Ανάδειξη ενός εκ των σπουδαιότερων αρχαιολογικών χώρων

Οριστικοποιήθηκε το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αντιπάρου και του Υπουργείου Πολιτισμού, για την εκτέλεση του έργου “μελέτες και εργασίες ανάδειξης του Κάστρου Αντιπάρου και του Ιερού του Απόλλωνος στο Δεσποτικό”.

Με προηγούμενες αποφάσεις, οι εμπλεκόμενοι φορείς, ήτοι ο Δήμος Αντιπάρου, που παρέχει τη χρηματοδότηση, το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, καθώς και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, αποφάσισαν τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης, προκειμένου να αναδειχτεί ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής των Κυκλάδων, η νήσος του Δεσποτικού, αλλά και το Κάστρο της Αντιπάρου.

Με νέα απόφαση, που έλαβε ομόφωνα το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αντιπάρου στην προχθεσινή συνεδρίασή του, όπως επίσης και οι υπόλοιποι δύο φορείς, αντίστοιχα, καθορίστηκε και οριστικοποιήθηκε το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης.

Οι εμπλεκόμενοι φορείς

Σύμφωνα με το σχέδιο της Προγραμματικής Σύμβασης, το Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού συμμετέχει, ως ο αρµόδιος φορέας για την διατήρηση, προστασία και τη φύλαξη των αρχαιοτήτων, την επιστηµονική έρευνα, την αποκάλυψη, τη διατήρηση, τη συντήρηση, την ανάδειξη των αρχαιοτήτων, και την έκθεσή τους στα Μουσεία, τη µελέτη, τον προγραµµατισµό, τη διαχείριση και την εκτέλεση οιουδήποτε αρχαιολογικού έργου συντήρησης, επισκευής, αποκατάστασης, αναστήλωσης, ανάδειξης και διαµόρφωσης των µνηµείων και αρχαιολογικών χώρων, καθώς και του φυσικού ή µη περιβάλλοντός τους, την εκτέλεση όλων των ανωτέρω έργων µε αυτεπιστασία και απολογιστικά, την επιστηµονική µελέτη και δηµοσίευση των αρχαιοτήτων, τη διαχείριση των µνηµείων των αρχαιολογικών χώρων, Μουσείων και Συλλογών, που ανήκουν στο κράτος, καθώς και µε την εν γένει µέριµνα εφαρµογής της ισχύουσας νοµοθεσίας περί προστασίας των αρχαιοτήτων, ως φορέας υλοποίησης – διαχείρισης.

Ο ∆ήµος Αντιπάρου της Περιφερειακής Ενότητας Κυκλάδων συμμετέχει, ως χρηµατοδότης των προγραµµατιζόµενων έργων που αποτελούν το αντικείµενο της παρούσας Προγραµµατικής Σύµβασης, ως φορέας χρηµατοδότησης. Ειδικότερα, ο ∆ήµος Αντιπάρου, στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων του και στην προσπάθεια να συµβάλει στην ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς του ∆ήµου του, συνδράµει, µετά από σχετική απόφαση του ∆ηµοτικού Συµβουλίου, στο έργο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού και συγκεκριµένα στα έργα που προβλέπει η προγραμματική σύμβαση, καθώς τα έργα αυτά θα συµβάλλουν ουσιαστικά στην αναβάθµιση του τουριστικού προϊόντος του νησιού και θα αποτελέσουν µοχλό ανάπτυξηής του.

Τέλος, η ΠΝΑ, στo πλαίσιο των αρµοδιοτήτων της, συµβάλλει στην πραγµατοποίηση των έργων του Προγράµµατος, θέλοντας να συνδράµει στο έργο της συντήρησης και προβολής των µνηµείων αρµοδιότητας του ΥΠΠΟΑ, στα όρια του ∆ήµου Αντιπάρου.

Αναλυτικά τα έργα, που προβλέπει η σύμβαση

Η προγραμματική σύμβαση προβλέπει την ολοκλήρωση, με χρονικό ορίζοντα τριετίας, δύο υποέργων.

Το πρώτο υποέργο, αφορά σε σύνταξη µελετών στερέωσης, αποκατάστασης και συντήρησης του Πύργου στο κέντρο του Κάστρου, των εκκλησιών Αγίου Αντωνίου, Ιωάννου Προδρόµου και Χριστού, καθώς και κατασκευών που σχετίζονται µε την κοινόχρηστη χρήση (είσοδος, κρήνη κλπ.), σε εργασίες καθαρισµού και αποµάκρυνσης νεότερων κατασκευών (δεξαµενή κ.ά.), από τον κεντρικό Πύργο, σε εργασίες συντήρησης εξωτερικών και εσωτερικών, εφόσον κριθεί απαραίτητο, επιχρισµάτων των εκκλησιών Αγίου Αντωνίου, Ιωάννου Προδρόµου και Χριστού, σε διερευνητικές εργασίες καθορισµού / διαµόρφωσης διαδροµών και σε ενέργειες προβολής του µνηµειακού συνόλου µε ποικίλα µέσα, όπως η τοποθέτηση ενηµερωτικής πινακίδας ή η δηµιουργία ενηµερωτικού εντύπου.

Στο δεύτερο υποέργο προβλέπεται εφαρµογή της εγκεκριµένης µελέτης ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου στη θέση Μάντρα ∆εσποτικού, επίβλεψη της εφαρµογής της εγκεκριµένης µελέτης, εφαρµογή της µελέτης αναστήλωσης του αρχαϊκού ναού και του εστιατορίου του ιερού στη θέση Μάντρα ∆εσποτικού, επίβλεψη της εφαρµογής της µελέτης αναστήλωσης, εργασίες συντήρησης τοιχοποιιών και κονιαµάτων των αρχιτεκτονικών καταλοίπων των κτιρίων του ιερού κατά την εγκεκριµένη µελέτη και το σχεδιασµό και τοποθέτηση ενηµερωτικών πινακίδων.

Φορέας υλοποίησης και λειτουργίας του έργου ορίζεται το Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Σύμφωνα με το σχέδιο της Π.Σ., η σύμβαση έχει τριετή χρονική διάρκεια και αρχίζει µε την υπογραφή της, ενώ η διάρκειά της µπορεί να παραταθεί έως 18 µήνες, κατόπιν αιτιολογηµένης εισήγησης της Επιτροπής Παρακολούθησης, για λόγους που αφορούν στην ολοκλήρωση της υλοποίησης του αντικειµένου της σύµβασης.

Χρηματοδότης ο Δήμος Αντιπάρου με ίδιους πόρους

Ο συνολικός προϋπολογισµός του έργου ανέρχεται στις 150.000 ευρώ, συµπεριλαµβανοµένου ΦΠΑ 24%. Οι πόροι χρηµατοδότησης του έργου θα προέλθουν αποκλειστικά από ίδιους πόρους του ∆ήµου Αντιπάρου.

Αναλυτικότερα, ο προϋπολογισµός του πρώτου υποέργου ανέρχεται στο ποσό των 60.000 ευρώ, ενώ ο προϋπολογισµός του δεύτερου, στο ποσόν των 90.000 ευρώ.

Η καταβολή του ποσού από το ∆ήµο, θα γίνεται τµηµατικά, ανάλογα µε την πορεία των εργασιών, µετά από σχετικό πρακτικό της Επιτροπής Παρακολούθησης µέχρι ολοκλήρωσης και πλήρους αποπληρωµής του έργου.

Το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης προβλέπει, πως για την εκτέλεση ή πραγµάτωση του αντικειµένου ή περιεχοµένου της παρούσης Προγραµµατικής Σύµβασης ουδεµία επιβάρυνση ή δαπάνη έναντι των συµβαλλοµένων ή και τρίτων θα προκαλείται σε βάρος του προϋπολογισµού του Υπουργείου Πολιτισµού & Αθλητισµού. Το κόστος ανάληψης της οιασδήποτε ενδεχόµενης υποχρέωσης του Υπουργείου Πολιτισµού & Αθλητισµού (π.χ., επιστηµονική υποστήριξη, διάθεση στελεχών υπηρεσιών του κ.λπ.), αλλά και το κόστος της εν γένει λειτουργίας της Επιτροπής Παρακολούθησης του Έργου, θα καλύπτονται από το ∆ήµο Αντιπάρου.

Η ΠΝΑ αναλαµβάνει να προβεί στις όποιες αναγκαίες ενέργειες που απορρέουν από τις αρµοδιότητές της, µε σκοπό τη διευκόλυνση της πορείας εκτέλεσης του έργου, σύµφωνα µε τις υποδείξεις της Επιτροπής Παρακολούθησης.

Συνεχίζει να “δίνει” γνώση και ευρήματα το Δεσποτικό

Αξίζει να υπενθυμιστεί, πως ο αρχαιολογικός χώρος του Δεσποτικού, δεν έχει σταματήσει να εκπλήσσει με τα ευρήματά του, τα οποία έρχονται κάθε χρόνο στο φως. Μόλις τον Αύγουστο του 2018, στην ετήσια ενημέρωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, σχετικά με τις ανασκαφές του αρχαιολόγου της ΕΦΑ, κ. Γιάννου Κουράγιου, της ομάδας του, καθώς και φοιτητών αρχαιολογίας, απ' όλο τον κόσμο, ανέδειξαν την τοπογραφία και οργάνωση του αρχαϊκού ιερού του Απόλλωνα, ενώ αποκαλύφθηκαν επίσης δύο ακόμη χώροι, πέραν των δώδεκα, που είχαν έρθει στο φως έως το 2017, που απέδωσαν πληθώρα κεραμεικής και μεταλλικών αντικειμένων.

Σημαντικά ήταν τα αποτελέσματα και από τη διερεύνηση των διαφορετικών φάσεων κατασκευής του συγκροτήματος, καθώς αποκαλύφθηκαν σε πολλούς χώρους πρωιμότερα δάπεδα και εντοπίστηκαν τα κατώφλια των αρχικών εισόδων που είχαν σφραγιστεί. Έγινε σαφές ότι και σε αυτή την περιοχή του ιερού είχαν λειτουργήσει κτίρια πριν την ανέγερση του αρχαϊκού ναού στα μέσα του 6ου α.π.Χ.

Έξω από τέμενος οι εργασίες επεκτάθηκαν στα κτίρια Ρ και Ζ, ενώ ολοκληρώθηκε η διερεύνηση του κτιρίου Ρ.

Στις έρευνες συμμετείχαν, εκτός από τα μέλη της επιστημονικής ομάδας, πολλοί φοιτητές και αρχαιολόγοι από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, ενώ οι αναστηλωτικές εργασίες διήρκησαν 4 εβδομάδες και στέφθηκαν με απόλυτη επιτυχία, αφού μετά την τοποθέτηση και του τρίτου κίονα του ναού και του επιστυλίου πάνω από αυτόν το μνημείο έχει αποκτήσει ξανά την τρίτη διάστασή του και ο επισκέπτης μπορεί να αντιληφθεί το μέγεθος και το μεγαλείο του ακόμα και από την απέναντι ακτή της Αντιπάρου.