου, Χαράλαμπος Κόκκινος, ο οποίος αναμένει γραπτώς να απαντηθούν εκ μέρους της Περιφερειακής Αρχής.