Ενέργειες βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος

Οι δράσεις και οι ενέργειες βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού για τον τουρισμό, σε συνάρτηση με την κατ’ εξοχήν τουριστική περιοχή των Κυκλάδων, αποτέλεσαν το κύριο στοιχείο των θέσεων που διατύπωσε η Υπουργός Τουρισμού, Έλενα Κουντουρά, σε αποκλειστική συνέντευξη της στην «Κοινή Γνώμη».

Επ’ αφορμής της παρουσίας της Υπουργού στη Σύρο, στο πλαίσιο του Αναπτυξιακού Περιφερειακού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων, η κ. Κουντουρά στη συνέντευξη της αναφέρθηκε στις ενέργειες του Υπουργείου για την προώθηση του ελληνικού τουρισμού, το οποίο σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς διαμορφώνουν από κοινού τη στρατηγική ανάδειξης των ιδιαίτερων ανταγωνιστικών στοιχείων της κάθε περιοχής, για την αύξηση του τουριστικού ενδιαφέροντος.

Η Υπουργός, έναντι της κοινής διαπίστωσης περί τουριστικού κορεσμού που παρατηρείται σε δημοφιλείς προορισμούς, πρόβαλε άρνηση παραδοχής του φαινομένου, κρίνοντας ότι αποτελούν προσωπικές κρίσεις, που λειτουργούν δυσφημιστικά για το τουριστικό προϊόν της χώρας, αντί του όποιου σχεδιασμού άμβλυνσης του φαινομένου, για την προστασία των εν λόγω περιοχών, που αποτελούν σημεία της τουριστικής αναφοράς της χώρας.

Σχετικά με τα στοιχεία εκείνα που επιβαρύνουν τα τουριστικά έσοδα, επί της βάσης των φορτίων που μειώνουν την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος της χώρας, όπως η κατάργηση των μειωμένων φορολογικών συντελεστών των νησιών, η κ. Κουντουρά αναφερόμενη στην λήξη των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο φορολογικών ελαφρύνσεων, παραπέμποντας σε ανάλογες δεσμεύσεις του πρωθυπουργού.

Τέλος, αναφέρθηκε στις ενέργειες ενίσχυσης της τουριστικής επιμόρφωσης ώστε η εξειδίκευση στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών να λειτουργήσει βελτιωτικά στην ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος.

Μπορεί η χώρα να αποτελεί ισχυρό brand name στον τουρισμό, όμως υπάρχουν ακόμα περιοχές που επιδιώκουν να αναπτυχθούν τουριστικά. Κατά πόσον το υπουργείο σας έρχεται συνεργατικά με τους τοπικούς φορείς της τουριστικής διαχείρισης να χαράξει έναν στρατηγικό σχεδιασμό, προκειμένου να υπάρξει σαφής τουριστική κατεύθυνση, σύμφωνα με την φυσιογνωμία, αλλά και την φέρουσα ικανότητα του κάθε τόπου;

Ελ. Κ.: «Για πρώτη φορά το Υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ συνεργάζεται στενά με τις 13 Περιφέρειες της χώρας, τους Δήμους, τα Επιμελητήρια, τους αναπτυξιακούς και τουριστικούς φορείς και τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να αναδείξουμε τα τουριστικά  ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής και προορισμού. Υπάρχουν ώριμοι και δημοφιλείς προορισμοί αλλά και ανερχόμενοι προορισμοί που προωθήσαμε στις στρατηγικές συμφωνίες διαπραγματεύσεις και επαφές μας στο εξωτερικό με ταξιδιωτικούς ομίλους, αεροπορικές εταιρείες και επενδυτές, ώστε να δώσουμε νέες ίσες ευκαιρίες στην τουριστική ανάπτυξη σε όλη την Ελλάδα και τα οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη να διαχυθούν σε όλες τις τοπικές κοινωνίες. 

Στην εθνική προσπάθεια για την τουριστική ανάπτυξη, όλοι συμβάλλουν και έχουν ξεκάθαρο ρόλο. Οι Δήμοι και οι τοπικές αρχές διαμορφώνουν τα  προγράμματά τους στη βάση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και ευκαιριών της περιοχής τους. Προϋπόθεση είναι η άμεση συνεργασία τους με την Περιφέρεια ώστε να συμπεριλαμβάνεται στα προγράμματα τουριστικής ανάπτυξης προώθησης και προβολής των Περιφερειών κάθε περιοχή και προορισμός. Τα προγράμματα αυτά υποβάλλονται στον ΕΟΤ που τα εγκρίνει και υποστηρίζει την υλοποίησή τους μέσα από ένα δυναμικό πολυεπίπεδο πρόγραμμα στο εξωτερικό για την ενιαία και δυναμική τουριστική προώθηση και προβολή της Ελλάδας διεθνώς στη βάση των στρατηγικών κατευθύνσεων της υλοποιούμενης εθνικής τουριστικής πολιτικής του Υπουργείου. Από την πλευρά μας, επίσης επισκεπτόμαστε τους προορισμούς και πραγματοποιούμε συναντήσεις με όλους τους τουριστικούς και παραγωγικούς φορείς, για να ενημερωθούμε εκτενώς για τα ζητήματα που τους απασχολούν στην τουριστική ανάπτυξη και να υποστηρίξουμε τις ώριμες προτάσεις τους».

Για ακόμα μία χρονιά ο ελληνικός τουρισμός αναμένεται να ξεπεράσει τον εαυτό του, καθώς αναμένεται νέα αύξηση των αφίξεων. Όμως σε μία κατ’ εξοχήν τουριστική περιοχή όπως οι Κυκλάδες, παρατηρούνται φαινόμενα κορεσμού, σε νησιά που θεωρούνται κορυφαίοι διεθνείς τουριστικοί προορισμοί, όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Σαντορίνης. Υπάρχει σχεδιασμός διαχείρισης ώστε να μην υπάρξει αρνητική μεταστροφή;

Ελ. Κ.: «Η εθνική στρατηγική μας είναι «365 ημέρες το χρόνο τουρισμό στην Ελλάδα» με βιώσιμη ισόρροπη και δίκαιη τουριστική ανάπτυξη. Εφαρμόζοντας την εθνική και περιφερειακή τουριστική πολιτική μας από το 2015  αυξήσαμε κατά 25% τον εισερχόμενο τουρισμό τα τρία τελευταία χρόνια, με ιστορικά ρεκόρ σε όλα τα τουριστικά μεγέθη. Το 2018 ξεκίνησε θεαματικά με νέο ρεκόρ συνολικά σε όλη τη χώρα και τις Κυκλάδες.

Φαινόμενα υπερτουρισμού ή κορεσμού δεν υπάρχουν στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει σε άλλους δημοφιλείς ευρωπαϊκούς προορισμούς. Κάποιες προσωπικές εκτιμήσεις που εκφράζονται δημόσια δεν μπορούν να δυσφημούν έναν τουριστικό προορισμό. Με συλλογική δουλειά, με έγκαιρο προγραμματισμό, καλή διαχείριση και οργάνωση και με τη διαρκή αναβάθμιση των υποδομών και της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών κάθε προορισμός μπορεί να ανταποκριθεί στην υψηλή τουριστική ζήτηση και να αξιοποιήσει τις νέες ευκαιρίες για βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη. Προς αυτή την κατεύθυνση επιμηκύναμε την θερινή τουριστική περίοδο από το Μάρτιο έως το Νοέμβριο και ενισχύσαμε κατά 20% ετησίως το χειμερινό τουρισμό, ώστε να διαχυθεί η τουριστική κίνηση όλο το χρόνο. Ανοίξαμε νέες ξένες αγορές επισκεπτών υψηλής αγοραστικής δύναμης. Προωθήσαμε νέους ελληνικούς προορισμούς και αναπτύξαμε νέα θεματικά τουριστικά προϊόντα που ενισχύουν την επισκεψιμότητα όλο το χρόνο. Με όλα αυτά καταστήσαμε την Ελλάδα πολύ ελκυστική για επενδύσεις. Περισσότερα από  350 επενδυτικά σχέδια στον τουρισμό υποβλήθηκαν την τελευταία τριετία, μέσα από τα οποία αυξήθηκαν κατά 25.000 οι κλίνες σε μονάδες 4 και 5 αστέρων, που ενισχύουν την διαθεσιμότητα και την ποιότητα. Στο νέο αναπτυξιακό μας σχέδιο, στις στρατηγικές μας προτεραιότητες για την επόμενη διετία συμπεριλαμβάνονται η εφαρμογή προγραμμάτων για ανοικτές επιχειρήσεις 365 ημέρες το χρόνο σε τουριστικούς προορισμούς, η στήριξη της τουριστικής επιχειρηματικότητας, η ανάπτυξη νέων θεματικών τουριστικών υποδομών και η βελτίωση της ποιότητας των υπαρχόντων κλινών, με παράλληλη αύξηση της διαθεσιμότητας σε νέους προορισμούς».

Ο τουρισμός, ιδιαίτερα των νησιών, δεν μπορεί να αποτελεί αυτόνομη πολιτική, όταν επηρεάζεται από αποφάσεις, μέτρα και πολιτικές όπως οι φορολογικοί συντελεστές ή το ακτοπλοϊκό. Κατά πόσον δίνονται οι δυνατότητες άμβλυνσης αυτών των αρνητικών δεδομένων, ώστε να αυξηθούν οι τουριστικές αποδόσεις, τόσο σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών, όσο και σε επίπεδο οικονομικών αποτελεσμάτων

Ελ. Κ.: «Στο παρελθόν ο τουρισμός δεν ήταν προτεραιότητα. Η κυβέρνησή μας είναι η πρώτη που αναγνώρισε την αξία του τουρισμού ως ισχυρή κινητήρια δύναμη για την εθνική οικονομία και την καθοριστική του επίδραση στην ευημερία των τοπικών κοινωνιών. Η ανάπτυξη του τουρισμού δημιουργεί άμεσα νέα έσοδα και οριζόντια πολλαπλασιαστικά οφέλη σε όλη τη χώρα. Ενισχύει σημαντικά και άλλους παραγωγικούς κλάδους, την εστίαση, το λιανικό εμπόριο, τις μεταφορές, τη μεταποίηση, την πρωτογενή παραγωγή, την αγροδιατροφή, τις κατασκευές, την ενέργεια, την κτηματαγορά. 

Το 2017 έκλεισε με ρεκόρ τουριστικών εσόδων και αύξηση 11% σε σχέση με το 2016 σε όλη τη χώρα. Ακόμη μεγαλύτερη, 17% ήταν η αύξηση στο Νότιο Αιγαίο. Το 2018 επίσης ξεκίνησε με αύξηση 14% στις τουριστικές εισπράξεις το πρώτο τρίμηνο.

Το Υπουργείο Τουρισμού είναι σε άμεση και διαρκή συνεργασία με όλα τα συναρμόδια υπουργεία για την ανάπτυξη του τουρισμού. Το συλλογικό αυτό έργο υλοποιείται με ισχυρή πολιτική βούληση, νομοθετικές ρυθμίσεις και αναπτυξιακά μέτρα, με τα οποία αντιμετωπίσαμε παθογένειες του παρελθόντος και ζητήματα που παρέμειναν άλυτα για δεκαετίες. Δημιουργήσαμε ένα πιο φιλικό περιβάλλον για την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, με απλοποίηση των αδειοδοτήσεων και μείωση της γραφειοκρατίας. Η κυβέρνηση κάνει πράξη το μεταφορικό ισοδύναμο για τα νησιά, ένα μέτρο που συζητιόταν 4 δεκαετίες χωρίς να έχει προχωρήσει. Προωθούνται νέες ακτοπλοϊκές συνδέσεις -όπως των Κυκλάδων με τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη, και για πρώτη φορά η σύνδεση όλων των νησιών του Ιονίου-, και  νέα  αναπτυξιακά έργα σε λιμάνια, αεροδρόμια, οδικά δίκτυα, μαρίνες και τουριστικά καταφύγια. Με πολύ μεγάλη προσπάθεια τα αρμόδια υπουργεία ανταποκρίθηκαν τα τέσσερα αυτά χρόνια απέναντι στις δεσμεύσεις και τους περιορισμούς που κληρονομήσαμε και εξάντλησαν όλα τα περιθώρια παρεμβάσεων στα οικονομικά και φορολογικά θέματα. Στη νέα εποχή όμως που έρχεται για την Ελλάδα, με την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης και εξόδου από το πρόγραμμα, και με τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, δημιουργείται το δημοσιονομικό περιθώριο για φοροελαφρύνσεις, όπως προανήγγειλε ο πρωθυπουργός, σε όλους τους τομείς και φυσικά στον τουρισμό».

Στις, γενικώς παραδεκτές, ενέργειες διεθνούς προβολής του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, έρχονται να αντιταχθούν οι ανεπάρκειες που εντοπίζονται στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών, καθώς εκλείπει η υψηλού επιπέδου τουριστική εκπαίδευση, αλλά και ο έλεγχος των απασχολούμενων στον τουριστικό τομέα, καθώς παρατηρείται υστέρηση εξειδίκευσης. Έχει ενταχθεί στον προγραμματισμό του Υπουργείου η αναβάθμιση της τουριστικής κατάρτισης; 

Ελ. Κ.: «Η δημόσια τουριστική εκπαίδευση είχε απαξιωθεί στο παρελθόν με το κλείσιμο των σχολών ξεναγών, την κατάργηση του ΟΤΕΚ και την υποβάθμιση του ρόλου και του έργου των ΑΣΤΕ και των ΙΕΚ Τουρισμού του Υπουργείου. Όταν αναλάβαμε το 2015, θέσαμε προτεραιότητά μας να εισάγουμε μία νέα συνολική μεταρρύθμιση ώστε να αναβαθμίσουμε και να εκσυγχρονίσουμε  πλήρως τη δημόσια τουριστική εκπαίδευση. Υλοποιήσαμε τη δέσμευσή μας στο ακέραιο και επαναλειτουργήσαμε τη Σχολή Ξεναγών της Αθήνας μετά από 7 χρόνια. Συστήσαμε ειδικό επιστημονικό συμβούλιο στο Υπουργείο Τουρισμού που αναβαθμίζει τους κανονισμούς και τα προγράμματα σπουδών στις δύο ΑΣΤΕ και στα οκτώ ΙΕΚ Τουρισμού. Προχωρούμε άμεσα στην ψηφιακή τουριστική εκπαίδευση, για πρώτη φορά στην ιστορία των εκπαιδευτικών δομών μας. Με πολύ μεγάλη προσπάθεια εξασφαλίσαμε τους πόρους και θα υλοποιήσουμε από το Νοέμβριο και για τρία συνεχόμενα χρόνια, προγράμματα μετεκπαίδευσης και κατάρτισης ανέργων και εποχιακά εργαζομένων στον τουρισμό και στις 13 Περιφέρειες, όταν στο παρελθόν γίνονταν μόνο σε 4 πόλεις. Στην αναπτυξιακή στρατηγική μας για την επόμενη διετία, έχουμε προβλέψει και δημιουργούμε ένα συνολικό πλαίσιο για την εξειδίκευση του τουριστικού τομέα στα θεματικά τουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Το νέο αυτό πλαίσιο θα περιέχει εκτός από επιπλέον κίνητρα για την επιχειρηματικότητα, εξειδικευμένα προγράμματα κατάρτισης καθώς και επιδότησης για την ενίσχυση της δημιουργίας νέων εξειδικευμένων θέσεων εργασίας. Όλες αυτές οι ενέργειες μας συνολικά έχουν στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού μας προϊόντος και την υψηλού επιπέδου κατάρτιση των εργαζομένων στον τουρισμό, που αποτελούν το καλύτερο πρόσωπο της Ελληνικής φιλοξενίας διεθνώς».