«Η Ελλάδα στην πρωτοπορία της Ευρωπαϊκής Κυκλικής Οικονομίας»

Ισχυρό παρόν έδωσαν μέλη της κυβέρνησης, της Βουλής, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και εκπρόσωποι οικονομικών, κοινωνικών και παραγωγικών φορέων, στο 1ο Forum Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα, που συνδιοργάνωσαν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) και ολοκληρώθηκε νωρίτερα στην Αίγλη Ζαππείου, με μεγάλη επιτυχία.

Όλοι οι συμμετέχοντες κατέδειξαν την ανάγκη η χώρα, όχι μόνο να μπει στην εποχή της Κυκλικής Οικονομίας, αλλά και να επιταχύνει τον βηματισμό της, ώστε τα αποτελέσματα να είναι εμφανή και άμεσα. Μάλιστα, από τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τονίστηκε ότι η Ελλάδα ανήκει στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν και υλοποιούν Στρατηγική Κυκλικής Οικονομίας.

Ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, συνοψίζοντας τα συμπεράσματα των εργασιών του διήμερου Forum επιβεβαίωσε τη βούληση της πολιτείας για αλλαγή καταναλωτικών προτύπων και παραγωγικών μοντέλων, ώστε η αναπτυξιακή δυναμική που θα προσδώσει η εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στη χώρα  να αποδώσει άμεσα αποτελέσματα, δημιουργώντας νέο προϊόν και νέα εργασία. Η Ελλάδα, σταθερά προσηλωμένη στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και με γνώμονα την Συμφωνία των Παρισίων για το Κλίμα, είναι μία από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης που εντάσσει την Κυκλική Οικονομία στο αναπτυξιακό και παραγωγικό της μοντέλο, γεγονός που αναγνώρισαν και επιβράβευσαν όλοι οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και όλοι οι εκπρόσωποι του παραγωγικού κόσμου που συμμετείχαν στο Forum.

Ταυτόχρονα, κάλεσε τους Δήμους όλης της χώρας να συμμετάσχουν σε ένα TAIEX-EIR PEER 2 PEER Εργαστήριο σύνδεσης Ευρωπαϊκών πόλεων με φιλόδοξες προσπάθειες στην αναβάθμιση της διαχείρισης των απορριμμάτων τους και στη συνεισφορά τους Κυκλική Οικονομία, που διοργανώνει το ΥΠΕΝ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το διήμερο αυτό διαδραστικό σεμινάριο, που θα πραγματοποιηθεί στις 12και 13 Ιουνίου 2019 στην Αθήνα, θα δώσει την ευκαιρία σε 15 Δήμους της χώρας να ανταλλάξουν εμπειρίες και παραδείγματα καλών πρακτικών με εμπειρογνώμονες στη διαχείριση δημοτικών αποβλήτων από διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις που έχουν εφαρμόσει με επιτυχία μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων τους και την προσαρμογή τους στα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης."΄Εχουμε αποφασίσει ως Υπουργείο ότι η εισφορά για την Κυκλική Οικονομία θα χρηματοδοτεί κατά προτεραιότητα τον κλάδο του οργανικού και της διαλογής στην πηγή ανά Δήμο. Το σύνολο της εισφοράς θα επιστρέφει στους Δήμους και όχι σε Μονάδες Επεξεργασίας", ανέφερε ο Σωκράτης Φάμελλος.

Κλείνοντας, δεν παρέλειψε να επισημάνει και το ζήτημα του οικολογικού σχεδισμού: "Δεν μπορούμε να επιτρέπουμε άλλο την διακίνηση υλικών για τα οποία δεν αναλαμβάνει την ευθύνη του ο παραγωγός, με βάση το οικολογικό τους αποτύπωμα. Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι τα Συστήματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού πρέπει να έχουν τιμοκατάλογο λαμβάνοντας υπόψη τον οικολογικό σχεδιασμό και τα οικολογικά χαρακτηριστικά του προϊόντος. Δεν είναι δυνατόν να έχει ίδια εισφορά για την ανακύκλωση του ένα προϊόν που είναι ανακυκλώσιμο με ένα προϊόν που δεν μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί λόγω αντιοικολογικού σχεδιασμού των υλικών του. Από την πλευρά μας θα εφαρμόσουμε αντικίνητρα για αυτό το υπολειπόμενο ρεύμα, δηλαδή αυξημένα τέλη για τα υλικά που οφείλουν να ανακυκλωθούν και δεν δύναται να ανακυκλωθούν. Γιατί αυτό υποτιμά τις επιχειρήσεις που μπαίνουν στην Κυκλική Οικονομία και τις υποχρεώσεις της". 

Τέλος, ο Σωκράτης Φάμελλος ανέφερε ότι η απόφαση της Κυβέρνησης αλλά και της Οικονομικής Επιτροπής είναι το Forum Κυκλικής Οικονομίας να έχει πρακτικά αποτελέσματα και κυρίως συνέχεια. Πρότεινε το 2ο Forum να συνδυαστεί με μια Έκθεση Κυκλικής Οικονομίας και Καινοτομίας και να διοργανωθεί μια πρωτοβουλία βέλτιστων πρακτικών σε επιστημονικό και σε παραγωγικό επίπεδο. "Η έμπνευση και η ενέργεια που μοιραστήκαμε, οι δεσμεύσεις που αναλάβαμε σε αυτό το 1ο Forum Κυκλικής Οικονομίας πρέπει να μεταφερθούν στην οικονομία, στη διοίκηση, την αυτοδιοίκηση, την παραγωγή και φυσικά την κοινωνία", κατέληξε.

Βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη

Από την πλευρά του ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας & Ανάπτυξης, Γιάννης Δραγασάκης, έθεσε στην ομιλία του την σημαντικότητα της κυκλικής οικονομίας, καθώς αυτή αποτελεί «κριτήριο για την ποιότητα της ανάπτυξης», όπως είπε.

Ο Υπουργός έκανε αναφορά τόσο στην αφετηρία, όσο και στην υπάρχουσα κατάσταση, καταλήγοντας στα όσα ορίζονται ως προοπτική, σημειώνοντας ότι «ότι για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία χρειάζεται όχι μόνο ισχυρή πολιτική βούληση, χρειάζονται και συγκεκριμένες πολιτικές και θεσμικές προϋποθέσεις».

Συγκεκριμένα ο κ. Δραγασάκης ανέφερε ότι υπήρξε μία αφετηρία αρνητική, καθώς «πριν από την κρίση είχαμε ένα παραγωγικό υπόδειγμα εξαρτημένο από το δανεισμό, τις εισαγωγές και την κατανάλωση. Ένα μοντέλο που διεύρυνε τις ανισότητες και με ένα κοινωνικό κράτος ελλιπές και αναποτελεσματικό, λόγω της αποσπασματικής και πελατειακής του συγκρότησης. Στο πλαίσιο αυτό, το περιβάλλον αντιμετωπιζόταν ως ένας αναλώσιμος πόρος. Έτσι η οικονομική δραστηριότητα γινόταν συχνά σε βάρος του περιβάλλοντος. Στην Ελλάδα είχαμε, λοιπόν, ένα υπόδειγμα ενδογενώς μη βιώσιμης ανάπτυξης. Για αυτό, άλλωστε, το μοντέλο αυτό χρεοκόπησε. Ενώ όμως η κρίση ανέδειξε την ανάγκη για ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης, το πρώτο και το δεύτερο μνημόνιο αγνόησαν αυτό το γεγονός ή το κατανόησαν στρεβλά και μονόπλευρα ως ένα πρόβλημα ανταγωνιστικότητας τιμών και όχι διαρθρωτικής βιωσιμότητας και κοινωνικών ανισοτήτων. Η περίοδος μετά το 2015 αρχίζει με την ισχυρή πολιτική βούληση της νέας κυβέρνησης να προχωρήσει η παραγωγική και οικολογική ανασυγκρότηση του παραγωγικού συστήματος».

Σε ότι αφορά στις πρωτοβουλίες και δράσεις της κυβέρνησης, σε επίπεδο σχεδιασμού της ανάπτυξης, αναφέρθηκε στη διαμόρφωση της «Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής για το μέλλον» η οποία  έγινε παράλληλα με τη διαμόρφωση της Έκθεσης της χώρας για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, το πρώτο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία», την «Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή», με αύξηση συμμετοχής των ΑΠΕ στο 32% της συνολικής κατανάλωσης έως το 2030, όπως και με την υποχρέωση των Περιφερειών να  εκπονήσουν Περιφερειακά Σχέδια Προσαρμογής, αλλά και τις επιμέρους πολιτικές των υπουργείων όπως η κατάρτιση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις».

Σε ότι αφορά στα χρηματοδοτικά εργαλεία, ανέφερε την ίδρυση της «Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας» για τη στήριξη επενδυτικών προγραμμάτων και έργων με περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές διαστάσεις, με στρατηγικό στόχο την προώθηση πολιτικών κυκλικής οικονομίας, την απελευθέρωση εσόδων του Πράσινου Ταμείου και η διοχέτευσή τους στη στήριξη και προώθηση περιβαλλοντικών δράσεων, την ενίσχυση αποκλειστικά μεταποιητικών επιχειρήσεων με σκοπό την ανάπτυξη δράσεων προστασίας του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της παραγωγικής τους διαδικασίας, τις περιβαλλοντικές υποδομές με δημιουργία σύγχρονων εγκαταστάσεων (υποδομών και εξοπλισμού) που προβαίνουν σε ορθολογικές πρακτικές εργασιών ανακύκλωσης, το Ταμείο Υποδομών το οποίο θα χορηγεί χαμηλότοκα δάνεια για τη χρηματοδότηση μικρών έργων υποδομών, δημόσιων ή ιδιωτικών και η πρόσκληση που είναι ήδη ανοιχτή και αφορά στη δημιουργία Ταμείων Συμμετοχών ώστε με τη διάθεση δημοσίου χρήματος από κοινού με ιδιωτικά κεφαλαία να συγκροτηθούν νέα επενδυτικά ταμεία, τα οποία θα επενδύουν σε επιλεγμένες, μη εισηγμένες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην έρευνα και ανάπτυξη σε προωθημένους τεχνολογικά τομείς.