Λογοκρισία στην εκκλησία

Την Κυριακή μετά της Πεντηκοστής εορτάζονται οι Άγιοι Πάντες. Αναγιγνώσκεται εκείνη την Κυριακή μια περικοπή από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, (ι΄ 32-33, 37-38, ιθ΄ 27-30). Οι στίχοι 34-36 παραλείπονται. Τι φοβερό γράφουν για να λογοκρίνονται τα λόγια του Χριστού από την ίδια την επίσημη εκκλησία μας; Διαβάζω: «Μὴ νομίσητε ὃτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην επί τὴν γῆν, ἀλλά μάχαιραν. Ἦλθον γὰρ διχάσαι ἂνθρωπον κατὰ τοῦ πατρός αὐτοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς. Καὶ ἐχθροὶ τοῦ ανθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ». Όντως φοβερό. Ο Ιησούς, που κηρύσσει το «Εἰρήνη ὑμῖν», να γράφει ότι δεν ήλθε να φέρει ειρήνη πάνω στη γη, αλλά μάχαιρα! Και μάλιστα ανάμεσα στους πιο στενούς οικείους μας. Για να είμαστε ακριβείς, δεν γράφει ότι ήλθε να διχάσει άνδρα κατά της γυναικός αυτού ή αντιστρόφως. Για χάρη τίνος όλη αυτή η θυσία των οικείων; Συνεχίζει παρακάτω ο Ματθαίος (ι΄38) «Ό φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἒστι μου ἂξιος». Οι ακόλουθοι του Ιησού τον είχαν δίπλα τους. Κι όταν απουσίαζε; «ἐπείνασα γὰρ, καὶ ἐδώκατὲ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατὲ με, ξένος ἢμην, καὶ συνηγάγετὲ με, γυμνὸς, καὶ περιεβάλετὲ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθὲ με, ἐν φυλακῇ ἢμην, καὶ ήλθετε πρὸς με. Τότε αποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι λέγοντες· κύριε, πότε σὲ είδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; Πότε δὲ σὲ εἲδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; πότε δὲ σὲ εἲδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ ήλθομεν προς σὲ; καὶ αποκριθείς ὁ βασιλεύς ἐρεῖ αὐτοίς· ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὃσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν αδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοῖ ἐποιήσατε.» (Ματθ κε 35-40) Διαβάζεται η περικοπή την Κυριακή της τελευταίας αποκριάς. Μας διευκρινίζει με σαφήνεια ποιος είναι Εκείνος για χάρη του οποίου θυσιάζομε τους δεσμούς μας με τους οικείους μας: Ο οποιοσδήποτε ελάχιστος πεινά, διψά, είναι ξένος, γυμνός, ασθενής, φυλακισμένος, όποιοσδήποτε βρίσκεται σε ανάγκη. Ταυτίζει τον εαυτό του ο Κύριος με τον κάθε «πλησίον». Αναρωτιέμαι, πόσο πιο Χριστιανός από το Μουσουλμάνο είναι αυτός που κάνει το σταυρό του, αλλά δεν χορταίνει τον τυχαίο πρόσφυγα που πεινά, δεν τον ποτίζει όταν διψά, δεν συνάγει τον ξένο, δεν περιβάλλει το γυμνό, δεν επισκέπτεται τον ασθενή, δεν πηγαίνει στο φυλακισμένο;

Τι ξεχωρίζει όμως τους οικείους (πλην του αντρόγυνου) από την υπόλοιπη κοινωνία, που είναι οι «πλησίον» μας και οφείλομε να τους αγαπάμε «ὡς ἑαυτὸν» και με τους οποίους πρέπει να έχουμε ειρήνη και όχι μάχαιρα;

Την εποχή του Χριστού, τόσο στην Εβραϊκή όσο και στη Ρωμαϊκή κοινωνία η πατριαρχία βρισκόταν στην ακμή της. Τίποτε δεν ήταν ιερότερο, μετά τη λατρεία του Θεού (Εβραίοι) ή την αφοσίωση στον Αυτοκράτορα (Ρωμαίοι), από την οικογένεια, την κοινωνική μονάδα που ήταν ο φορέας της ιδιοκτησίας. Οι οικείοι, η οικογένεια, είναι εκείνη η ομάδα των ανθρώπων που ανάμεσά τους διαμοιράζεται η περιουσία, η ιδιοκτησία, στην οποίαν δεν έχει δικαιώματα οποιοδήποτε μέλος της κοινωνίας δεν ανήκει στην οικογένεια. Ακόμη και σήμερα αν κάποιος πεθάνει και δεν έχει αφήσει γνωστούς απογόνους, η κοινωνία ψάχνει για να βρει έναν έστω και μακρινό συγγενή, στον οποίον θα μεταβιβαστεί η περιουσία του πεθαμένου. Προφανώς, αυτή την αντίληψη προσπαθούσε να αντιστρέψει ο Μέγας Ανατροπέας. Κηρύσσει λοιπόν μια κοινωνία ο Κύριος με κοινοκτημοσύνη. Και αυτό τον κανόνα ακολούθησαν οι πρώτοι Χριστιανοί, όπως φαίνεται στις Πράξεις των Αποστόλων.

Είχε προηγούμενο ή επόμενο μια τέτοια ρηξικέλευθη εντολή; Κάποιοι λένε ότι ο Ιησούς είχε επηρεασθεί από τους Εσσαίους που είχαν κοινοκτημοσύνη, αλλά οι πηγές δεν είναι σαφείς και οι σχετικές πληροφορίες μας είναι πολύ πενιχρές.

Ο Πλάτων, όπως και ο Ιησούς κηρύσσει την κοινοκτημοσύνη των αγαθών στην Πολιτεία του. Όπως, κατά τον Παύλο (Γαλ γ 28), δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ ανδρός και γυναικός, έτσι και ο Πλάτων αναγνωρίζει ισότητα των δύο φύλων, θεωρώντας ότι, όπως οι άνδρες, έτσι και οι γυναίκες είναι κτήτορες, όχι κτήματα. Ωστόσο, η ομοιότητα σταματά σ΄ αυτό το σημείο. Αντί της κατάργησης μιας στεγανής ομάδας μέσα στην κοινωνία, όπως είναι η οικογένεια, ο μέγας φιλόσοφος κηρύσσει την ύπαρξη κληρονομικών στεγανών τάξεων. Όποιος ανήκει σε μια τάξη δεν μπορεί να μεταπηδήσει σε άλλη. Μπορεί όλοι να μετέχουν εξίσου στην κτήση των αγαθών, αλλά κάποια τάξη ανθρώπων έχει διαφορετικά προνόμια από άλλη.

Ο ίδιος ο Χριστιανισμός, για να επικρατήσει, αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει θεμελιώδη στοιχεία από τη διδασκαλία του και πρώτιστα την κοινοκτημοσύνη. Μαζί με αυτήν εγκατέλειψε, ως εκκλησία, και πολλά άλλα στοιχεία από τη διδασκαλία του Σωτήρα, αφού, όπως είδαμε, άσκησε και λογοκρισία στα κείμενα των Ευαγγελίων.

Κοινοκτημοσύνη όμως, στα πλαίσια μιας αταξική κοινωνίας, δίδαξε τον τελευταίο αιώνα ο μαρξισμός. Διέφερε από τη Χριστιανική κατά το ότι επιδίωξε κοινοκτημοσύνη όχι των αγαθών, αλλά των μέσων παραγωγής. Ίσως είναι πολύ νωρίς για να συζητηθούν με ψυχραιμία τα αίτια της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, αν και διαφορετικού είδους «κομμουνισμοί» επιβιώνουν σε άλλα μέρη του κόσμου, που κι από κει η πληροφόρησή μας(μου) είναι ανεπαρκέστατη. Το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι κατέρρευσε και είναι μάταιο να επιδιωχθεί η αναβίωσή του.

Η τρέχουσα ανθρώπινη κοινωνία ή πολιτεία, στην οποίαν οι άνθρωποι αποφασίζομε τους νόμους της, στηρίζεται περισσότερο από κάθε τι άλλο στην ιδιοκτησία. Αυτή η αρχή συμπλέει με τη λειτουργία της αγέλης και αφίσταται από τη λειτουργία της κοινωνίας, όπως είναι οι φυσικές κοινωνίες κάποιων εντόμων. Το κοινό μ΄ αυτές είναι η αποθήκευση χρειωδών που δεν υπάρχουν στις αγέλες. Η διαφορά από αυτές έγκειται ακριβώς στο ότι η πρόσβαση στις αποθήκες είναι ίση για όλα τα μέλη της κοινωνίας, ενώ στη σύγχρονη πολιτεία είναι άνιση, με ανθρώπινους νόμους που υποστηρίζουν την ιδιοκτησία. Μια εύλογη αιτία γι΄ αυτή την προτίμηση της σύγχρονης κοινωνίας είναι ότι εμπειρικά έχει αποδειχθεί ότι η ύπαρξη ιδιοκτησίας είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος για την ανάπτυξη αυτών καθαυτών των αποθηκών. Από το 1990, που επικράτησε παγκόσμια ο καπιταλισμός, οι μέσοι όροι πείνας, φτώχειας, αναλφαβητισμού και παιδικής θνησιμότητας μειώνονται (J.Norberg). Το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται τελευταία παγκοσμίως είναι ότι η ανεξέλεγκτη ιδιόκτηση συνεπάγεται αφαίρεση της ιδιοκτησίας από συνεχώς ογκούμενες ανθρώπινες μάζες. Η κατάργησή της στο μεγάλο πλήθος είναι άγνωστο πού θα καταλήξει στο μέλλον. Η οικογένεια διαλύεται (έχει τεθεί μάχαιρα), όχι όμως Χριστιανικά, προς όφελος καθενός «πλησίον» που έχει ανάγκη.