Ο «τοίχος» ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία

Γεμάτο από κινηματογραφικές προβολές που θα μας βυθίσουν σε μια άλλη πραγματικότητα, απόλυτα εναρμονισμένες με το καλοκαιρινό τοπίο της πρωτεύουσας των Κυκλάδων, θα είναι και φέτος το Syros International Film Festival.

Ταινίες από όλα τα είδη, τις χρονικές περιόδους και τις κινηματογραφικές τεχνολογίες, περφόρμανς διευρυμένου κινηματογράφου, προβολές συνοδεία ζωντανής μουσικής και νέα πειράματα, μαζί με κλασικές ταινίες βωβού κινηματογράφου και εργαστήρια που κατευθύνουν ξεχωριστοί καλλιτέχνες και εκλεκτοί καλεσμένοι που αναστοχάζονται το θέμα «Is It Real? (Είναι αλήθεια;)» και τον χειρισμό του σε όλα τα πεδία του κινηματογράφου, περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του 6^ου SIFF, που θα πραγματοποιηθεί από 17 έως 22 Ιουλίου, στο πλαίσιο του «Σύρος – Πολιτισμός 2018».

Το θέμα της φετινής διοργάνωσης: το «Is It Real? (Είναι αλήθεια;)» εξερευνά την κατασκευή της πραγματικότητας, μέσα από μια μεγάλη γκάμα κινηματογραφικών ειδών και παραλλαγών της φόρμας. Επιμελητικά η αναζήτηση της αλήθειας ή η αποτύπωση του τι είναι πραγματικότητα αποδίδεται μέσα από έξι ημερήσιες θεματικές ενότητες.

Η εναρκτήρια ενότητα, ο «Ανήθικος αφηγητής», αντλεί τη θεματική της από ένα πλέγμα ανειλικρίνειας που χαρακτηρίζει τον κινηματογράφο.

Στην ενότητα «Το Σινεμά και το είδωλό του», οι ταινίες μέσα από συμβολικά κινηματογραφικά δίπολα θα μας θυμίσουν πώς να αγνοούμε τα ψεύτικα διλήμματα και να ζούμε σε υβριδικές, διττές πραγματικότητες.

Πλησιάζοντας στη μέση του φεστιβάλ, οι ταινίες και το κοινό θα παρατηρήσουν μαζί τι συμβαίνει όταν οι μηχανισμοί μίας ταινίας συγχωνεύονται με το θέμα της. Στις «Μυθοπλασίες» θα προβληθούν ταινίες που αποκαλύπτουν τα θεμέλια των μύθων και τον τρόπο με τον οποίο αυτοί ριζώνουν στο σινεμά.

Το πρόγραμμα συνεχίζεται με ταινίες όπου ο τοίχος ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία καταρρέει, αποκαλύπτοντας έναν νέο ορίζοντα πιθανοτήτων, ενώ την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ, η πραγματικότητα θα εξεταστεί μέσα από την παρουσίαση ταινιών που έχουν παραχθεί από κολεκτίβες, συλλογικά ή ομαδικά.

Επιλογές από τα δρώμενα

Ο διεθνούς φήμης κινηματογραφιστής πειραματικών φιλμ Jürgen Reble και ο πολυμεσικός καλλιτέχνης Thomas Köner ανοίγουν το φεστιβάλ την Τρίτη 17 Ιουλίου με μία ζωντανή κινηματογραφική περφόρμανς στην πλατεία Μιαούλη. To εν λόγω έργο που δεν έχει προβληθεί ποτέ ξανά, είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης συνεργασίας-έρευνας των δύο καλλιτεχνών και ταξιδεύει πίσω στο χρόνο, στα θεμέλια του κινηματογράφου, των πρώιμων μηχανών λήψης εικόνας, στη μέθοδο της χρονοφωτογραφίας –πάντα– υπό τους ήχους του Köner.

Επιθυμώντας να αποδώσει φόρο τιμής στη μνήμη του Νίκου Παναγιωτοπούλου, το SIFF θα παρουσιάσει τα «Χρώματα της Ίριδας» (1974), την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη, σε διάλογο με την ταινία μικρού μήκους του Άγγελου Φραντζή, «Δεκαεννιά». Οι κινηματογραφιστές Άγγελος Φραντζής και Εύα Στεφανή, που είχαν στενή σχέση με τον Παναγιωτοπούλο, θα παρουσιάσουν τις προβολές.

Το έργο του Γερμανού κινηματογραφιστή Harun Farocki είναι γνωστό για τους έντονους και πάντοτε ανεπιτήδευτους πειραματισμούς του. Το «Betrogen» αποτελεί ένα εξαιρετικά ασυνήθιστο δείγμα της δουλειάς του, καθώς πρόκειται για τη μοναδική ταινία μυθοπλασίας που γύρισε με στοιχεία νεο-νουάρ και αναφορές στον Χίτσκοκ. Το θέμα της ταινίας εστιάζει στη διπλή ταυτότητα και η προβολή της ταινίας στο SIFF (2018) είναι από μόνη της ένα αξιοσημείωτο γεγονός, δεδομένου ότι, θα είναι μία από τις ελάχιστες φορές που η ταινία έχει προβληθεί εντός και εκτός της χώρας παραγωγής της. Η ταινία θα προβληθεί στον χειμερινό κινηματογράφο Παλλάς στις 18 Ιουλίου.

To SIFF επιστρέφει στον επιβλητικό χώρο του λατομείου στις 19 Ιουλίου για να παρακολουθήσει μία ατμοσφαιρική περφόρμανς, αποτέλεσμα της συνεργασίας της Βίκυ Μπισμπίκη και του πολυπράγμονα Mike Cooper. Η Βίκυ Μπισμπίκη στην πρακτική της συνδυάζει νέες τεχνολογίες και γλώσσες προγραμματισμού και είναι μέλος της καλλιτεχνικής κολεκτίβας Medea Electronique. O Mike Cooper είναι εδώ και 40 χρόνια, ανάμεσα σε άλλα, ένας μουσικός εξερευνητής διεθνούς εμβέλειας. Ξεκίνησε ως κιθαρίστας και τραγουδοποιός της φολκ και των μπλουζ, αλλά το έργο του εξελίχθηκε ενσωματώνοντας αυτοσχεδιαστική και ηλεκτρονική μουσική, μουσική για ταινίες του βωβού, radio art και καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις.

De la Grazia Drive-In

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, το SIFF μεταφέρει το δημοφιλές ντράιβ-ιν σινεμά του σε έναν ανοιχτό χώρο στην περιοχή της Ποσειδωνίας, στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού. Ειδικότερα, το Σάββατο 21 Ιουλίου 2018 θα προβληθεί η σοβιετική αλληγορική ταινία επιστημονικής φαντασίας «Kin-Dza-Dza», που εκτυλίσσεται σε έναν παράξενο πλανήτη εν ονόματι Pluke, στον ομώνυμο γαλαξία Kin-Dza-Dza. Θα ακολουθήσει το «Μυστικό του Βράχου των Κρεμασμένων» του Αυστραλού σκηνοθέτη Peter Weir, ένα μυστήριο-δράμα που υποκινείται από την παρουσία δυνατών νέων γυναικών.

Εργαστήρια

Το SIFF 2018 διοργανώνει ένα εργαστήριο-masterclass με τον Γερμανό πειραματικό σκηνοθέτη Jürgen Reble, συμπληρωματικά με την προβολή της ταινίας του “Τhe Golden Gate» με τη μουσική υπόκρουση του Thomas Köner. Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί στο καφενείο Λαουτάρι την Πέμπτη 19 Ιουλίου.

Αντίστοιχο masterclass θα υλοποιηθεί με τον Πορτογάλο κινηματογραφιστή Miguel Gomes, σε συνάρτηση με την προβολή των ταινιών του Tabu και Our Beloved Month of August. O Gomes θα παρουσιάσει και την προβολή της ταινίας, του επίσης Πορτογάλου σκηνοθέτη Manuel de Oliveira, Rite of Spring.

Εκλεκτοί καλεσμένοι

Κατά τη δεκαετία του ’80, ο Jürgen Reble (1956) άρχισε να δουλεύει με ταινίες, περφόρμανς και εγκαταστάσεις που συχνά προκύπτουν από τη χειρωνακτική επεξεργασία κινηματογραφικού υλικού με μηχανικές και χημικές παρεμβάσεις και την ανακατασκευή της κινηματογραφικής συσκευής. Από το 1992 συνεργάζεται στενά με τον Thomas Köner. Έργα του έχουν εκτεθεί στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέα Υόρκης, στο Αμφιθέατρο του Λούβρου στο Παρίσι, στο Filmmuseum του Άμστερνταμ, στο Walker Art Center στη Μινεάπολη κ.α. Ζει και εργάζεται στη Βόννη της Γερμανίας.

Ο Thomas Köner (1965) είναι πολυμεσικός καλλιτέχνης και τα πεδία της έρευνας και πρακτικής του αφορούν τις εικαστικές τέχνες, τις εγκαταστάσεις, τη μουσική παραγωγή. Η δουλειά του έχει αναγνωριστεί διεθνώς σε όλους τους τομείς της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας, κερδίζοντας βραβεία όπως το Golden Nica Ars Electronica (Linz), το Βραβείο Transmediale (Βερολίνο) κ.ά. Τα έργα του ανήκουν στις συλλογές σημαντικών μουσείων όπως το Centre Pompidou στο Παρίσι ή το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Μόντρεαλ. Συνοπτικά οι περφόρμανς και οι εγκαταστάσεις του είναι οπτικοακουστικοί διαλογισμοί που διερευνούν την αντίληψή μας για το χρόνο, τη μνήμη και την τοποθεσία.

Ο Miguel Gomes ξεκίνησε την καριέρα του ως κριτικός κινηματογράφου. Ξεχωρίζει για την μοναδικά φαντασιακή προσέγγιση του στην αφήγηση και διαθέτει την ικανότητα να βρίσκει νέους τρόπους για να μεταμορφώνει την πραγματικότητα σε όνειρο και να προσαρμόζει το όνειρα σε φόρμες που έχουν το σχήμα της πραγματικότητας.

Προ-Φεστιβαλική προβολή στην Αθήνα

Λίγο πριν την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ στη Σύρο, στις 8 Ιουλίου, το SIFF (2018) ταξιδεύει για ένα βράδυ στην Αθήνα και φιλοξενείται στο Ξέφωτο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) για μία μοναδική προ-φεστιβαλική προβολή ως εισαγωγή στο θέμα της φετινής διοργάνωσης: το «Is It Real? (Είναι αλήθεια;)».

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την προβολή της μικρού μήκους ταινίας της Εύας Στεφανή, «Χειρόγραφο» (2017), η οποία πρόσφατα βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ του Ομπερχάουζεν. Η δημιουργός θα είναι παρούσα για να προλογίσει την ταινία.

Η βραδιά ολοκληρώνεται με την προβολή της ταινίας «Συμβιοψυχοταξιπλάσμα: Λήψη πρώτη» (1968), του σκηνοθέτη William Greaves, μία από τις πιο ξεχωριστές ταινίες για την κινηματογραφική πράξη που γυρίστηκαν ποτέ.

Συνεργασίες

Η θεματική ενότητα με τίτλο η «Πραγματικότητα σε Πληθυντικό Αριθμό» είναι εκείνη που ρίχνει την αυλαία του SIFF (2018) και επανεξετάζει τα είδη του συλλογικού σινεμά από το παρελθόν μέχρι σήμερα, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η συλλογικότητα διαμορφώνει τις πραγματικότητές μας.

Στο πλαίσιο αυτό, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου με χαρά ανακοινώνει τη συνεργασία του με το φεστιβάλ L’Alternativa και την εταιρεία παραγωγής Anemon. Tο ανεξάρτητο φεστιβάλ της Βαρκελώνης, που φέτος γιόρτασε τα 25 χρόνια ζωής του επιλέγει να παρουσιάσει μία σειρά ταινιών πολιτικού περιεχομένου από τις προηγούμενες εκδόσεις του που επικεντρώνονται στις ζωές μεμονωμένων ανθρώπων και στην αλληλεπίδραση τους με σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος μιας ανταλλαγής ιδεών και ταινιών ανάμεσα στo L’Alternativa και το SIFF. To 2017, το SIFF επέλεξε ένα πρόγραμμα ταινιών που προβλήθηκαν στo L’ Alternativa.

Η δραστήρια εταιρεία παραγωγής Anemon επιμελείται το πρόγραμμα που απευθύνεται στους μικρούς σινεφίλ φίλους του SIFF προβάλλοντας τρεις ταινίες μέσα από το Cinedoc Kids – το Φεστιβάλ Παιδικού και Νεανικού Κινηματογράφου που δημιουργήθηκε το 2017 και διοργανώνεται από την Anemon, με ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας που αφορούν στο νεανικό κοινό.

Αποκλειστικός δωρητής του Φεστιβάλ είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η υλοποίηση του Φεστιβάλ βασίζεται στην συνεργασία του με τοπικούς και διεθνείς φορείς, όπως ο Δήμος Σύρου - Ερμούπολης, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, η κοινότητα της Σύρου κ.ά.