“Να λέμε όχι στο εύκολο”

“Το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και οι εξαρτήσεις, σαγηνεύουν και δημιουργούν μία εικονική πραγματικότητα. Ο χαρακτήρας του ανθρώπου θα γαλουχηθεί μέσα στην οικογένεια αφού η κοινωνία νοσεί”.

Ο Δαμιανός Δουίτσης, ιδρυτής του Κέντρου Υποστήριξης Εξαρτημένων Ατόμων “Όασις” και σύμβουλος απεξάρτησης θα είναι ο ομιλητής της αξιόλογης εκδήλωσης με θέμα: “Εθισμός στα ναρκωτικά και το αλκοόλ: Υπάρχει λύση” που πραγματοποιεί αύριο στις 7 το απόγευμα η Ιερά Μητρόπολη Σύρου στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Μεταμόρφωσης.

Ο κ. Δουίτσης, έχοντας την πολύχρονη προσωπική του εμπειρία σε θέματα εξάρτησης κατά το παρελθόν και έχοντας απεξαρτηθεί σε ιδιωτικό κέντρο στην Αγγλία, μεταφέρει με τον πιο αληθινό τρόπο το μήνυμα ζωής προς τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξάρτησης και κυρίως τους νέους. “Πρέπει να μάθουμε να αγωνιζόμαστε και να λέμε όχι στο εύκολο. Χρειάζεται αποφασιστικότητα για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημά μας. Δεν είμαστε οι μόνοι”, υπογραμμίζει μεταξύ άλλων στη συνέντευξη που ακολουθεί.

• Είστε προσκεκλημένος της Ιεράς Μητρόπολης ως ομιλητής για την αυριανή εκδήλωση. Ποια είναι η ιδιότητά σας και ποιο θέμα θα αναπτύξετε;

“Είμαι σύμβουλος απεξάρτησης, πρώην εξαρτημένος για αρκετά χρόνια και 22 χρόνια απεξαρτημένος. Τα τελευταία 8 χρόνια εκπαιδεύτηκα ως σύμβουλος απεξάρτησης. Το θέμα μας είναι “απεξάρτηση από αλκοόλ, ναρκωτικά και τζόγο”. Θεωρούμε και τις τρεις αυτές εξαρτήσεις, ίδια ασθένεια με κοινό παρονομαστή την εθιστική προσωπικότητα κάποιου ανθρώπου που εκφράζεται με αυτούς τους τρόπους”.

• Πώς ορίζετε την έννοια της εξάρτησης και ποια είναι τα χαρακτηριστικά μίας εθιστικής προσωπικότητας;

“Η εθιστική προσωπικότητα έχει δύο χαρακτηριστικά. Έμμονες ιδέες και καταναγκαστική συμπεριφορά. Όταν μιλάμε για καταναγκαστική συμπεριφορά, εννοούμε ότι ακόμη κι όταν αυτός ο άνθρωπος αποφασίσει να μην επαναλαμβάνει τη χρήση ουσιών, είτε άλλου είδους εξαρτήσεις, παρόλα αυτά δεν μπορεί να το καταφέρει. Γι΄αυτό ακούμε συχνά φράσεις “βρέθηκα στην πιάτσα χωρίς να το καταλάβω” ή “ξεκίνησα να πίνω δύο ποτηράκια και ήπια τελικά ένα μπουκάλι” ή “έπαιξα 50 ευρώ αρχικά αλλά τα τίναξα όλα όσα είχα στον αέρα”. Αυτή είναι μία καταναγκαστική συμπεριφορά που σημαίνει ότι ο ίδιος ο άνθρωπος δεν έχει έλεγχο στη συμπεριφορά του”.

• Έχετε δημιουργήσει την “Όασις”, μία εταιρεία αστική μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με σκοπό την υποστήριξη εξαρτημένων ατόμων. Από τα στοιχεία που έχετε συλλέξει, τι έχετε διαπιστώσει σχετικά με τις ηλικίες των ανθρώπων που έχουν εξαρτηθεί από ουσίες ή αλκοόλ;

“Η εταιρεία δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 22 χρόνια. Διαπιστώνουμε ότι υπάρχει τρομερό πρόβλημα στην Ελλάδα με κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ. Οι νέοι ξεκινούν από πολύ μικρή ηλικία να πίνουν, περίπου στα 13 – 14. Συνήθως, αρχίζουν να πίνουν τα οινοπνευματώδη αναψυκτικά και στη συνέχεια, παρά την ύπαρξη νόμου που απαγορεύει τη διάθεση αλκοόλ σε ανήλικα παιδιά, ωστόσο σερβίρονται ποτά. Άρα, αν κάποιος από νεαρή ηλικία μπαίνει στο χώρο της αποπλάνησης από τις ουσίες - γιατί έχουν αυτή την αρνητική δυνατότητα, να σε αποπλανούν – τότε, είναι δύσκολο να πείσεις έναν πιτσιρικά ο οποίος θα νιώθει άνετα αρχικά με αυτό που κάνει, ότι αργά ή γρήγορα θα έχει πρόβλημα. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι ακόμη και μία βραδιά να κάνει χρήση χασίς ή παραισθησιογόνων ουσιών κάποιος, καίγονται εγκεφαλικά κύτταρα.

Η εξάρτηση για να “εγκατασταθεί” στον άνθρωπο χρειάζεται παρέλευση ετών. Αυτό είναι το ύπουλο του εθισμού. Όλοι ξεκινάμε – γιατί όπως σας είπα έχω και προσωπική εμπειρία – σκεπτόμενοι ότι “εγώ δε θα καταλήξω σαν κι αυτόν στην πλατεία”. Δυστυχώς κανένας δεν γνωρίζει αν είναι τέτοια προσωπικότητα και πράγματι όλοι υποτιμούμε τη δύναμη της ουσίας και του εθισμού”.

• Θεωρείτε ότι “καλλιεργείται” η ναρκωκουλτούρα στην κοινωνία μας;

“Ακριβώς. Για να δημιουργηθεί πρόβλημα εξάρτησης και εθισμού συνηγορούν τρεις λόγοι. Η κοινωνία νοσεί, η οικογένεια δυσλειτουργεί ή έχει διαλυθεί και μεγαλώνουν παιδιά χωρίς σταθερές, ευάλωτα, που μετέπειτα ίσως γίνουν εθιστικές προσωπικότητες. Στην ελληνική κοινωνία όλα επιτρέπονται. Σχεδόν επιβάλλεται κάθε νέος να δοκιμάσει χασίς. Σε αυτή την κοινωνία ζούμε. Φτάσαμε στο σημείο να συζητάμε τη νομιμοποίησή του. Στις έρευνες που έχουμε κάνει το 60% των νέων περίπου, έχουν δοκιμάσει. Κάποιοι θα κάνουν πιο συχνή χρήση και κάποιοι θα περάσουν στην καθημερινή χρήση, στην κατάχρηση και μετά στην εξάρτηση. Αυτή τη ναρκωκουλτούρα μαζί με το ποτό, τη συναντά κάποιος καθημερινά, παντού. Από επίσημα χείλη ακούγεται ότι θα νομιμοποιηθούν ουσίες, φαντάζομαι για να κερδηθούν ψήφοι, παίζουν με την ψυχική και πνευματική υγεία των Ελλήνων. Δεν υπάρχουν αθώα ναρκωτικά. Τα λεγόμενα αθώα είναι εξαιρετικά επικίνδυνα στην πρόκληση ψυχώσεων, σχιζοφρενειών ή διαταραχών προσωπικότητας. Αυτά είναι στοιχεία που δεν ακούγονται στην Ελλάδα. Ποιος γνωρίζει ότι από το χασίς και άλλα “ελαφριά” ναρκωτικά όπως τα ονομάζουν, μας επισκέπτονται παιδιά με ψύχωση ή σχιζοφρένεια;”.

• Έχοντας ο ίδιος προσωπικό βίωμα, περιγράψτε πώς είναι η καθημερινότητα ενός ανθρώπου εξαρτημένου; Υπάρχει κάποια μορφή εξάρτησης που έχει θεωρηθεί πιο σκληρή από τις υπόλοιπες;

“Η χρήση ναρκωτικών ουσιών, ή η κατάχρηση αλκοόλ και τζόγου είναι το σύμπτωμα μίας προβληματικής προσωπικότητας. Αν δεχθούμε αυτό, το μικρότερο πρόβλημα είναι η αποτοξίνωση. Το σημαντικότερο είναι τι κάνεις μετά. Αυτό που λένε όλοι, “πώς να μην κυλήσεις ξανά”. Το ζήτημα είναι η απεξάρτηση. Εστιάζοντας εδώ, λέμε ότι πρέπει να γίνουν σημαντικές αλλαγές και στη νοοτροπία του ανθρώπου και στη συμπεριφορά αλλά και στη στάση ζωής του, εκ θεμελίων. Εάν δε γίνει αυτό, τότε κινδυνεύει να γυρίσει εκεί που ήταν. Πρέπει κάποιος να εντοπίσει τους λόγους για τους οποίους μπήκε στην “εικονική πραγματικότητα”. Ο εθισμός είναι η τάση ενός ανθρώπου να δραπετεύει από την πραγματικότητά του. Αυτός ο άνθρωπος όμως πρέπει να μάθει να αντιμετωπίζει τα πάντα, νηφάλιος. Να αποδεχθεί τις συνέπειες των πράξεών του όσο καιρό ήταν εθισμένος , γιατί υπάρχουν κατάλοιπα και να λύσει τα προβλήματά του”.

• Αποφασίζει κάποιος εύκολα ότι θέλει να απεξαρτηθεί και να ζητήσει βοήθεια;

“Ελάχιστοι καταφέρνουν να ξεφύγουν από τις εξαρτήσεις. Είναι δύσκολο. Προσωπικά τα τελευταία τρία χρόνια της χρήσης η ζωή μου είχε καταντήσει βάσανο και κόλαση. Και φυσικά η ζωή των ανθρώπων του περιβάλλοντός μου. Προσπαθούσα να βρω τη λύση παρόλο που δεν τα κατάφερνα. Τελικά επέλεξα κάτι που βασιζόταν στην εμπειρία και ήταν επιστημονικά τεκμηριωμένη λύση ταυτόχρονα. Επιστρέφοντας από την Αγγλία όπου απεξαρτήθηκα το 1992, θεώρησα καθήκον μου να μεταδώσω αυτόν τον τρόπο. Πρόκειται για τις ομάδες αυτοβοήθειας που προέρχονται από τους αλκοολικούς ανώνυμους. Αυτό το θείο δώρο που μου ήρθε στη ζωή, επιθυμούσα να το μοιραστώ. Ενώ λοιπόν είχα τη δουλειά μου και σχεδόν 15 χρόνια ήμουν εθελοντής, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να κάνω κάτι για να βοηθήσω τους ανθρώπους. Σε αυτό το πλαίσιο θα πραγματοποιήσω την ομιλία μου στη Σύρο και τη Μύκονο. Η “Όασις” είναι μία εταιρεία ανθρώπων που βίωσαν όλα τα παραπάνω και κατέληξαν σε απλά συμπεράσματα. Οι ναρκωμανείς και οι αλκοολικοί ή γενικά οι εξαρτημένοι δε φύτρωσαν. Κάπως γαλουχήθηκαν. Δεν ευθύνεται αποκλειστικά η οικογένεια αλλά ο θεσμός στην Ελλάδα δεν λειτουργεί πια. Παράγουμε κακομαθημένους δικτάτορες, υπερπροστατευμένα ευνουχισμένα παιδιά που μεγαλώνουν με στόχο την κατανάλωση και την καλοπέραση και πράγματι, είναι απίστευτο αυτό που συμβαίνει”.

• Η επανένταξη ενός απεξαρτημένου ανθρώπου στο κοινωνικό σύνολο είναι εύκολη υπόθεση; Ως κοινωνία αποδεχόμαστε τους συνανθρώπους μας ή έχουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις;

“Είναι συγκεχυμένα τα πράγματα. Από τη μία υπάρχει ένα στίγμα που ακολουθεί τον ίδιο τον απεξαρτημένο, ο οποίος ντρέπεται να παραδεχθεί το πρόβλημα. Ο λόγος που προσωπικά μιλάω για την ιστορία μου είναι αυτός. Αν κάποιος κυκλοφορεί μεθυσμένος ή μαστουρωμένος στην τοπική κοινωνία και αποτελεί θέαμα αποτρόπαιο για παιδιά κυρίως, η κοινωνία κάτι πρέπει να κάνει. Τα λέω εγώ που υπήρξα έτσι όπως περιγράφω. Πρέπει να παραδεχθεί κάποιος μέσα του την αλήθεια για να λύσει το πρόβλημα. Δε χρειάζονται συναισθηματισμοί αλλά αποφασιστικότητα και από τον ίδιο αλλά και από την οικογένειά του. Είμαστε μαλθακοί ως λαός”.

• Υπάρχει πρόληψη;

“Η αλλαγή του τρόπου ζωής. Οι οικογένειες να αναθεωρήσουν πολλά πράγματα και να ανασυγκροτηθούν. Εάν ένα παιδί δεν έχει μάθει να ζει με κανόνες και όρια, κάτι που ούτε στην κοινωνία το συναντά, είναι δύσκολο να κρατηθεί από κάπου. Πρέπει να υπάρχουν αρχές και αξίες. Πρέπει να μάθει να παλεύει και να αγωνίζεται. Οι άνθρωποι να μάθουν να λένε όχι στο εύκολο. Η μέθη και η μαστούρα έχουν μεγάλη δύναμη και σαγηνεύουν. Ο χαρακτήρας θα δημιουργηθεί στην οικογένεια αφού η κοινωνία μας νοσεί ”.

• Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, ποιο μήνυμα απευθύνετε στους αναγνώστες και στον κόσμο;

“Έχουμε ένα σλόγκαν. “Βγες από το το εγώ, έλα στο εμείς”. Πρέπει να σκεφθεί κάποιος ότι δεν είναι ο μόνος που έχει πρόβλημα. Οι Έλληνες πρέπει να επιστρέψουμε στο εμείς. Και ειδικά στο χώρο της εξάρτησης, κάποια πράγματα ξεκινούν από τον εγωκεντρισμό του χρήστη. Αυτή είναι η αρρώστια της εξάρτησης, ο εγωκεντρισμός. Δεν πρέπει να διστάζουμε να παραδεχόμαστε το πρόβλημά μας και να το αφήνουμε να γίνεται μεγαλύτερο”.