Οδεύουν στην απένταξη τα ταφικά μνημεία

Την “προσφορότερη λύση” στο θέμα της διάσωσης των ταφικών μνημείων του Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου προτείνουν με έγγραφό τους, το Υπ. Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) και ειδικότερα η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Κυκλάδων προς τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, το οποίο αν κι έχει αποσταλεί από τις 2 Νοεμβρίου προς τη Δημοτική Αρχή, παρέμενε αδιάβαστο από τον Αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών, Φραγκίσκο Βακόνδιο ως και την περασμένη Παρασκευή, δηλαδή για 14 μέρες.

Σε μία ύστατη προσπάθεια να ευαισθητοποιήσει πολιτικά για τη σοβαρή υπόθεση της προβολής και διάσωσης των μαυσωλείων του Αγίου Γεωργίου, η πρόεδρος της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων, Μαρίζα Αγγελοπούλου προχώρησε σε συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής την Παρασκευή (16/11), αναδεικνύοντας το γεγονός της προκλητικής αδράνειας της Τεχνικής Υπηρεσίας όσον αφορά στον προγραμματισμό τηλεδιάσκεψης με την αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΠΟ, προκειμένου να λάβει την απαιτούμενη καθοδήγηση ο Δήμος και να ενεργοποιήσει το “έργο”.

Η παραπάνω προσπάθεια της ίδιας, έρχεται σε συνέχεια των – μέχρι στιγμής - αποτελεσματικών κινήσεών της να αξιοποιηθεί συνολικά η κληρονομιά των ταφικών μνημείων προς όφελος της Σύρου και της τοπικής κοινωνίας, με απτή απόδειξη την ένταξη των μαυσωλείων της Σύρου, στην Ένωση Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης (Association of Significant Cemeteries of Europe – ASCE) για περαιτέρω ανάδειξη και προβολή.

Ωστόσο, το μείζονος σημασίας ζήτημα της διάσωσης των ταφικών μνημείων, αν κι έχει απασχολήσει επί σειρά ετών σε φιλολογικό επίπεδο ως φαίνεται μέχρι σήμερα, “πρωταγωνίστησε” έντονα προ μηνών, όταν ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, Ανδρέας Γιαλόγλου, γνωστοποίησε την έγγραφη δυσάρεστη προειδοποίηση περί απένταξης του έργου από Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), στο οποίο προ επταετίας είχε ενταχθεί ο τ. Δήμος Ερμούπολης, σύμφωνα με τη θέση της Ειδικής Διαχειριστικής Υπηρεσίας για τα ανενεργά έργα.

Το άκρως σοβαρό θέμα “άνοιξε” συνολικά, στη συνεδρίαση της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων, την περασμένη Παρασκευή, οπότε και η Μαρίζα Αγγελοπούλου αφού πραγματοποίησε μία σύντομη αναδρομή στις προσπάθειες προβολής των μαυσωλείων, όσο και στις επαφές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα με σκοπό τη διάσωσή τους, κατά τη θητεία της, υπογράμμισε την αναγκαιότητα πραγματοποίησης ενεργειών από την καθ΄ ύλην αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία, ώστε να αποφευχθεί αν είναι δυνατόν, έστω και στο παρά πέντε, η απένταξη του έργου.

Υπενθυμίζεται πως, η χρηματοδότηση αφορά σε ποσό 400 χιλ. ευρώ για την αποκατάσταση και συντήρηση ορισμένων ταφικών μνημείων που έχουν εγκεκριμένες σχετικές μελέτες και η ημερομηνία απένταξης του έργου είναι η 31η Δεκεμβρίου του 2018.

Να σημειωθεί πως ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών έφθασε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων πέντε λεπτά προ της λήξης της συζήτησης, κατόπιν μάλιστα τηλεφωνικής επικοινωνίας του μέλους, Δημήτρη Κοσμά.

Στον κάλαθο των αχρήστων... η προειδοποίηση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης σχετικά με την απένταξη

Το πρώτο σημαντικό “κουδούνι” κινδύνου σχετικά με την απένταξη του έργου από το χρηματοδοτικό “εργαλείο” είχε χτυπήσει ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Ανδρέας Γιαλόγλου από τον περασμένο Ιούνιο, οπότε και σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου είχε γνωστοποιήσει το προειδοποιητικό έγγραφο της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης, το οποίο μάλιστα είχε προκύψει από τον Απρίλιο.

Συγκεκριμένα, στο περιεχόμενό του, αναφερόταν με σαφήνεια ότι θα χαθεί η χρηματοδότηση για τη διάσωση των ταφικών μνημείων, αφού εδώ και πολλά έτη, δεν έχει ενεργοποιηθεί καμία απαραίτητη σύμβαση για την υλοποίηση εργασιών συντήρησης.

Αξίζει να διευκρινισθεί πως, δεδομένου ότι τα μαυσωλεία είναι μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, για κάθε κίνηση κι ενέργεια απαιτείται η επίβλεψη και η σύμφωνη γνώμη του Υπ. Πολιτισμού.

Ειδικότερα, στο έγγραφο της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης αναφέρονταν τα ακόλουθα: “Έχοντας υπόψη την σχετική απόφαση με την οποία το έργο του θέματος εντάχθηκε στο Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης της Ανταγωνιστικότητας της ΠΝΑι και χρηματοδοτείται μέσω της ΣΛΕΠ 767 του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων με κ.α. 2011ΕΠ76700011, παρατηρείται ότι μετά την παρέλευση επτά ετών από την ένταξή του δεν υπάρχει ενημέρωση αν έχει προχωρήσει η υλοποίηση του και παρουσιάζει μηδενικές πληρωμές. Λαμβάνοντας υπόψη την σχετική Εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και ειδικότερα στο σημείο “2. Απένταξη ανενεργών έργων” της Ενότητας 5.13.1 “Ένταξη έργων που χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους/Προγραμματισμός – Απαραίτητες ενέργειες για την υποβολή προτάσεων” αυτής, σύμφωνα με την οποία “οι Φορείς, στο πλαίσιο της συνεχούς αποσυμφόρησης του προγράμματος από ανενεργά έργα, θα πρέπει να απεντάσσουν τα έργα που δεν εμπίπτουν πλέον στις προτεραιότητες χρηματοδότησής τους με την προϋπόθεση ότι δεν απορρέουν από αυτά ανειλημμένες υποχρεώσεις”, παρακαλούμε όπως άμεσα μας ενημερώσετε για την πορεία της υλοποίησής του”. Το έγγραφο κατέληγε ως εξής: “Σας ενημερώνουμε ότι η υπηρεσίας μας πρόκειται να προτείνει τη διαγραφή του έργου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων σε περίπτωση που διαπιστώσει ότι αυτό παραμένει ανενεργό”.

Αν και όπως υπενθύμισε η Μαρίζα Αγγελοπούλου την Παρασκευή, η ίδια από κοινού με το μέλος της Επιτροπής, Δημήτρη Κοσμά είχαν επισκεφθεί την Τεχνική Υπηρεσία, κατά το τέλος Ιουνίου, ώστε να ενημερωθούν για τις κινήσεις που θα πραγματοποιήσει η αρμόδια Υπηρεσία απέναντι στον κίνδυνο απώλειας της χρηματοδότησης από το ΠΔΕ, ωστόσο, όπως επεσήμανε, ως σήμερα, δεν έχει υπάρξει νεότερη και συγκεκριμένη ενημέρωση για το όποιο ενδιαφέρον σχετικά με τη διάσωση των ταφικών μνημείων.

Η προτεινόμενη λύση σε έγγραφο της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων στις 2 Νοεμβρίου 

Στο νήμα των ανωτέρω, η Μαρίζα Αγγελοπούλου θέλησε να σημειώσει πως, σήμερα, η λύση που προτείνει το Υπ. Πολιτισμού μέσω της αρμόδιας Υπηρεσίας προς τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, για την προώθηση του έργου διάσωσης, αφορά στην τροποποίηση της παλιάς σύμβασης με το Υπ. Πολιτισμού, ώστε οι επεμβάσεις να πραγματοποιηθούν από εξειδικευμένους μηχανικούς, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας και ανάθεσης αυτών.

Όπως η ίδια σημείωσε στην ενημέρωσή της απέναντι στα δύο παριστάμενα μέλη της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων (κκ. Κοσμά και Τρουμπετάκη), αν και η πρόταση τροποποίησης της σύμβασης μεταξύ ΥΠΠΟ και Δήμου είχε γνωστοποιηθεί προς τη δημοτική πλευρά από τον Δεκέμβριο του 2017, ωστόσο, δεν ακολούθησε καμία ενέργεια της Τεχνικής Υπηρεσίας, με την υπόθεση σήμερα να έχει φτάσει ένα βήμα πριν το οριστικό “τέλος” της, δηλαδή, την απώλεια χρημάτων, με τα οποία θα ξεκινούσε ένα σωτήριο έργο για ταφικά μνημεία του Κοιμητηρίου του Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου στη Σύρο.

Προς επιβεβαίωση των λεγομένων της και με φόντο την παρατήρηση του Αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών, Φραγκίσκου Βακόνδιου, πως, το ΥΠΠΟ δεν έχει απαντήσει ακόμη σε ερώτηση της αρμόδιας Δημοτικής Υπηρεσίας που ο ίδιος προΐσταται, αναφορικά με το πώς θα πρέπει να κινηθεί ο Δήμος στο θέμα της υλοποίησης παρέμβασης, η ίδια εξέθεσε... τον συνάδελφό της, γνωστοποιώντας του το έγγραφο της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων με υπογραφή 2 Νοεμβρίου του 2018.

“Στις παρούσες συνθήκες, η αξιοποίηση των ήδη εγκεκριμένων μελετών και η υλοποίηση του έργου από τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, μετά από διαγωνισμό και ανάθεση σε ανάδοχο, με εξειδικευμένο προσωπικό Μηχανικών και Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (εγγεγραμμένων στα Μητρώα του ΥΠΠΟΑ), θα ήταν η προσφορότερη λύση δεδομένης και της μικρής κλίμακας του έργου” αναφέρει το τμήμα της απαντητικής επιστολής που ανάγνωσε η κ. Αγγελοπούλου, επιπλήττοντας τον κ. Βακόνδιο για την παραδοχή του, πως, δεν είχε λάβει γνώση μέχρι και τις 16 Νοεμβρίου, ενώ το έγγραφο βρισκόταν επί 14 ημέρες στον Δήμο.

Μάλιστα η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων επισημαίνει στον επίλογό της πως, “βεβαίως θα είμαστε στη διάθεσή σας προκειμένου να παράσχουμε οποιεσδήποτε κατευθύνσεις λόγω της υψηλής εποπτείας κατά την υλοποίηση του έργου”.

Απάθεια... ακόμη και για τον προγραμματισμό τηλεδιάσκεψης

Δεδομένου του ανωτέρω εγγράφου, η πρόεδρος της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων επεσήμανε την αναγκαιότητα πραγματοποίησης μίας τηλεδιάσκεψης ανάμεσα στο Υπ. Πολιτισμού και την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων με τους τεχνικούς του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, προκειμένου να λάβουν καθοδήγηση αναφορικά με την προτεινόμενη λύση.

Αν και η εν λόγω προτροπή έχει εκφραστεί πολλάκις από την πλευρά της προς την Τεχνική Υπηρεσία, ακόμη και κατά τη διάρκεια δημόσιων συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου, στην προσπάθεια να ευαισθητοποιήσει τους αρμοδίους του Δήμου Σύρου - Ερμούπολης, ωστόσο, ο κ. Βακόνδιος παρουσιάστηκε αδρανής στη συγκεκριμένη υπόθεση.

“Η λύση υπάρχει” σχολίασε η ίδια, λέγοντας πως σε προφορικό επίπεδο ενημερώθηκε η ίδια τον Δεκέμβριο του 2017, ενημερώνοντας σχετικά την Τεχνική Υπηρεσία, η οποία όμως μοιάζει να μην ενδιαφέρεται επί της ουσίας για το θέμα.

Με φόντο το έγγραφο της 2ας Νοεμβρίου, η Μαρίζα Αγγελοπούλου επανέλαβε προς τον κ. Βακόνδιο πως πρέπει “να μεριμνήσετε για την τηλεδιάσκεψη”, ώστε να δοθεί πληροφόρηση για τις περαιτέρω ενέργειες του Δήμου, με τον ίδιο να σημειώνει προς την ίδια πως θα πρέπει να το προγραμματίσει η ίδια το ραντεβού, παρά τις όποιες διευκρινίσεις έδωσε από την πλευρά της, περί μη αρμοδιότητάς της κατά το νόμο, για τεχνικά θέματα.

Κατόπιν των ανωτέρω και στην περίπτωση που τόσο ο ίδιος ο κ. Βακόνδιος, όσο και συνολικά η Δημοτική Αρχή επιθυμούν να αποδείξουν ότι ενδιαφέρονται τελικά για το θέμα της μη απώλειας χρηματοδότησης που αφορά στη διάσωση ταφικών μνημείων, οφείλουν να γνωστοποιήσουν τις όποιες κινήσεις πράξουν άμεσα, για το σοβαρό θέμα.

Οι μελέτες αποκατάστασης και συντήρησης που έχει στη διάθεσή του ο Δήμος 

Προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού, αξίζει να αναφερθεί πως, σήμερα ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης έχει στα συρτάρια του δεκατρείς συνολικά εγκεκριμένες μελέτες συντήρησης για ταφικά μνημεία του Κοιμητηρίου του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου, ενώ ακόμη έχει και τέσσερις που αφορούν σε αποκατάσταση και δομοστατική τεκμηρίωση μνημείων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε στο έγγραφό της και η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων, μελέτη αποκατάστασης υπάρχει για το μνημείο Ν. Πρασσακάκη, ενώ έχει γίνει καταγραφή παθολογίας και δομοστατική τεκμηρίωση για το μνημείο Γ. Γιαννίκογλου, το κοιμητήριο Ι.Στ. Πρωίου και το μνημείο της οικογένειας Νικηφ. Γεωργιάδου.

Εκτός των προαναφερθέντων μαυσωλείων, μελέτες συντήρησης έχουν εκπονηθεί κι εγκριθεί για το κτήμα κληρονόμων Γαιιζη και Κεχαγιά, για το κτήμα κληρονόμων Σταύρου Χρυσού, για το μνημείο οικογένειας Ζαννή Πετροκόκκινου, για τον τάφο της οικογένειας Δ.Ν. Βαφιαδάκη, καθώς επίσης για το κτήμα Υιών Αμβροσίου Δαμαλά, το κτήμα Εμμανουήλ Μπενάκη, τον τάφο της οικογένειας Αναστασίου Κοπκίλη, το κτήμα κληρονόμων Στ. Πρώιου Κρίνων και το κτήμα Ορφανοτροφείου Μπαμπαγιώτου.

Μέριμνα για την προβολή 

Προτού αναφερθεί αναλυτικά σε όλα τα παραπάνω, η Μαρίζα Αγγελοπούλου ενημέρωσε τα μέλη της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων και για το κομμάτι της προβολής των μαυσωλείων, που συμπεριλαμβάνει κυρίως το επιτυχημένο βήμα ένταξης και συμμετοχής στην Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων (European Cemeteries Route) των Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης (Cultural Routes of the Council of Europe).

Παραδίδοντας μάλιστα και τη σχετική βεβαίωση στη Δημοτική Αρχή στην τελευταία συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, η ίδια σημείωσε πως, απαιτούνται οργανωμένες κινήσεις του Δήμου και όσον αφορά στην προβολή του μοναδικού Κοιμητηρίου του Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου.

Ειδικότερα, γνωστοποίησε πως απαιτείται η κατασκευή μίας ειδικής πινακίδας που θα αναρτηθεί σε κατάλληλο κι εμφανές σημείο στο Κοιμητήριο, ώστε να ενημερώνεται ο κόσμος για τη συμπερίληψη των μαυσωλείων στην Ευρωπαϊκή Διαδρομή, ενώ επεσήμανε την ανάγκη τακτικής, οργανωμένης κι έγκυρης ενημέρωσης της ενότητας που αφορά στα ταφικά μνημεία της Σύρου, στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Δικτύου.

Στο τέλος της συζήτησης της Παρασκευής, αναγνωρίζοντας ως αιρετό πρόσωπο και πρόεδρος της Επιτροπής των Ταφικών Μνημείων του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, την αξία που έχει η προβολή και κυρίως η διάσωση των εν λόγω μαυσωλείων για την πρωτεύουσα των Κυκλάδων, η ίδια η κ. Αγγελοπούλου προέτρεψε για ακόμη μία φορά την Τεχνική Υπηρεσία να ενεργοποιηθεί και να πραγματοποιήσει σε πρώτο επίπεδο, άμεσα την τηλεδιάσκεψη με το ΥΠΠΟ, ώστε να σημάνει την έναρξη των οργανωμένων προσπαθειών στο θέμα της αποκατάστασης των ταφικών μνημείων.

Άλλωστε, όπως η ίδια υποστήριξε, η Σύρος μέσα από την ανάδειξη της κληρονομιάς της, μπορεί να έχει όφελος στο κομμάτι του Κοιμητηριακού τουρισμού που έχει ανοδική τάση τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στην Ευρώπη.