Η καινοτομία σύμμαχος στην καταπολέμηση της λειψυδρίας

Προετοιμάζεται το έδαφος, προκειμένου εντός του επόμενου χρόνου να βρίσκονται σε λειτουργία τα πιλοτικά συστήματα, για τη διαχείριση μη συμβατικών ειδών νερού στην Τήνο και τη Μύκονο, στο πλαίσιο του προγράμματος “Hydrousa”, που εντάσσεται στο πρόγραμμα “Horizon 2020”.

Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις στελεχών των εταίρων του προγράμματος για την Ελλάδα, ήτοι του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Impact Hub Athens, βασική επιδίωξη των εταίρων του προγράμματος αποτελεί η σύνδεση των πρωτότυπων τεχνολογιών, που αναμένεται να υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος, με τις τοπικές κοινωνίες, την οικονομία και τον τουρισμό, παρουσιάζοντας μία εναλλακτική προσέγγιση σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, ενώ υπολογίζεται, ότι το καλοκαίρι του 2019τα συστήματα θα είναι έτοιμα προς λειτουργία, προκειμένου να αρχίσουν οι τεχνικές εφαρμογές.

Bonus στην καλλιέργεια και την τοπική οικονομία

Σημειώνεται, πως το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα HYDROUSA εντάσσεται στο πρόγραμμα του Ορίζοντα 2020 το οποίο αποτελεί το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Έρευνα και Ανάπτυξη. Συντονιστής του προγράμματος είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με τους Δήμους Τήνου, Μυκόνου και Λέσβου να συμμετέχουν ως εταίροι του προγράμματος από την Ελλάδα, καθώς συνολικά συμμετέχουν 27 φορείς από διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Μεσογείου.

Το πρόγραμμα έχει συνολικό προϋπολογισμό 12 εκατομμύρια ευρώ και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ανταγωνιστικά προγράμματα στη διαχείριση των υδατικών πόρων. Σύμφωνα με την παρουσίαση του προγράμματος, η HYDROUSA στοχεύει στην ανάπτυξη, τη βελτιστοποίηση και την επίδειξη καινοτόμων και αποδοτικών συστημάτων χαμηλού κόστους για τη διαχείριση μη συμβατικών ειδών νερού σε Μεσογειακές περιοχές. Αυτό περιλαμβάνει τη διαχείριση των λυμάτων, του βρόχινου νερού, των υπόγειων υδάτων, του θαλάσσιου νερού και της ατμοσφαιρικής υγρασίας. Η επεξεργασία τους έχει ως στόχο την αύξηση των υδάτινων αποθεμάτων των περιοχών της Μεσογείου οι οποίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα λειψυδρίας, αλλά και της ανάκτησης πολύτιμων υλικών και ενέργειας από τα υγρά απόβλητα.

Η χρήση καλής ποιότητας μη συμβατικών ειδών νερού αναμένεται να αυξήσει τη γεωργική παραγωγή και να ενθαρρύνει την οικονομική δραστηριότητα των περιοχών της Μεσογείου που πλήττονται από λειψυδρία.

Η εφαρμογή του προγράμματος αποσκοπεί στο κλείσιμο όλων των κύκλων του νερού σε τοπικό επίπεδο, αξιοποιώντας τους πόρους και προωθώντας την ιδέα της αποκεντρωμένης διαχείρισης του νερού, των υλικών, της εξοικονόμησης ενέργειας, της επεξεργασίας λυμάτων και της επαναχρησιμοποίησης του ανακτημένου νερού.

Το πρόγραμμα HYDROUSA θα υλοποιηθεί με την εφαρμογή 13 καινοτομιών και έξι διαφορετικών επιδεικτικών συστημάτων, στα τρία ελληνικά νησιά.

Τα πιλοτικά συστήματα του προγράμματος HYDROUSA των δύο νησιών των Κυκλάδων, Τήνο και Μύκονο, αφορούν:

- HYDRO3 Λια, Μύκονος: Απομονωμένο σύστημα συγκομιδής βρόχινου νερού και άρδευση καλλιεργειών, για Οικονομική παροχή νερού σε απομονωμένες περιοχές και παραγωγή προϊόντων

- HYDRO4 Άνω Μερά Μύκονος: Σύστημα συγκομιδής βρόχινου νερού από κατοικίες, εμπλουτισμός υδροφόρων, σύστημα άρδευσης τοπικών καλλιεργειών. Αύξηση της παροχής νερού, παραγωγή πόσιμου νερού, εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα (μείωση της διείσδυσης θαλασσινού νερού).

- HYDRO5 Άγιος Φωκάς, Τήνος: Σύστημα επεξεργασίας του θαλασσινού νερού και της παραγόμενης άλμης, παραγωγή τροπικών φρούτων. Παραγωγή πόσιμου νερού και αλατιού από θαλασσινό νερό και άλμη και μείωση των εισαγωγών τροπικών φρούτων.

- HYDRO6 Τήνος: Εξέταση των κύκλων του νερού εντός μιας οικοτουριστικής μονάδας: Σύστημα συλλογής βρόχινου νερού, σύστημα συμπύκνωσης υδρατμών, σύστημα επεξεργασίας λυμάτων με υγροβιότοπο, άρδευση τοπικών καλλιεργειών με επεξεργασμένα λύματα. Οικοτουριστικές εγκαταστάσεις που είναι αυτάρκεις από πλευράς παροχής νερού, ενέργειας και τροφίμων.

Ενθάρρυνση της τοπικής καλλιέργειας

Ήδη τον Σεπτέμβριο, στην Μύκονο πραγματοποιήθηκε η πρώτη Τεχνική Συνάντηση των εταίρων του Ευρωπαϊκού Προγράμματος, με τη συμμετοχή του Δημάρχου Μυκόνου κ. Κωνσταντίνου Κουκά και του Προέδρου της ΔΕΥΑΜ κ. Μιχάλη Ζουγανέλη.

Αξίζει να σημειωθεί, πως στο Δήμο Μυκόνου αντιστοιχεί από τον προϋπολογισμό το ποσό των 77.500 ευρώ, για την ανάπτυξη μονάδων συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης του βρόχινου νερού και των απορροών καθώς και σύστημα εμπλουτισμού του υπόγειου υδροφορέα με βρόχινο νερό. Το νερό μετά από επεξεργασία θα διατεθεί για άρδευση ρίγανης και τοπικών καλλιεργειών.

Στο νησί των ανέμων θα εφαρμοσθούν δύο καινοτόμα συστήματα ανάκτησης βρόχινου νερού και εμπλουτισμού του υπόγειου υδροφορέα καθώς και άρδευσης καλλιεργειών. Όλα τα συστήματα πρόκειται να επιτύχουν ένα υψηλό επίπεδο αυτοματοποίησης, παρακολούθησης και ελέγχου σε πραγματικό χρόνο, μέσω της ενσωμάτωσης τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας (ICT). Πιο συγκεκριμένα, θα χρησιμοποιηθούν κατάλληλοι αισθητήρες για την παρακολούθηση και τον έλεγχο κάθε κύκλου νερού, με σκοπό την εξοικονόμηση νερού.

Επιπρόσθετα, κατά τη διεξαγωγή του προγράμματος θα λάβουν χώρα δραστηριότητες διάδοσης του έργου, οι οποίες θα απευθύνονται στους ενδιαφερόμενους και θα περιλαμβάνουν σεμινάρια, διαδραστικά εργαστήρια, παρουσιάσεις και εκδηλώσεις ενημέρωσης, θερινά σχολεία και σημεία πληροφόρησης πολιτών.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, όλοι οι εταίροι έκαναν ερωτήσεις αναφορικά με το νερό, την κατανάλωση και τη χρήση του στο νησί της Μυκόνου, ενώ ακολούθως, ο Δήμαρχος καθώς και ο Πρόεδρος της ΔΕΥΑΜ παρείχαν σημαντικές πληροφορίες που αφορούν στα επίπεδα νερού που καταναλώνονται στο νησί της Μυκόνου ημερησίως, αλλά και μηνιαίως, δίνοντας έμφαση κυρίως στην υψηλή τουριστική περίοδο, όταν και οι ημερήσιες καταναλώσεις είναι πολύ μεγάλες. Επιπλέον, παρείχαν αναλυτικές πληροφορίες όσον αφορά τις αφαλατώσεις, τα φράγματα, την προμήθεια νερού, τα μέτρα πρόληψης ως προς την αλόγιστη χρήση του νερού και τους μελλοντικούς στόχους ως προς την πλήρη αντιμετώπιση της λειψυδρίας.

Επιπλέον συζητήθηκαν τα μελλοντικά αποτελέσματα του έργου και των πιλοτικών μηχανισμών που θα τεθούν σε εφαρμογή σε δυο συγκεκριμένα σημεία του νησιού, καθώς και τις προοπτικές που θα επιφέρουν για περαιτέρω κύρια εφαρμογή ως προς την πρόληψη του ζητήματος της λειψυδρίας αλλά και της επαναχρησιμοποίησης του νερού σε τοπικές καλλιέργειες.

Σε συνέχεια του βραβευμένου Sol Brine

Όσον αφορά στο Δήμο Τήνου, στο πλαίσιο της ερευνητικής πρότασης HYDROUSA, προβλέπεται η ανάπτυξη ενός εναλλακτικού συστήματος επεξεργασίας της άλμης από την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού το οποίο θα περιλαμβάνει:

α) την εξάτμιση της άλμης μέσα από θερμοκήπιο

β) τη συμπύκνωση του εξατμισμένου νερού, το οποίο στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθεί για άρδευση των καλλιεργειών θερμοκηπίου και την παραγωγή άλατος.

Πρόκειται, σύμφωνα με τους υπεύθυνους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, για έναν εναλλακτικό τρόπο διαχείρισης της άλμης η οποία παράγεται από την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού και ο οποίος θα συνδεθεί με το σύστημα που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του επιτυχημένου και βραβευμένου προγράμματος LIFE Sol Brine, που επίσης πραγματοποιήθηκε στο νησί.

Για την ανάπτυξη του συστήματος απαιτείται έκταση περίπου 400-500 τετραγωνικών μέτρων, πλησίον της μονάδας αφαλάτωσης και του έργου Sol Brine το οποίο επίσης θα παρακολουθείται από το προσωπικό που θα ασχοληθεί με το πρόγραμμα HYDROUSA. Το θερμοκήπιο το οποίο θα αναπτυχθεί θα τροφοδοτείται με γλυκό νερό, που θα παράγεται από τη συγκεκριμένη μονάδα για την ανάπτυξη στοχευμένων καλλιεργειών.

Από το Πολυτεχνείο τονίζεται, ότι όλες οι διαδικασίες ανάπτυξης και λειτουργίας του συγκεκριμένου συστήματος θα πραγματοποιηθούν από το προσωπικό του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου χωρίς την επιπλέον επιβάρυνση του Δήμου, ο οποίος αποτελεί εταίρο, με 100% χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η προτεινόμενη χρηματοδότηση για το Δήμο Τήνου είναι 76.250 ευρώ η οποία επιμερίζεται συγκεκριμένα σε 36.000 ευρώ για μισθούς, 15.000 ευρώ για την κάλυψη του κόστους μετακινήσεων και διαμονής για τις ανάγκες του έργου, 10.000 ευρώ για τη διοργάνωση δύο τοπικών ημερίδων, μία συνάντηση των εταίρων του προγράμματος και τις ανάγκες εκτύπωσης υλικού, καθώς επίσης, τέλος, 15.250 ευρώ για άλλα έξοδα του Δήμου.