Ζήτημα υγείας και απόδοση ευθυνών

Στο Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης απευθύνεται η παράταξη “Πολίτες για τα νησιά μας” σχετικά με την ποιότητα του παρεχόμενου νερού στις περιοχές ευθύνης του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, με φόντο τη διαπιστωμένη κατάσταση των συνεχών διαμαρτυριών και παραπόνων πολιτών κι επιχειρηματιών, όπως αναφέρουν και στο περιεχόμενο της σχετικής αναφοράς τους.

Ειδικότερα, στην παρέμβαση που πραγματοποιούν και η οποία κοινοποιείται και στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Νάξου, επισημαίνουν την ευθύνη του Δήμου για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών και νερού προς το σύνολο της τοπικής κοινωνίας και των επισκεπτών, εξηγώντας πως, παρά τις συνεχείς επισημάνσεις και προσπάθειες της παράταξης της αντιπολίτευσης για δρομολόγηση λύσεων στα σχετικά σοβαρά ζητήματα, η Δημοτική Αρχή δεν έχει ανταποκριθεί.

Από την πλευρά της, η παράταξη “Πολίτες για τα νησιά μας” υποστηρίζει πως η αναζήτηση λύσεων και η ενημέρωση πολιτών για την ποιότητα του νερού, κρίνεται επιβεβλημένη, καθώς πρόκειται για ζήτημα υγείας των δημοτών.

Από την ανακοίνωσή τους, ακολουθούν οι σημαντικότερες αναφορές σχετικά με το σοβαρό θέμα, για το οποίο ζητούν και απόδοση ευθυνών για τυχόν παραλείψεις από πλευράς Δημοτικής Αρχής.

Μείωση βροχοπτώσεων, προσωρινά οι γεωτρήσεις

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η παράταξη: Ήδη από το έτος 2016, έχουν μειωθεί κατά πολύ οι βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα να μειωθούν και τα αποθέματα νερού στη λιμνοδεξαμενή των Εγγαρών και το φράγμα της Φανερωμένης. Οι δύο αυτοί ταμιευτήρες προμηθεύουν με νερό τη Χώρα της Νάξου καθώς και τα χωριά της δυτικής Νάξου και τους παραλιακούς οικισμούς της Αγίας Άννας, του Αγίου Προκοπίου και την παραθαλάσσια περιοχή της Πλάκας.

Παρά το γεγονός ότι η λειψυδρία είναι γνωστή και εμφανής σε όλους ήδη από το 2016, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, καταφεύγει για την αντιμετώπιση του φαινομένου αποκλειστικά στη λύση των γεωτρήσεων και συγκεκριμένα στην εκμετάλλευση υφιστάμενων δημοτικών γεωτρήσεων, τη διάνοιξη νέων και την μίσθωση ιδιωτικών. Η λύση αυτή, είναι γνωστό, ότι προκαλεί ανεπανόρθωτες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ιδίως από τη στιγμή που αποτελεί τη μοναδική πηγή υδροδότησης για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερα αυξημένων αναγκών ύδρευσης των ανωτέρω περιοχών, που κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου δέχονται πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών, αλλά και των αναγκών άρδευσης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Στην ουσία, όλο το νησί, υδρεύεται και αρδεύεται από γεωτρήσεις με λογικό αποτέλεσμα την υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα και του παρεχόμενου νερού λόγω του υψηλού ρυθμού άντλησης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ως Δημοτική Κίνηση, ήδη από το χειμώνα του 2018 είχαμε προτείνει στο Δημοτικό Συμβούλιο άμεση μέτρα για την βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της λειψυδρίας (βλ. σχετικό 2). Μεταξύ αυτών και τα ακόλουθα:

Αντιμετώπιση του προβλήματος υδροδότησης της κεντροδυτικής Νάξου με την προμήθεια και εγκατάσταση τουλάχιστον μίας μονάδας αφαλάτωσης με ονομαστική δυναμικότητα σε παραγωγή πόσιμου νερού ως 2.000m3/d. (...) Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, εγκρίνεται η εγκατάσταση και λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης εγκρίνεται η χωροθέτηση των μονάδων αφαλάτωσης και τα απαιτούμενα τεχνικά έργα, και η χρονική διάρκεια της λειτουργίας, η οποία δεν μπορεί να εκτείνεται πέραν της 31.12.2020. Οι φορητές μονάδες του παρόντος άρθρου απομακρύνονται εντός δέκα (10) ημερών από τη λήξη της χρονικής διάρκειας της λειτουργίας, εκτός και αν στο μεταξύ έχουν λάβει τις προσήκουσες αδειοδοτήσεις. (...) Για την προσωρινή εγκατάσταση και λειτουργία των μονάδων του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται οι διαδικασίες του συνοπτικού διαγωνισμού (...). Αν είχε εφαρμόσει ο Δήμος την προτεινόμενη διαδικασία θα μπορούσε να έχει εγκαταστήσει ήδη από τη λήξη του φετινού χειμώνα, οπότε ήταν γνωστά τα πενιχρά δεδομένα των βροχοπτώσεων.

Σημειώνεται ότι είναι ήδη κατά τον περασμένο Μάιο, τα επιφανειακά αποθέματα υδάτων στους ταμιευτήρες κατά δήλωση του αρμόδιου αντιδημάρχου 550.000m3 και είχαμε και έχουμε παντελή άγνοια των υπόγειων αποθεμάτων παρότι είναι κοινό μυστικό, ότι η στάθμη πηγαδιών και γεωτρήσεων έχει ήδη κατέβει σημαντικά”.

Όσα ζητήθηκαν

Από την πλευρά της παράταξης, επισημαίνεται πως, ζητήθηκε από τη Δημοτική Αρχή να προωθήσει ενημερωτική καμπάνια για την εξοικονόμηση νερού, όπως και μία σειρά άλλων ενεργειών: Έλεγχος δεξαμενών και δικτύων αναφορικά με βλάβες, διαρροές και απώλειες, με άμεση αποκατάσταση ζημιών με χρήση νέων τεχνολογιών. Παροχή υπηρεσίας χαρτογράφησης και ελέγχου δικτύων με μικροκάμερες, μαγνητική διασκόπηση κ.λ.π. Ενεργοποίηση της άντλησης από υφιστάμενες δημοτικές ή μισθωμένες ιδιωτικές γεωτρήσεις ως έσχατο μέτρο (και όχι ως μοναδική – κεντρική επιλογή) αντιμετώπισης της λειψυδρίας. Επιλογή χρήσης γεωτρήσεων που δεν αντλούν από επίσημα καταγεγραμμένους προβληματικούς υπόγειους υδροφορείς της κεντρικής και δυτικής Νάξου. Συνεχή καταγραφή της κατάστασης των υπογείων υδάτων που τροφοδοτούν τις γεωτρήσεις και εκ περιτροπής διακοπής της άντλησης όταν οι ενδείξεις καθίστανται ανησυχητικές για την ποιότητα και την ποσότητα των υπογείων υδάτων”. Όπως τονίζει η κίνηση “Πολίτες για τα νησιά μας”, “Από τα ανωτέρω, ο Δήμος δεν έχει προβεί σε καμμία ενέργεια”.

Το πρόβλημα

Συνεχίζουν τα μέλη της παράταξης, λέγοντας πως, “Λόγω των ανωτέρω παραλείψεων, οι οποίες δεδομένης της έγκαιρης ενημέρωσης από μέρους μας αλλά και της γνώσης του φαινομένου της λειψυδρίας ήδη πολύ πριν την έναρξη της τουριστικής περιόδου, θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ακόμη και δόλιες. Πλέον, το νερό που παρέχεται κυρίως στη Χώρα της Νάξου σε σπίτια και επιχειρήσεις για ανθρώπινη κατανάλωση, έχει πολύ έντονη οσμή και γεύση καθώς και χρώμα. Το φαινόμενο εμφανίζεται πολύ έντονα στις επιχειρήσεις, που χρησιμοποιούν φίλτρα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μαρτυρίες επιχειρηματιών, το νερό ακόμα και με τη χρήση φίλτρων, εξακολουθεί να έχει τα ανωτέρω χαρακτηριστικά. Επίσης, φίλτρα τα οποία έχουν προδιαγραφές να αντικαθίστανται κάθε 1-2 μήνες, λόγω των χαρακτηριστικών του νερού που παρέχεται, αντικαθίστανται σε μόλις τρεις, δύο ή ακόμα και μία ημέρα. Τα δε φίλτρα όταν αντικαθίστανται είναι στην κατάσταση που μπορείτε να δείτε στη φωτογραφία που επισυνάπτονται στην παρούσα αναφορά (βλ. σχετικό 3). Τα συγκεκριμένα φίλτρα προέρχονται από επιχειρήσεις της Χώρας. (...) Όλα τα παραπάνω, έχουν δημιουργήσει στους πολίτες την αίσθηση φόβου και επιφύλαξης. (...) Η κοινωνική ανησυχία είναι έκδηλη και το θέμα της δημόσιας υγείας και της καταλληλότητας του νερού αποτελεί πλέον μόνιμο θέμα συζήτησης (σχετικό 4), ωστόσο, η Δημοτική Αρχή δεν έχει μέχρι σήμερα διαβεβαιώσει για την καταλληλότητα του ή για το αντίθετο.

Με την υπ’ αριθ. πρωτ. 9497/22.06.2018 (βλ. σχετικό 5) αίτηση μας προς το Δήμο ζητούσαμε να μας χορηγηθούν τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων νερού ανθρώπινης κατανάλωσης για την περίοδο 01.04.2016 ως σήμερα, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουμε λάβει καμμία απολύτως απάντηση.

Με την από 07.10.2016 αναφορά – καταγγελία μας (βλ. σχετικό 6) προς το Σώμα Ελεγκτών Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (αρ. πρωτ. 13885/13.0.2016) που κοινοποιήθηκε στην κα Εισαγγελέα Πρωτοδικών Νάξου (αριθμός φακέλου Α16/1030), αναφέραμε τις πλημμέλειες του Δήμου αναφορικά με τον έλεγχο του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης για μία περίοδο περίπου 1,5 έτους”.

Έρευνα και ευθύνες

Κλείνοντας, ζητούν από το Σώμα: α. να ερευνήσετε άμεσα το ζήτημα που αναλύεται ανωτέρω καθώς λόγω της οσμής, γεύσης και χρώματος του νερού δημιουργείται εύλογα στο μέσο άνθρωπο επιφύλαξη και αμφιβολία σχετικά με την καταλληλότητα του ως ανθρώπινης κατανάλωσης, β. να ερευνήσετε και να διαπιστώσετε αν πραγματοποιούνται όλες οι προβλεπόμενες εργαστηριακές αναλύσεις νερού ανθρώπινης κατανάλωσης από κάθε παροχή νερού (γεωτρήσεις μισθωμένες ιδιωτικές και δημοτικές, λιμνοδεξαμενή Εγγαρών, φράγμα Φανερωμένης, πηγή «Σκουληκαριά» κ.α.), γ. να προβείτε άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να διασφαλισθεί ότι θα παρέχεται κατάλληλο νερό για ανθρώπινη κατανάλωση”.

Ολοκληρώνοντας, υπογραμμίζουν: “Σε κάθε περίπτωση, είτε το νερό είναι κατάλληλο, είτε όχι, να προβείτε άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες για την ενημέρωση των πολιτών, ώστε είτε να δοθούν οδηγίες για τη χρήση του, είτε να λάβει χώρα επίσημη διαβεβαίωση ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς καμμία επιφύλαξη. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν πλημμέλειες και παραλείψεις να αποδοθούν ευθύνες στους καθ’ ύλην αρμοδίους”.