“Μία τεράστια διοργάνωση”

Μετά από τρεις συνεχόμενες επιτυχημένες διοργανώσεις, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου της Σύρου, αποτελεί πλέον θεσμό για τα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού έχοντας στόχο τη διατήρηση και προώθηση του ρεμπέτικου και την ανάδειξή του ως βασικού στοιχείου της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σύρου.

Φέτος, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» θα διαρκέσει έξι ημέρες, με εκδηλώσεις σε όλη τη Σύρο και εκτός από τις συναυλίες περιλαμβάνει μία θεατρική παράσταση, έκθεση χειροποίητων λαϊκών οργάνων από επώνυμους έλληνες οργανοποιούς προβάλλοντας τη σχέση οργανοποιού και οργανοπαίχτη, έκθεση γραμμοφώνων και αυθεντικού δισκογραφικού υλικού, διαλέξεις και εργαστήρια με θέμα τις τεχνικές και τους χειρισμούς λαϊκών παραδοσιακών μουσικών οργάνων.

Το Φεστιβάλ διοργανώνει ο Δήμος Σύρου-Ερμούπολης σε συνεργασία με την Εταιρεία Ανάπτυξης και Προόδου (ΕΤΑΠ) του Επιμελητηρίου Κυκλάδων και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού.

Συμμετοχή σχήματος από το Ισραήλ

Η τέταρτη ημέρα της φετινής διοργάνωσης τελεί υπό την αιγίδα της Ισραηλινής Πρεσβείας και είναι αφιερωμένη σε τρεις από τις σπουδαιότερες ερμηνεύτριες του μικρασιατικού και ρεμπέτικου τραγουδιού που άφησαν ανεξίτηλη την παρουσία τους στην ελληνική δισκογραφία, τις Ρόζα Εσκενάζυ, Στέλλα Χασκίλ και Αμαλία Βάκα. Κοινό στοιχείο και συνδετικός κρίκος των τριών ερμηνευτριών η εβραϊκή τους καταγωγή, στοιχείο που αναδεικνύεται μέσω της φετινής διοργάνωσης με σκοπό το άνοιγμά της σε μια κατεύθυνση πέρα από σύνορα και εθνικότητες, με τη συμμετοχή του γνωστού ισραηλινού σχήματος Perach Adom.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, το Επιμελητήριο Κυκλάδων ήλθε σε επαφή με την Ισραηλινή Πρεσβεία, τις ελληνικές εβραϊκές (ισραηλιτικές) κοινότητες, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο (Κ.Ι.Σ.) και τον γνωστό ηθοποιό Αλμπέρτο Εσκενάζυ, ο οποίος θα τιμήσει το αφιέρωμα, κάνοντας την παρουσίαση και αφήγηση, στη συναυλία του Ισραηλινού συγκροτήματoς “Perach Adom”.

Επίσης, το Φεστιβάλ φιλοξενεί φέτος τον τεράστιο δεξιοτέχνη του μπουζουκιού, κ. Παναγιώτη Στεργίου, τον δεξιοτέχνη, κ. Λάκη Ορφανίδη, ενώ θα παρουσιαστεί και η παράσταση του Θανάση Παπαγεωργίου, “Εγώ ο Μάρκος Βαμβακάρης”. Ωστόσο, πέραν των επιφανών καλεσμένων, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου φέτος τιμούν και ιδιαίτερα αξιόλογα τοπικά σχήματα, που σε τίποτε δεν υστερούν των Αθηναϊκών κομπανιών, όπως είναι η Λαϊκή Ορχήστρα Σύρου και το «Λαϊκό Σεργιάνι».

Στο πλαίσιο της διεθνούς αναγνώρισης του ρεμπέτικου και μετά από την εγγραφή του στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015 και στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2017 (με τη Σύρο να αναφέρεται ως μια από τις πόλεις που συνδέονται στενά με το ρεμπέτικο), φέτος το Φεστιβάλ καταχωρήθηκε στο Ευρετήριο Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ festivalfinder.eu με υποψηφιότητα για διάκριση με EFFE LABEL.

Οπωσδήποτε στο Φεστιβάλ αυτό, όπως και σε κάθε μια από τις προηγούμενες διοργανώσεις, εξέχουσα θέση έχει ο Μάρκος Βαμβακάρης, αφού τραγούδια του θα παιχτούν σχεδόν από όλα τα συμμετέχοντα σχήματα, ενώ και η θεατρική παράσταση έχει θέμα τη ζωή και το έργο του μεγάλου λαϊκού βάρδου, του Μάρκου του Συριανού, του οποίου η ζωή και τα τραγούδια έγιναν ο καθρέφτης της ζωής των ανθρώπων που η φτώχεια, η στέρηση, ο ξεριζωμός και η εκ των πραγμάτων περιθωριοποίησή τους έγιναν ένα με την ύπαρξή τους.

Ευκαιρία η Σύρος να παγιωθεί ως “πυρήνας” για το ρεμπέτικο

Παράλληλα, όμως, ολόκληρο το φετινό Φεστιβάλ αφιερώνεται κυρίως στο Στέλιο Βαμβακάρη, ο οποίος “έφυγε” από τη ζωή, πριν από λίγες ημέρες, στις 17 Ιουνίου και τον οποίο, όπως σημειώνει στην εφημερίδα ο υπεύθυνος διοργάνωσης του Φεστιβάλ και διευθυντής της ΕΤΑΠ του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, κ. Αντώνης Μαραγκός, “δυστυχώς η Σύρος δεν εκτίμησε, όπως δεν εκτίμησε και τον πατέρα του. Τον Στέλιο Βαμβακάρη, ο οποίος έχει κάνει ιδιαίτερα αξιόλογες συνεργασίες και συνθέσεις, δεν προλάβαμε δυστυχώς να τον αξιοποιήσουμε, παρ' ό,τι ήταν ιδιαίτερα πρόθυμος να βοηθήσει το Φεστιβάλ και ό,τι έχει να κάνει με τη Σύρο”.

Σύμφωνα με τον κ. Μαραγκό, η πρωτοβουλία για τη δημιουργία Φεστιβάλ Ρεμπέτικου στη Σύρο ήλθε μετά από πρόταση του Επιμελητηρίου και αποδοχή της από το Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, το Τμήμα Πολιτισμού του οποίου εξέταζε ήδη την προοπτική, ωστόσο η διοργάνωση μίας τέτοιου βεληνεκούς πολυήμερης διοργάνωσης αποτελεί δύσκολο εγχείρημα, καθώς Επιμελητήριο και Δήμος καλούνται να ξεπεράσουν αρκετούς “σκοπέλους”, προκειμένου να πάρει “σάρκα και οστά” το Φεστιβάλ, με πρώτο και κύριο ζήτημα το οικονομικό, αφού το Φεστιβάλ στοιχίζει πολύ περισσότερο, απ' ό,τι μπορεί ο Δήμος να συνεισφέρει οικονομικά, αλλά και διαδικαστικά. Μία ακόμη δυσκολία, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι και η προσπάθεια για την εξεύρεση κάθε χρόνο νέων σχημάτων, προκειμένου να μην επαναλαμβάνονται, αλλά και να ταιριάζουν στη διοργάνωση. Παράλληλα, επιχειρείται κάθε χρόνο η αύξηση της συμμετοχής και αποδοχής του Φεστιβάλ από την τοπική κοινωνία, η οποία ακόμη, σύμφωνα με τον κ. Μαραγκό, βρίσκεται σε χαμηλότερο, από το αναμενόμενο επίπεδο.

Επίσης, ο κ. Μαραγκός αναφέρθηκε και στα εξωγενή εμπόδια που φέτος αντιμετωπίζει η διοργάνωση, καθώς η τελευταία ημέρα του Φεστιβάλ συμπίπτει με τη διεξαγωγή των εκλογών, ενώ δυσχεραίνεται και η μετακίνηση των σχημάτων, λόγω της εξαγγελθείσας απεργίας της ΠΝΟ.

Ταυτόχρονα, υπογράμμισε, ότι, παρά το γεγονός, ότι η Σύρος αποτελεί τη γενέτειρα του “πατριάρχη” του ρεμπέτικου, Μάρκου Βαμβακάρη, το νησί δεν αποτελεί σε μόνιμη βάση ενεργό και “δυνατό” πυρήνα του ρεμπέτικου, αντίθετα με άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως η Ικαρία, ή η Σκόπελος, που έχουν προοπτική να καθιερωθούν ως προορισμοί για το ρεμπέτικο, λόγω της ευρείας αποδοχής και υποστήριξης από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας του συγκεκριμένου είδους μουσικής, αλλά και των σχετικών με αυτό δράσεων. Ως εκ τούτου, για τον κ .Μαραγκό, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου της Σύρου, αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία, η Σύρος να δώσει δυναμικό στίγμα στο χώρο και να παγιωθεί ως ένας από τους ενεργούς και δυναμικούς “κόμβους” συνάντησης του ρεμπέτικου, πάντοτε με τη στήριξη και ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας.

“Για τα δεδομένα της Σύρου, το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου είναι μία τεράστια διοργάνωση”, τονίζει ο κ. Μαραγκός και για την οργάνωση αυτού το Επιμελητήριο Κυκλάδων έχει διαθέσει πόρους, ανθρώπινο δυναμικό και χρήματα, με την υποστήριξη του προέδρου του, κ. Γιάννη Ρούσσου, ο οποίος εξαρχής πίστεψε σε αυτό το εγχείρημα και στο θετικό του ρόλο για το νησί, με την “αναβίωση” της κουλτούρας του ρεμπέτικου στη Σύρο, η οποία αν και για πολλούς είναι συνυφασμένη με τον Μάρκο Βαμβακάρη και τους ρεμπέτες, για πολλά χρόνια η σημαντική αυτή πλευρά της βρισκόταν υποβαθμισμένη και χωρίς προβολή. “Όταν ένα Φεστιβάλ μετρά 4.200 συμμετέχοντες, αυτό 'μεταφράζεται' σε διαμονές, γεύματα, καφέδες, ψώνια. Είναι πολύ σημαντικό αυτό και πρέπει να γίνει κατανοητό”, τονίζει.

“Η καλή συνεργασία φέρνει θετικά αποτελέσματα”

Από την πλευρά της, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, κ. Θωμαή Μενδρινού, ευχαρίστησε από καρδιάς, τόσο τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, κ. Γιάννη Ρούσσο, όσο και τον πρόεδρο της ΕΤΑΠ, κ. Αντώνη Μαραγκό, που έχει αναλάβει το όλο πρόγραμμα του φεστιβάλ.

“Είναι ένας θεσμός, που καταφέραμε να τον καθιερώσουμε στα πολιτιστικά δρώμενα της Σύρου και αναδεικνύει την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού μας, το μεγάλο και σπουδαίο έργο του Μάρκου Βαμβακάρη. Είναι πολύ σημαντικό που καταφέραμε, σε συνεργασία με τον κ. Μαραγκό να αποκαταστήσουμε και τις σχέσεις της Σύρου με την οικογένεια Βαμβακάρη. Εύχομαι αυτό να συνεχιστεί προς όφελος του νησιού μας”, δήλωσε η κ. Μενδρινού, η οποία αναφέρθηκε επίσης και στις πρακτικές δυσκολίες της φετινής διοργάνωσης, λόγω εκλογών και απεργίας της ΠΝΟ.

Όσον αφορά δε στη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, η ίδια σημείωσε, πως “η συριανή κοινωνία έχει αγκαλιάσει το φεστιβάλ και πάρα πολλοί συριανοί έρχονται στις εκδηλώσεις, πέρα από τους επισκέπτες, που αρκετοί ταξιδεύουν αποκλειστικά για το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου. Είμαι απόλυτα ικανοποιημένη από τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, είτε σε επίπεδο συμμετοχής, είτε σε επίπεδο χορηγιών, είναι κάτι το οποίο ήθελε για πολλά χρόνια και τώρα το στηρίζει πραγματικά”.

Τέλος, αναφερόμενη στη συνεργασία Δήμου και Επιμελητηρίου, η κ. Μενδρινού υπογράμμισε, πως “όταν υπάρχει καλή συνεργασία, με το σύνολο των φορέων όπως πρέπει, έχουμε πολύ καλά και θετικά αποτελέσματα για το νησί μας”.