“Η διοίκηση πρέπει να έχει ήθος κι όχι ύφος”

Μηνύματα πολιτικού ήθους απευθύνει ο νυν επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου, Γιάννης Μαχαιρίδης στη συνέντευξη που παραχώρησε στην “Κοινή Γνώμη” με αφορμή τη συμπλήρωση του κύκλου του στον πολιτικό στίβο των νησιών, τα οποία και υπηρέτησε για περισσότερα από είκοσι χρόνια από διάφορες θέσεις ευθύνης σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο.

Ο ίδιος διετέλεσε Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου για 3,5 έτη, στην πρώτη θητεία της αιρετής Περιφέρειας που ένωσε υπό την προστασία της, Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, υπήρξε αιρετός Νομάρχης Δωδεκανήσου για 8 χρόνια, όπως και διορισμένος Νομάρχης για 4 χρόνια, ενώ παρέμεινε για 5,5 χρόνια στη θέση του Γενικού Γραμματέα του Υπ. Αιγαίου.

Ο κ. Μαχαιρίδης μιλά αναλυτικά για τη δική του παρουσία στην Αυτοδιοίκηση, ασκεί κριτική στη σημερινή Περιφερειακή Αρχή, συγκρίνει με στοιχεία την αποτελεσματικότητα των δύο διοικήσεων στο Ν. Αιγαίο κατά τις δύο τελευταίες θητείες, ενώ διατυπώνει και την ανησυχία του για την “επόμενη ημέρα” των εκλογών, όσον αφορά στην ανταπόκριση των αιρετών, καθώς ο “Κλεισθένης” θέτει επί τάπητος μία νέα κουλτούρα στην πολιτική, αυτήν της συνεργασίας, του διαλόγου και της συνεννόησης.

• Για εσάς κλείνει ένας μεγάλος κύκλος παρουσίας στα πολιτικά πράγματα και την Αυτοδιοίκηση, μετά από αρκετά χρόνια. Μιλήστε μας για την απόφασή σας.

“Το να μην κατέβω ξανά υποψήφιος είναι μία απόφαση, η οποία είχε να κάνει και με ζητήματα προσωπικά. Εννοώ κάποια ζητήματα υγείας, που τα είχα παραμελήσει όλα αυτά τα χρόνια και βεβαίως εκδηλώθηκαν. Κάτι που σημαίνει ότι έπρεπε να δω κυρίως τα ζητήματα της υγείας μου. Αυτό κατανοείτε ότι με οδήγησε λίγο και στην αποστασιοποίηση από την ενεργό δράση.”

• Ήσασταν ο πρώτος Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου. Υπήρξαν δυσκολίες στη διαχείριση των δύο νομών;

“Υπηρέτησα τον θεσμό της Νομαρχίας αλλά και τον νέο θεσμό της Περιφέρειας, που όταν εμείς αναλάβαμε ήταν η πρώτη θητεία εφαρμογής αυτού του θεσμού στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.

Γι αυτή τη νέα δομή με τα 43 κατοικημένα νησιά και με τον μεγάλο κατακερματισμό έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να διοικηθεί με μία διαφορετική ματιά. Ούτως ή άλλως, υπηρετούσα σε έναν νησιώτικο νομό, τα Δωδεκάνησα, στον οποίο είχαμε δρομολογήσει και είχαμε και τον χρόνο να δρομολογήσουμε δράσεις και έργα, καταγράφοντας τις μεγάλες ανάγκες που είχε. Γι αυτό υπάρχει και μία μεγάλη ανισομέρεια μεταξύ των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων. Στα Δωδεκάνησα υπήρχε η δυνατότητα να προγραμματίσουμε, ενώ δυστυχώς στις Κυκλάδες δεν προλάβαμε καν να φτάσουμε σε έναν βαθμό ωριμότητας, προκειμένου αυτά τα έργα στην πορεία να επιλύσουν προβλήματα υποδομών, που έχουν ανάγκη τα Κυκλαδονήσια.

Οι Κυκλάδες υστερούν σε κάποιους τομείς σε σχέση με τα Δωδεκάνησα, όπως είναι τα οδικά δίκτυα, οι υποδομές στα λιμενικά έργα κλπ. Αυτά όλα απαιτούν χρόνο για να δρομολογηθούν.”.

• Καθ΄ όλη τη διάρκεια της δικής σας πορείας στον νησιώτικο χώρο, αξιολογείτε πως πετύχατε κάποιους στόχους και στους δύο νομούς;

“Υπάρχει διαφορά στον τρόπο που προγραμματίζεις και στον τρόπο που μπορείς να υλοποιήσεις. Θα απαντήσω με ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Είχα υπηρετήσει στο Υπουργείο Αιγαίου. Για να αντιμετωπίσουμε το θέμα της Υγείας στα νησιά, καταστρώσαμε ένα σχέδιο και αυτό που είπαμε είναι ότι πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα στον κάθε πολίτη που κατοικεί και στο πιο μικρό νησί και αισθάνεται την ανασφάλεια, να αισθανθεί ασφαλής τελικά και πως ό,τι και αν συμβεί, θα έχει ένα μέσον που θα τον μεταφέρει στο κοντινότερο Νοσοκομείο. Είπαμε λοιπόν, ότι προχωράμε στην κατασκευή ελικοδρομίων σε όλα τα νησιά. Αυτόν τον προγραμματισμό τον υλοποιήσαμε. Από εκεί και μετά προγραμματίσαμε να εφοδιάσουμε τους Δήμους με τα αντίστοιχα ασθενοφόρα και το τρίτο βήμα ήταν να προχωρήσουμε στην θεσμοθέτηση κινήτρων και να θεσμοθετηθούν τα Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία σε όλα τα μικρά νησιά. Άρα, είχαμε μία δομή, το συμπλήρωμα της οποίας ήταν η τηλεϊατρική. Συναντήσαμε λοιπόν το μεγάλο πρόβλημα της δυσκολίας να εφαρμοστεί η τηλεϊατρική στα νησιά. Λέω όμως, ότι αυτός ήταν ένας σχεδιασμός που έγινε και υλοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό ικανοποιητικά.

Στις Κυκλάδες, εμείς είχαμε τον περιορισμένο χρόνο των 3,5 ετών και με αποδεκατισμένες υπηρεσίες είχαμε δυσκολίες ενώ πρέπει να υπολογίσουμε ότι και η περίοδος 2011 – 2014 ήταν η πιο σκληρή σε περικοπές. Έγιναν περικοπές (στους ΚΑΠ) και κατανοείτε ότι οι δυνατότητες ήταν περιορισμένες, προκειμένου από ίδιους πόρους να υλοποιήσεις κάποια προγράμματα. Αν δεν μπορούσες, εξέταζες πως θα μπορούσες στο νέο ΕΣΠΑ να προσανατολίσεις ευρωπαϊκούς πόρους στις κατευθύνσεις που ήθελες.

Όταν ήρθε εκείνη η ώρα, το 2014, εμείς αποχωρήσαμε και το πρόγραμμα κλήθηκαν να το υλοποιήσουν άλλοι. Το όποιο πρόγραμμα γιατί υπάρχει η εικόνα της πραγματικότητας και αυτή είναι τραγική για τα νησιά. Κατά την άποψή μου είναι μία χαμένη περίοδος η τρέχουσα θητεία για τα νησιά μας και αυτό το κόστος το επωμίζονται οι νησιώτες. Είναι ένα θέμα που μας πονάει, γιατί την ώρα που είχαμε την αγωνία να προσπαθήσουμε για να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, να μείνουν τα αποτυπώματα σε κάθε νησί, ζήσαμε αυτήν την περίοδο της αναποτελεσματικότητας της Περιφερειακής Αρχής. Και το λέω γιατί η αποτελεσματικότητα, φαίνεται στα αποτυπώματα που αφήνεις επάνω στα νησιά και αυτά είναι οι υποδομές. Αυτές τις υποδομές δεν τις είδαμε.

Αντιθέτως, είδαμε μεγάλες επικοινωνιακές καμπάνιες, είδαμε ότι τέθηκε ως πρώτο ζήτημα η γαστρονομία. Αυτό δεν είναι κακό, όμως, το να στηρίζεις όλη την επιβίωσή σου στη γαστρονομία, δεν είναι και ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από την Περιφερειακή Αρχή. Επιπλέον, ενώ είχαμε την Aegean Cuisine που θα μπορούσε σαν brand να περπατήσει σε όλον τον κόσμο, υποβαθμίστηκε.

Η Περιφερειακή Αρχή ξεκίνησε από το πρόγραμμα Κέα – Καστελλόριζο και ούτε την Κέα είδαμε... ούτε και το Καστελλόριζο. Αντιθέτως είδαμε ταξίδια πάρα πολλά. Φοβάμαι λοιπόν, ότι και η επόμενη περίοδος θα είναι προβληματική. Κι αυτό επειδή για να υλοποιήσεις κάτι, πρέπει πρώτα να εγγράψεις τις μελέτες των έργων. Δεν υπάρχουν τέτοια ποσά για τις μελέτες. Η κατάσταση είναι απογοητευτική στο ΕΣΠΑ. Τα νούμερα είναι αμείλικτα. Σε επίπεδο έργων ΕΣΠΑ με φορέα διαχείρισης και υλοποίησης την Περιφέρεια παρατηρήσαμε ότι σε ένα σύνολο 22 έργων με προϋπολογισμό 24 εκ. ευρώ, η απορρόφηση μέχρι σήμερα – πέρασαν 5 χρόνια – είναι στο 4,5%. Η εικόνα είναι απογοητευτική. Συγκρίνοντας την περίοδο τη δική μας των 3,5 ετών, πρέπει να πω ότι κι εμείς είχαμε τα αντίστοιχα ποσά περίπου, μόνο που στην περίπτωση του ΕΣΠΑ η απορρόφηση η δική μας είχε φθάσει στο 92,5 % όταν φύγαμε και στο ΕΠΠΕΡΑΑ ήταν στο 90% (περίοδος Χατζημάρκου 0).

Σε επίπεδο υποδομών κι έργων λοιπόν, δεν υπάρχει καμία σύγκριση, αλλά ούτε χωρά σύγκριση και στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Παρατηρούμε άπειρες προγραμματικές συμβάσεις και άπειρα έργα ενταγμένα και βεβαίως η απορρόφηση και η υλοποίηση έργων είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αναλαμβάνεις κι εγγράφεις έργα όταν έχεις και τις δυνατότητες να τα κάνεις. Άρα, γιατί όλα αυτά; Για να εγγράψουν έναν κατάλογο έργων. Επίσης, είδαμε τι έχει συμβεί και με την υπόθεση των υδατοδρομίων. Έχουν εγγράψει μία σειρά υδατοδρομίων, “έπαιξαν” από τον πρώτο μήνα με αυτό το θέμα, αλλά είδατε τίποτα; Δεν μπορείς να πας να κάνεις ένα υδατοδρόμιο, χωρίς μελέτη βιωσιμότητας.

Πρέπει να πω πως δυστυχώς μέχρι σήμερα, δεν είδαμε να έχει κατατεθεί ένα πρόγραμμα για τα νησιά, εκτός από το δικό μας που είχαμε συντάξει με το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης και καταθέσαμε κάτι ολοκληρωμένο. Αυτό μας στεναχωρεί. Αν υλοποιούσαν τα έργα που εμείς αφήσαμε, θα είχαν κάτι να παρουσιάσουν”.

• Βάσει των λεγομένων σας, πως αξιολογείτε τη στάση και την πορεία της νυν Περιφερειακής Αρχής; Έχει επενδύσει στην επικοινωνιακή πολιτική;

“Είναι μία Περιφερειακή Αρχή του φαίνεσθαι. Επένδυσαν πάρα πολλά στην εικόνα. Δείτε και την περίπτωση για τα στούντιο της Σύρου. Δεν ξέρω αλήθεια, σε ποια περιοχή έχουν κατασκευαστεί; Δεν θυμάμαι... Όλα αυτά λοιπόν, είναι καθαρά επικοινωνιακά. Όπως επικοινωνιακό είναι και ο Τουρισμός. Άλλωστε για τον Τουρισμό βγαίνει η κα Κουντουρά και λέει, εγώ αύξησα τον Τουρισμό στην Ελλάδα. Αν δείτε λοιπόν, σε όλες τις Περιφέρειες, αυξήθηκε το τουριστικό ρεύμα. Κατά τα λοιπά πήγαμε στο CNN και δώσαμε συνέντευξη και την πληρώσαμε αυτήν την συνέντευξη για να φέρουμε Αμερικάνους στην Ελλάδα. Είδατε Αμερικάνους πολλούς στην Ελλάδα; Λέω επίσης, να μας πουν κάποια έργα κλίμακας, συγκεκριμένα που κατασκευάστηκαν στα πέντε χρόνια. Δεν υπάρχου δυστυχώς. Εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να “παίζουν” επικοινωνιακά επειδή δεν έχουν μελέτες και δεν μπορούν να κάνουν έργα. Ας μας πουν στις Κυκλάδες ποιο έργο κλίμακας έκαναν; Δεν υπάρχει. Ευτυχώς υπάρχουν οι άλλοι φορείς που υλοποιούν και έχει συνολικά η Περιφέρεια στα 5 χρόνια μία απορρόφηση συνολικά 35%. Καλό το επικοινωνιακό παιχνίδι, αλλά η ουσία ποια είναι;”.

• Ασκήσατε έντονη κριτική στην Περιφερειακή Αρχή για την υποβάθμιση των θεσμικών οργάνων; Διατηρείτε την ίδια θέση μέχρι το τέλος της θητείας, δηλαδή ως και σήμερα;

“Βεβαίως. Καταρχάς, οι Αρχές πρέπει να έχουν ήθος και να μην έχουν ύφος. Πρέπει να επιδιώκουν πάντα τη συναίνεση και την αποτελεσματικότητα. Όπως θα είδατε, εμείς ασκήσαμε κριτική σε ζητήματα, τα οποία θεωρούσαμε ότι μπορούσαν να βελτιώσουν και τη λειτουργία των οργάνων. Αυτό που παρατηρούσαμε δυστυχώς ήταν μία απαξίωση. Λειτούργησε καμία Επιτροπή; Καμία. Δείτε τον διάλογο που έκανε για μείζονα θέματα. Εγώ είχα πει από την πρώτη στιγμή πως όπου χρειαστεί να βάλουμε πλάτη, θα το κάνουμε. Αντιθέτως, είδαμε μία διαμάχη μεγάλη. Έχετε δει ποτέ ξανά εσείς τον Πρωθυπουργό της χώρας να πηγαίνει τον Υπουργό του κατηγορούμενο για διαφθορά; Καθημερινή αυτή η διένεξη που απαξίωσε και δημιούργησε ένα τεράστιο πρόβλημα στον θεσμό. Ποια εικόνα έχει η Περιφέρεια με όλα αυτά τα γεγονότα, που ο ρόλος της είναι καθαρά αναπτυξιακός; Τι έλυσαν; Η Περιφέρεια δυστυχώς είναι η μοναδική που δεν έχει ακόμη χωροταξικό. Όλα αυτά, λένε πάρα πολλά και έχουν να κάνουν με την αντίληψη που έχουν για τη λειτουργία του θεσμού της Αυτοδιοίκησης.”.

• Ο “Κλεισθένης” θέτει επί τάπητος νέες απαιτήσεις στην Αυτοδιοίκηση με κυριότερη τη συνεργασία. Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί τώρα προεκλογικά το κλίμα στην Περιφέρεια, εκτιμάτε πως την “επόμενη ημέρα” θα είναι εύκολη υπόθεση η συνεννόηση και η συμπόρευση;

“Πολύ δύσκολη θα είναι η συνεργασία. Το είδαμε και εμείς. Με τη στάση μας προσπαθήσαμε ως αντιπολίτευση να μη σηκώσουμε τόνους και να μη δημιουργήσουμε εμπόλεμη κατάσταση. Το αντίθετο μάλιστα. Παρόλα αυτά, η συνεργασία δεν μπόρεσε να επιτευχθεί.

Προσωπικά, στη διαβούλευση που είχε γίνει για τον “Κλεισθένη” και τον εκλογικό νόμο, είχα προτείνει πως η παράταξη που θα μπορούσε να πάρει 42%, θα έπρεπε να έχει και την πλειοψηφία του περιφερειακού συμβουλίου. Δεν λέω ότι ο “πρώτος” παίρνει και όλο το “μαγαζί”, είμαι αντίθετος. Έλεγα όμως ότι η απλή αναλογική είναι το καλύτερο σύστημα, όταν όμως υπάρχει η κουλτούρα της συνεννόησης και της συνεργασίας. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει τέτοια κουλτούρα. Γι αυτό και θα ζήσουμε μία περίοδο πάρα πολύ δύσκολη. Θα είναι ελάχιστοι οι αυτοδιοικητικοί φορείς, είτε Δήμοι, είτε Περιφέρειες, που ακόμη κι όταν ο πρώτος πάρει 50% , θα έχει την πλειοψηφία του συμβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι η αντιπολίτευση θα έχει τη δυνατότητα να ελέγχει το σύνολο των οργάνων. Θα συναντήσουν δυσκολίες οι θεσμοί μετά τις εκλογές. Δύσκολα τα πράγματα γιατί μην ξεχνάμε ότι περιχαρακώνονται πάρα πολλοί κομματικά ή και συμφεροντολογικά πίσω από κάποια ζητήματα. Να μην ξεχνάμε δε, πως ο κ. Χατζημάρκος οδηγήθηκε στο τέλος, στην απώλεια 5 περιφερειακών συμβούλων. Αν είχαμε μία περίοδο ακόμη, ενδεχομένως να έχανε και την πλειοψηφία του περιφερειακού συμβουλίου. Και χωρίς την πλειοψηφία δεν μπορείς να λειτουργήσεις αφού ο Δήμαρχος και ο Περιφερειάρχης υλοποιούν αποφάσεις των Συμβουλίων. Φανταστείτε τί θα συμβεί αν αποφασιστεί κάτι με το οποίο ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης δεν συμφωνεί.”.

• Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, ποιο μήνυμα θέλετε να απευθύνετε προς τους νησιώτες αλλά και προς τους συνεργάτες σας όλα αυτά τα χρόνια; Αποχωρείτε ικανοποιημένος;

“Η Αυτοδιοίκηση έχει ανάγκη πια από ανθρώπους που έχουν ήθος και όχι ύφος. Έχει ανάγκη από πρόσωπα που έχουν ανοικτές τις πόρτες τους κι έχουν κι ένα χαμόγελο. Έχει ανάγκη από ανθρώπους με πάθος που θα έχουν και όρεξη για δουλειά και όραμα για τα νησιά σε συγκεκριμένες συνθήκες.

Όσο για τους συνεργάτες μου, να πω πως ευτύχησα να έχω συνεργάτες που προσέδιδαν κύρος στον θεσμό και δεν αντλούσαν από αυτόν. Από καρδιάς λοιπόν, θέλω να πω πως αισθάνομαι πολύ τυχερός. Εγώ φεύγω ικανοποιημένος από την προσπάθεια που κάναμε. Δεν ξέρω αν βάλαμε ογκόλιθους, αλλά κάποια λιθαράκια βάλαμε κι εμείς σε αυτό που λέγεται ανάπτυξη των νησιών του Ν. Αιγαίου. Ζούμε σε έναν παράδεισο. Όσο πιο ισχυρά οικονομικά είναι τα νησιά μας, τόσο περισσότερο θα λειτουργούν αποτρεπτικά στον όποιο επιβουλέα τα έχει βάλει στο μάτι. Ζούμε σε μία ταραγμένη περίοδο, πρέπει το πολιτικό σύστημα να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και οι ίδιοι πρέπει να είμαστε ισχυροί και να φυλάμε Θερμοπύλες.”.